▼ حرف روز
فرامتن وعده صادق
عملیات غرورآفرین «وعده صادق» از ابعاد سیاسی، دفاعی، ژئوپلیتیکی، تکنولوژیکی و حتی اقتصادی حائز اهمیت فراوان است که به حمد الله پرداخت و تبیین خیلی خوب و مناسبی درباره این موضوع تا به امروز شده است. با این حال، در کنار نکات و دستاوردهای مهمی که در متن این عملیات وجود دارد، نکات مهمی در فرامتن آن نیز وجود دارد که در اینجا تلاش می‌شود در قالب پاسخ به یک پرسش بیان شود. سؤال این است، چرا کشوری که به این حد از توان دفاعی رسیده است، نمی‌تواند در حوزه اقتصاد نیز به سطح بازدارندگی برسد؟
به منظور درک دقیق‌تر آنچه در حوزه دفاعی رخ داده است، باید گفت دستیابی ایران به قدرت دفاعی بازدارنده در حالی است که فاصله قدرت دفاعی ایران با کشورهای غربی، به لحاظ زمانی بیش از دو قرن را شامل می‌شود؛ منظور این است که از ابتدای دوره قاجار (و حتی قبل از آن) که ایران در برابر روس‌ها در دو جنگ متوالی متحمل شکست می‌شود تا سال‌های اخیر، فاصله قدرت دفاعی ایران با کشورهای غربی، به اندازه‌ای زیاد بود که شاید بیش از دو قرن و بیشتر از آن زمان لازم بود تا ایران به قدرتی هم‌پای این کشورها برسد. جالب آنکه شدت و ضعف ایران در حوزه دفاعی به حدی بود که در برهه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، هر گاه دشمنان از ابزار نظامی استفاده می‌کردند یا حتی به استفاده از آن تهدید می‌کردند، نتیجه‌ای جز تسلیم در برابر فشارهای خارجی برای ایران نداشت. با این حال، ایران هم‌اکنون در حوزه دفاعی نه تنها این فاصله را از بین برده، بلکه به اعتراف فرمانده سنتکام، در حوزه‌هایی نیز گوی سبقت را از قدرت‌های بزرگ دفاعی جهان ربوده است. به‌راستی ایران در حوزه دفاعی چه کرده است؟
یکی از مهم‌ترین رازهای پیشرفت دفاعی ایران، دانش‌بنیان کردن دفاع است؛ به این معنا که ایران جدیدترین و پیشرفته‌ترین دستاوردهای علمی را در ساخت و طراحی تسلیحات دفاعی به کار بسته است. توجه به این مهم در حالی است که در اقتصاد کشور، نگاه غالب مبتنی بر گشایش‌های خارجی است، نه استفاده از راه‌های میان‌بر مطمئنی، چون دانش‌بنیان کردن اقتصاد. به بیان دقیق‌تر، ایران در حوزه دفاعی وارد باشگاه قدرت‌های بزرگ شده است، چون حوزه دفاعی خود را متناسب با جدیدترین فناوری‌ها به‌روزرسانی کرده است. حال برای حل مشکلات اقتصادی نیز باید این شیوه در پیش گرفته شود؛ یعنی ضمن بومی‌سازی اقتصاد باید به سمت به‌روزرسانی و استفاده از آخرین روش‌ها و راهکارهای اقتصادی برای پاسخ به مشکلات و مسائل اقتصادی باشیم.
مصطفی قربانی
▼ گزارش روز
سرمایه‌های سرگردان و چشم‌اندازهای نامشخص
هر از چند گاهی عددی در رسانه‌ها برجسته می‌شود که حجم نقدینگی در کشور به فلان میزان رسیده است. در آخرین برآوردها حجم نقدینگی حدود ۸ هزار همت تخمین زده می‌شود. این نقدینگی موجب بسیاری از اختلالات اقتصادی در کشور و جامعه می‌شود. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که توزیع آن نیز بسیار نامتناسب باشد. بنا به گزارشی که یکی از خبرگزاری‌های داخلی منتشر کرده است، ۸۰ درصد ثروت کشور در اختیار ۵ درصد از جامعه قرار دارد. بنابراین باید توجه داشت.
