توریست‌های قاتل!

مستند «سافاری سارایوو» اثر میران زوپانیچ پرده از یکی از هولناک‌ترین جنایات جنگی دوران معاصر برمی‌دارد.این گزارش به تحلیل ابعاد سیاسی، اجتماعی و اخلاقی این فاجعه می‌پردازد که طی محاصره سارایوو (۱۹۹۶-۱۹۹۲) توسط گروهی از توریست‌های ثروتمند اروپایی رقم خورد.این افراد با پرداخت مبالغی بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار یورو به نیروهای صرب بوسنی این فرصت را می‌یافتند تا به عنوان تفریح آخر هفته به سوی غیرنظامیان بی‌پناه مسلمان تیراندازی کنند.این واقعه نه تنها جنایتی جنگی، بلکه نشانگر عمق انحطاط اخلاقی و نژادپرستی ساختاری است که در سایه جنگ و بی‌عملی جامعه بین‌المللی شکوفا شد.استفاده عمدی از اصطلاح «سافاری» برای توصیف این اقدام،کلید فهم ذهنیت عاملان آن است.سافاری در فرهنگ عمومی به تورهای مشاهده و شکار حیوانات وحشی اشاره دارد.بکارگیری این واژه برای کشتن انسان‌ها آشکارا نشان می‌دهد که چگونه قربانیان در نگاه این توریست‌ها و همدستانشان، از مرتبه انسانی ساقط و به سطح حیوان یا «هدف» تقلیل یافته بودند.انگیزه این افراد نه سیاسی، بلکه صرفاً هیجانِ خشونت و تمایل به تجربه‌ای مرگبار بود؛ عاملی که جنایت آنان را به سرگرمی مبتنی بر پول و امتیاز تبدیل می‌کرد.گزارش روزنامه اسپانیایی«ال پاییس»مبنی بر دریافت پول بیشتر برای شلیک به کودکان، بر پستی مطلق این تجارت خونبار مهر تأیید می‌زند.ااین شبکه حداقل سه بازیگر اصلی داشت:

۱ـ توریست‌های ثروتمند:عمدتاً ایتالیایی و از دیگر کشورهای اروپایی که علاقه‌مند به سلاح و شکار بودند و از ثروت مازاد برای ارضای بیمارگونه امیال خود استفاده می‌کردند.

۲-نیروهای صرب بوسنی:آنان که خود در حال اجرای یک محاصره وحشیانه و نسل‌کشی بودند، با تبدیل تراژدی انسانی به یک منبع درآمد، نقش قاچاقچیانی را ایفا کردند که دسترسی به شکارگاه و قربانیان را فراهم می‌کردند.

۳-سازمان‌دهندگان ناشناس:هنوز مشخص نیست چه کسانی مقدمات سفر این گروه‌ها از تریسته در ایتالیا به خط مقدم نبرد را فراهم می‌کردند.این امر نشان از وجود یک شبکه پشتیبانی پیچیده دارد که مستلزم همکاری عناصری در هر دو سوی مرز بوده است. این همکاری سه‌جانبه تصویری هولناک از جهانی شدن شرارت ارائه می‌دهد.افشاگری این مستند موجب آغاز تحرکات قضایی شد.تحقیقات دادستانی در میلان با اتهام «قتل عمد با قساوت و براساس انگیزه‌های پست» گامی ضروری اما بسیار دیرهنگام است.این اقدامات اگرچه مثبت هستند، اما این پرسش بنیادین را به ذهن متبادر می‌کنند که چرا چنین جنایتی برای نزدیک به سه دهه در خفا مانده یا نادیده گرفته شد؟پدیده توریست‌های قاتل در سارایوو فراتر از یک جنایت جنگی، نمادی است از توحشی که در پشت ظاهر متمدنانه و مرفه جامعه اروپایی پنهان شده است.این واقعه به وضوح نشان می‌دهد که چگونه نژادپرستی و بی‌اعتنایی به حیات دیگری، می‌تواند به تجارتی خونین و حتی یک سرگرمی برای قشر مرفه تبدیل شود. این جنایت حلقه‌ای از زنجیره رفتار کشورها و شهروندان اروپایی است که با ظاهری آراسته، مستقیماً عامل یا حامی جنایات بزرگ در نقاط مختلف جهان از بوسنی تا فلسطین، یمن و سودان بوده‌اند.