ماندن در نجف

«شهید صدر» برای ایجاد هماهنگی بین خود و امام خمینی (ره)، محبوب‌ترین و نزدیک‌ترین شاگردش، یعنی مرحوم «آیت‌الله هاشمی شاهرودی» را تعیین کرد و به ایران فرستاد. اگرچه شهید صدر تأکید داشت که این کار به شکل سری انجام شود. اما این مخفی‌کاری مدت زیادی دوام نیاورد. در این میان، صدور تلگراف امام (ره) مبنی بر خارج نشدن شهید صدر از نجف و عراق، عامل سلسله تحولاتی شد و بازتاب‌هایی در میان مردم عراق داشت که زمینه‌های نگرانی شهید صدر از شناسایی طرفداران انقلاب و دوستدارانش را فراهم کرد.
البته برخی از مطلعین و شاگردان شهید صدر معتقدند، اساس خبر ترک عراق از سوی شهید صدر را شایعه‌ای می‌دانند که آخرالامر هم معلوم نشد که منشأ آن چه کسی و از کجا بوده است! و ظاهرا همین شایعات امام (ره) را نگران کرده و تلگرافی فرستاده بودند مبنی بر اینکه آقای صدر از عراق خارج نشود. تلگراف پیش از آنکه به‌دست شهید صدر برسد، به‌دست رژیم بعث افتاد. خود شهید صدر از طریق رادیوی عربی تهران از متن این تلگراف مطلع شده بود. 
آقای صدر بعد از این جریان به‌منظور فهم و سوال از نظر امام (ره) پیرامون عدم ترک نجف تلاش‌هایی را هم انجام می‌دهند که موفق نمی‌شوند و در مجموع سید تا زمان شهادت‌شان از علل و انگیزه‌های ارسال این تلگراف آگاه نشد. اما انعکاس پخش خبر تلگراف امام (ره) به این شکل بود که مردم، به‌خصوص جوان‌ها و روشنفکران، پی‌در‌پی از اکثر شهر‌های عراق، راهی نجف می‌شدند و ضمن دیدار با شهید صدر، از ایشان می‌خواستند که عراق را ترک نکند. آقای صدر از صبح تا شب، به‌رغم خستگی با هیئت‌های مختلفی از مردم و مقامات ملاقات می‌کرد و آنها را با نهایت خوشرویی به حضور می‌پذیرفت. 
این هیئت‌ها چند ویژگی مهم داشتند که همین‌ها رژیم بعث را به‌شدت به هراس انداخت. یکی اینکه اولا ترکیب جمعیتی اینها بسیار فراگیر بود و از تمام طبقات جامعه اعم از پیر، جوان، زن، مرد، پزشک، مهندس، دانشجو، بازاری و امثالهم در صفوف واحدی برای بیعت با شهید صدر می‌آمدند. مسئله دوم کثرت جمعیت این هیئت‌ها بود. به‌طوری‌که بازار العماره و کوچه‌های نزدیک به بیت شهید صدر گنجایش این همه جمعیت را نداشت؛ به‌گونه‌ای که برخی از شاهدان و شاگردان شهید صدر به جرئت ادعا کرده‌اند که شهر نجف پس از تشییع پیکر آیت‌الله حکیم، هرگز جمعیتی این چنینی به خود ندیده بود. نکته دیگر این‌که تعدادی از برادران اهل سنت در این هیئت‌ها دیده می‌شدند و این پدیده بی‌نظیری بود. علاوه بر اینها زنان عراقی هم در این هیئت‌ها به شکلی فعال حضور داشتند. 
چند روز بعد از این رویداد، شهید صدر به این نتیجه رسید که این مقدار تحرکات مردمی برای تحقق هدف مورد نظر، در این مقطع کفایت می‌کند و لذا از برخی از نمایندگان و دوستداران خود خواست به مردم اطلاع بدهند که عزیمت هیئت‌ها و گروه‌های بیعت‌کننده کافی است و دیگر ضرورتی برای این کار نیست، زیرا رژیم بعث، اعضای هیئت‌ها را شناسایی و از آنها عکسبرداری و اسامی آنها را در پست‌های بازرسی ثبت و ضبط می‌کرد و همه اینها مقدمه‌ای برای بازداشت آنها در آینده بود.