تاریخ؛ سپر عقل در برابر فریب تسلیم

* تاریخ فقط یادآور گذشته نیست؛ میدانِ داوری امروز است. هر بار که بحث مقاومت پیش می‌آید، عدّه‌ای با واژه‌هایی، چون «ایدئولوژی»، «شعار» و «احساسات انقلابی» تلاش می‌کنند ریشه‌ی این باور را بی‌اعتبار کنند. اما تاریخ داورِ بی‌طرفی است که هیچ‌گاه جانب سازش را نگرفته است. هر جا از مقاومت فاصله گرفتیم، شکست خوردیم، تحقیر شدیم، و سهمی از خاک و عزت خود را باختیم.

ایستادگی امروز ملّت ایران ادامه‌ی طبیعی همان درسی است که از تاریخ به بهایی سخت آموخت؛ اینکه وابستگی و امید به رضایت بیگانگان، امنیت نمی‌آورد.

آنان که مقاومت را «راهبردی غیرعقلانی» می‌نامند، در حقیقت با حافظه‌ی تاریخی این ملّت سر جنگ دارند. چون می‌دانند اگر مردم به گذشته نگاه کنند، خواهند دید که تسلیم همواره پرهزینه‌تر از پایداری بوده است. هر نسلی که تاریخ را فراموش کند، ناگزیر شکستِ نسل‌های پیش را تکرار خواهد کرد.

در این میان، یک خط تحریف خطرناک در حال گسترش است: این‌که علت فشار‌ها و دشمنی‌ها، شعار‌ها و مواضع جمهوری اسلامی است. گویی اگر ملّتی به جای «مرگ بر آمریکا» سکوت کند، جهان ناگهان مهربان می‌شود! اما تاریخ قاجار و پهلوی فریاد می‌زند که ما زمانی هم که خاموش بودیم، غارت شدیم؛ زمانی هم که تعظیم کردیم، تکه‌تکه‌مان کردند.

تاریخ نشان می‌دهد دشمن، از ضعف خوشش می‌آید نه از ادب؛ از تسلیم استقبال می‌کند، نه از گفت‌و‌گو. مقاومت پاسخی به تجربه‌ی تلخِ تسلیم است، نه نتیجه‌ی شعار.

رجوع به تاریخ یعنی بازگشت به واقعیت. در تاریخ است که می‌بینیم وعده‌های قدرت‌های بزرگ چقدر بی‌اعتبار بوده و معاهدات چقدر آسان نقض شده‌اند. شناختِ این الگو‌های تکراری، یعنی بیداری ملّی.

از همین روست که رهبران آگاه، در لحظه‌ی بحران جامعه را به مطالعه‌ی تاریخ فرا می‌خوانند؛ زیرا هر که تاریخ را نخواند، دوباره قربانی آن می‌شود. تاریخ در واقع خط مقدمِ جنگ روایت‌هاست؛ هر که بتواند گذشته را تحریف کند، ذهن امروز را تسخیر خواهد کرد.

مقاومت در این معنا، خیال‌پردازی نیست؛ عقلانیت درازمدت است. آرمان اگر بر پایه‌ی تجربه تاریخی بنا شود، به راهبرد تبدیل می‌شود؛ و اگر از تاریخ جدا شود، به توهم. امروز ما بر قله‌ای ایستاده‌ایم که نسل‌های پیش، در نیمه‌راهِ آن ایستادند و زمین خوردند. خسته شدن در چند قدمی قله، همان خطای تاریخی است که باید از آن گریخت.

باید پذیرفت که مقاومت فقط میدان جنگ و تحریم نیست؛ میدانِ حفظ هویت، استقلال و حقیقت است. هر ملّتِ بی‌تاریخ، زود فریب لبخند دشمن را می‌خورد. تاریخ، سلاحِ آگاهی است؛ و تا این سلاح در دست ملّت باشد، تسلیم ممکن نیست.

پس اگر امروز از مقاومت دفاع می‌کنیم، نه از سر تعصب که از سر فهم است. تاریخ به ما می‌گوید عقب‌نشینی همیشه آغازِ سقوط بوده است؛ و این‌بار، برخلاف گذشته، ملّت ایران تصمیم گرفته است حافظه‌اش را زنده نگه دارد.

مقاومت یعنی نگذاریم تاریخ دوباره تکرار شود؛ یعنی حافظه را زنده نگه داریم تا فریب نخوریم.