راه حل میانه

۳۰ فروردین دور دوم مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا برگزار شد. اختلاف بر سر محل دور دوم گفت‌و‌گو‌ها خبر از آن می‌دهد که مذاکرات در این دوره پیچیده‌تر از دوره اول است. ابتدا عمان اعلام کرد به علت طولانی بودن مسیر سفر از آمریکا به عمان که حدود هفده ساعت است، دور دوم گفت‌و‌گو‌ها در کشور‌های اروپایی برگزار شود. ایران هم با تأکید بر اینکه به جز فرانسه، انگلستان و آلمان برگزاری جلسه در دیگر کشور‌های اروپایی بلامانع است، با این موضوع موافقت کرد. در ادامه به علت تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا علیه ایران اعلام کرد، ایران مجدداً محل مذاکرات را در مسقط تأیید کرد و آمریکا هم به علت حضور همزمان «دی ونس» معاون رئیس‌جمهور آمریکا در آن تاریخ در ایتالیا و شائبه تأثیر او در مذاکرات با این پیشنهاد ایران موافقت کرد؛ ولی به صورت ناگهانی‌ها آمریکایی‌ها بار دیگر اعلام کردند که مایل هستند مذاکرات در شهر رم باشد. این پیچیدگی قطعاً در مذاکرات هم ظهور و بروز پیدا می‌کند و از موضع‌گیری‌های متناقض در سخنان ویتکاف و ترامپ و درخواست گسترش دامنه مذاکرات در حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای از طرف آمریکایی‌ها می‌توان به این پیچیدگی بیشتر پی برد. پس از اعلام رضایت دو طرف از روند مذاکرات دور اول، ویتکاف روز دوشنبه در مصاحبه با «فاکس نیوز» اعلام کرد، با غنی‌سازی در حد ۶۷/۳ درصد مشکلی ندارد؛ ولی به دنبال جلسه شورای امنیت ملی آمریکا در روز سه‌شنبه ویتکاف در توئیتی اعلام کرد، افزون بر اطمینان از روند غنی‌سازی ایران در حرکت نکردن به سمت تسلیحات نظامی، غنی‌سازی ایران هم باید به صورت کامل متوقف شود. ترامپ هم این مسئله را با ادبیات دیگری بیان کرد. گویا در جلسه شورای امنیت ملی آمریکا، «مارکو روبیو» وزیر خارجه و «تیم والتز» مشاور امنیت ملی بر غنی‌سازی صفر درصد تأکید کرده‎اند؛ ولی معاون رئیس‌جمهور، دی ونس و ویتکاف معتقد هستند که باید غنی‌سازی در حد مصارف غیرنظامی را قبول کرد و در کنار آن به ایران باید امتیازاتی داد؛ در غیر این صورت مذاکرات با شکست روبه‌رو می‌شود. همزمان در ایران هم رهبر معظم انقلاب در سخنانی فرمودند: «نباید اشتباه برجام را تکرار کرد و همه مسائل کشور را به مذاکرات گره زد و مذاکرات باید یکی از ده‌ها کار وزارت خارجه باشد و به این مذاکرات نباید به صورت افراطی خوش‎‌بین بود و نه به صورت افراطی بدبین تا اینجا هم عملکرد وزارت خارجه قابل قبول بوده است البته به طرف مقابل بدبین هستیم.» پیام این سخنان به طرف آمریکایی این بود که ایران از خطوط قرمزش عقب‌نشینی نمی‌کند. نکته قابل توجه این است که در جریان این فعل و انفعالات بازار‌های مالی هم هیچ عکس‌العملی نشان ندادند و قیمت ارز و طلا تغییر محسوسی نکرد و بازار بورس روند به رو به رشد خود را ادامه داد و این موضوع در جهت تقویت تیم مذاکره‌کننده برای مذاکره روز شنبه مؤثر است. روز چهارشنبه، «گروسی» دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سفری به تهران داشت و ضمن گفت‌و‌گو با مسئولان ایرانی و استقبال از گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا در سخنانی که خارج از حیطه وظایف آژانس بود (مربوط به ابعاد فنی برنامه هسته‌ای کشورهاست) اعلام کرد، در مذاکرات نقش آژانس هم باید در نظر گرفته شود که وزارت خارجه جمهوری اسلامی در این زمینه وظایف آژانس را یادآوری کرد. اتحادیه اروپا هم در موضع‌گیری جدیدی نسبت به حذف خود از مذاکرات عکس‌العمل نشاند و خواستار ایفای نقش جدی در این روند شد. با توجه به ادامه یافتن مذاکرات در هفته آینده به نظر می‌رسد طرفین به دنبال راه حل میانه هستند؛ البته اختلافات عمیق در خطوط قرمز دو طرف و فشار‌های داخلی و خارجی، مانند نقش رژیم صهیونیستی می‌تواند مانع از دستیابی به توافق سریع شود و به احتمال زیاد در خوش‎بینانه‌ترین حالت چارچوب مذاکرات در این روز برای ادامه مشخص می‌شود.