۱ـ تجمیع ثروت در دست این بخش از جامعه غالباً محصول تولید نیست و از طریق تجارت و دلالی در بازارهای داخلی و همچنین از طریق صادرات و واردات به دست آمده است. در هر دو حوزه دور از کنترل مؤثر نظام اقتصادی، سودهای به دست آمده فراتر از سود متعارف در بازار بوده است. در این بین، تورم بسیار بالا در کشور و توان فعالان اقتصادی در ایجاد موج‌های تورمی در موضوعات خاص به سودآوری این نوع فعالیت‌ها کمک کرده است.
۲ـ نقدینگی مازاد در جامعه که به عنوان ثروت در دست افراد خاصی است، به هر حوزه‌ای وارد شود، نوسان و التهاب ایجاد می‌کند. قبل از سال و زمانی که فقط سفرهای خارجی آنها شدت گرفت با اینکه حجم نقدینگی زیادی وارد بازار ارز نشد، توانست قیمت ارز را بالا ببرد که با درایت بانک مرکزی و توزیع هوشمندانه‌تر ارز مسافرتی این التهابات مدیریت شد و زمانی که در مسائل سیاسی و امنیتی نگرانی از حفظ سرمایه خود پیدا می‌کنند، به فکر تبدیل نقدینگی خود می‌افتند و بر بازار ارز تأثیر می‌گذارند. زمانی که وارد بازار مسکن می‌شوند، قیمت مسکن با تورم سنگین مواجه می‌شود و به همین شکل در بازارهای دیگر از جمله خودرو، بورس و... .
۳ـ دولت و دستگاه حکومتی نمی‌تواند به این مسئله بی‌توجه باشد و باید بتواند که این نقدینگی را هدایت کند. اگر این نقدینگی سرگردان بماند، حتی اگر با کنترل دولت نتواند در بازارهای مختلف التهاب ایجاد کند، به تدریج از کشور خارج می‌شود. در حال حاضر، بازار مسکن به دلیل نبود قدرت خرید فاقدان مسکن، چشم‌انداز روشنی ندارد. بازار خودرو و ارز هم به نوعی تحت کنترل مؤثر دولت قرار دارند، هر چند انتقادات زیادی هم در این زمینه وجود دارد، اگر این نقدینگی مازاد مانند سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در بازار بورس هم ورود پیدا کند، می‌تواند تکرار نتایج سال‌های گذشته را داشته باشد.
سخن پایانی اینکه نقش دولت در این مقطع بسیار تعیین‌کننده است؛ اگر دولت بتواند این نقدینگی را به سمت تولید سوق دهد که اتفاقاً به نسبت رقبای خارجی از مزیت نسبی هم برخوردار است، می‌تواند کلید حل مسائل کشور باشد و اگر همچنان سرگردان بماند، می‌تواند بنیان بحران‌های اقتصادی بعدی را پایه‌ریزی کند.
علی کارگر
▼ خبر ویژه
تعویض فلسطین با سلاح‌های آمریکایی!
رسانه‌های رژیم صهیونیستی از گفت‌وگوهای مخفیانه بین عربستان و رژیم صهیونیستی در طول جنگ غزه خبر داده و آن را فاش کردند. شبکه ۱۲ رژیم صهیونیستی در گزارش خود آورده است: «در جریان جنگ غزه، تماس‌های ویژه‌ای به‌صورت مخفیانه برای عادی‌سازی روابط و انعقاد یک توافق تاریخی بین اسرائیل با عربستان سعودی صورت گرفته است.» به‌گفته یک مقام آگاه، توافق امنیتی دیپلماتیک آمریکا و عربستان سعودی و اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به مراحل نهایی خود رسیده و دولت آمریکا درباره آن با ولی‌عهد عربستان به توافق رسیده است. به‌گفته این مقام، توافق در زمینه تسهیل دستیابی عربستان به سلاح‌های پیشرفته آمریکا و توافق در زمینه برنامه هسته‌ای غیرنظامی تابع نظارت شدید که به‌موجب آن عربستان می‌تواند از منابع اورانیوم خود برای رآکتورهای هسته‌ای استفاده کند، از دیگر محورهای مورد توافق بوده است. این مقام آگاه تأکید کرد: «عربستان به‌ازای همه این توافقات روابط خود را با رژیم صهیونیستی برقرار خواهد کرد با این شرط که «بنیامین نتانیاهو» متعهد به همکاری برای برقراری راه‌حل دو دولتی باشد.»
