امنیت اقتصادی اولویت اصلی است

FATF سکه‌ای با دو روی متفاوت و شاید هم اتاقی ظاهراً شیشه‌ای برای مقابله با پول‎شویی و مبارزه با تروریسم است، اما به دلیل وجود نگاه‌های یک‌سویه و تعاریف یک‌طرفه غربی‌ها از نظام بین‌الملل و مفاهیمی، مانند تروریسم در جهان، نتوانسته است پاسخگوی حل چالش پول‌شویی در جهان و نیز کشور‌های مستقل شود که مورد تحریم‌های ناعادلانه و غیر قانونی قرار گرفته‌اند و ملاحظات امنیتی خود را دارند.

نحوه شکل‌گیری این کنوانسیون به منزله یک معاهده بین‌المللی به این شکل است که همچون بقیه سازمان‌های بزرگ و کوچک جهانی با ظاهری فریبنده و تعریف اهدافی مناسب از توسعه و عدالت تشکیل می‌شوند و پس از خود کشور‌های پیش‌رو دولت‌های وابسته به سرعت به آن ملحق می‌شوند و بعد از آنکه کثرت کشور‌ها افزایش یافت، کشور‌های مستقل را تحت فشار قرار می‌دهند که چرا مانند‌ها سایرین به آن کنوانسیون ملحق نمی‌شوند.

ماجرای پیوستن یا نپیوستن ایران به کنوانسیون FATF و پذیرش همه بند‌های آن به دهه ۸۰ برمی‌گردد. در گذشته در دولت‌های دوازدهم و سیزدهم اوج چالش برای عضویت در این سازمان بود و در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در مناظرات انتخاباتی مجدداً از سوی دو نفر از نامزدها، از جمله «مسعود پزشکیان» و «حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی» تأکید و گفته شد ضروری است مشکلات‌مان را در این بخش حل کرده و به عضویت FATF درآیم تا از مضرات نپیوستن به آن، کمتر آسیب ببینیم.

«آلبرت بغزیان» استاد اقتصاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگویی درباره عضویت در این کنوانسیون و تأثیر آن بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی اظهار کرد: «تسهیل امور سرمایه‌گذاری و بهبود اقتصادی به تنهایی کافی نیست. عضویت در FATF شاید بتواند نقطه شروعی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشد، اما اولویت اصلی ایجاد امنیت اقتصادی است. سرمایه‌گذار خارجی زمانی وارد کشور می‌شود که اطمینان داشته باشد پولی که وارد می‌کند، شفاف است و با اتهاماتی، مانند پولشویی یا ارتباط با گروه‌های تروریستی مواجه نخواهد شد.» وی ادامه داد: «پذیرش یا عضویت در FATF و دو کنوانسیون مرتبط با آن، پیام روشنی به جهان ارسال می‌کند. این پیام نشان می‌دهد ایران در زمینه شفافیت مالی و مراودات بین‌المللی، استاندارد‌های لازم را رعایت می‌کند. این امر نگرانی‌ها درباره احتمال پولشویی یا تأمین مالی تروریسم را کاهش می‌دهد و به سرمایه‌گذاران خارجی اطمینان می‌دهد که پول‌های وارد شده به ایران در چارچوب‌های قانونی و شفاف خرج می‌شوند.»

این استاد دانشگاه افزود: «تا زمانی که چنین تضمینی وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذار خارجی تمایلی به ورود به ایران یا شراکت در پروژه‌های اقتصادی نخواهد داشت. همچنین، بانک‌ها در این شرایط وارد تعاملات مالی با ایران نمی‌شوند. بنابراین، پذیرش FATF یک پیش‌شرط مهم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است و این نهاد با مقررات خود این شفافیت را برای اعضا فراهم می‌کند.» وی تأکید کرد: «در حال حاضر، تنها چند کشور در فهرست سیاه FATF قرار دارند. برخی معتقدند با عضویت در FATF همه مشکلات حل می‌شود، اما این‌گونه نیست. عضویت در FATF تنها یک گام اولیه است و اقدامات بعدی نیز باید انجام شود. در نهایت، اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام صلاح بداند که ایران به FATF بپیوندد، این می‌تواند یک اتفاق مثبت باشد، اما کافی نیست.»

بغزیان در ادامه گفت: «رئیس‌جمهور به تنهایی نمی‌تواند اقتصاد ایران را متحول کند. برجام نیز در کنار FATF لازم است تا بتوانیم به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کنیم. با این حال، تحریم‌های آمریکا همچنان یک مانع جدی است. حتی اگر ایران به FATF بپیوندد، تحریم‌ها همچنان وجود دارند و برخی کشور‌ها ممکن است به دلیل این تحریم‌ها از همکاری مالی و تجاری با ایران خودداری کنند. بنابراین، رفع تحریم‌ها نیز باید در اولویت قرار گیرد.» وی در پایان اظهار کرد: «در وضعیت کنونی، اعتبار ایران در نظام مالی جهانی پایین است. این موضوع مانند فردی است که می‌خواهد وام بگیرد، اما ضامن مناسبی ندارد. حتی اگر شرایط لازم را داشته باشد، شک و تردید درباره شفافیت مالی او باعث می‌شود که بانک‌ها از ارائه وام خودداری کنند. عضویت در FATF می‌تواند این اعتبار را بهبود بخشد، اما باید توجه داشت که این تنها یک بخش از راه‌حل است و اقدامات گسترده‌تری برای بهبود وضعیت اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی مورد نیاز است.»