▼ اخبار
اختلافات اوج می‌گیرد
روزنامه «آرمان امروز» در تلاش است مقدمات بازگشت اصلاح‌طلبان به قدرت را به میان کشیده و اسحاق جهانگیری را نامزد مطلوب جناح چپ معرفی کند. این روزنامه نوشته است: «شاید بتوان به جرئت گفت که یکی از تکنوکرات‌ترین شخصیت‌ها در اردوگاه اصلاح‌طلبان است که باتوجه به حضور چندین دوره‌ای در مجلس شواری اسلامی و البته حضور هشت ساله در رأس دولت‌های یازدهم و دوازدهم می‌تواند یکی از گزینه‌ها برای ریاست‌جمهوری آینده هم باشد. او یک سیاستمدار تماماً اصلاح‌طلب محسوب می‌شود، ولی در واکنش‌های خود نشان داده که مانند برخی از هم جریانی‌هایش هیجان‌زده نیست و بر روی فعالیت‌ها و وظایف اجرایی تمرکز دارد. با توجه به اینکه سال انتخابات است و به احتمال بسیار زیاد «اسحاق جهانگیری» فرمانده اصلاح‌طلبان خواهد بود، گفتنی است این تقلا در حالی است که جریان تندرو اصلاح‌طلب همچنان به دنبال عبور از صندوق رأی است و احتمالا شاهد اوج گرفتن اختلافات در این جریان باشیم.
دروغ‌های بی‌پایان علیه ایران
سرپرست معاونت امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی درباره آخرین وضعیت خدمه کشتی کانتینری به‌نام MCS Aries با پرچم کشور پرتغال که ۲۵ فروردین‌ماه ۱۴۰۳ توقیف شد، اظهار کرد: «به‌خلاف ادعای رسانه‌های بیگانه و معاند از جمله رسانه‌های تحت‌حمایت رژیم غاصب و اشغالگر صهیونیستی مبنی بر گروگانگیری خدمه کشتی مذکور که قویاً تکذیب می‌شود، تمامی ۲۴ خدمه کشتی مذکور در سلامت کامل به‌سر می‌برند.» «علی‌اکبر مرزبان» با اشاره به اینکه طبق اعلام سازمان بنادر و دریانوردی و وزارت امور خارجه هیچ گونه تهدیدی برای خدمه کشتی توقیف شده وجود نداشته و ندارد، تصریح کرد: «دولت جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از دولت‌های عضو کنوانسیون کار دریایی (MLC 2006) و بر اساس اصول حقوق بشری و رویکرد انسانی و دینی خود، تمامی تمهیدات لازم را اندیشیده است و تمامی خدمه آزادانه در کشتی حضور دارند و از حقوق لازم برخوردار هستند.»
جایگاه شورای نگهبان مقدس است
«حسن روحانی» در جلسه دوره‌ای خود با دولت اعتدال از انتشار پاسخ خود به نامه شورای نگهبان برای ردصلاحیت در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در آینده‌ای نزدیک خبر داد و تصریح کرد: «من به ایرادات شورای نگهبان پاسخ خواهم داد تا مردم از سطح درک اعضای این شورا از مسائل حیاتی کشور مطلع شوند. موارد ردصلاحیت یکی ادعای اهانت به قوه قضائیه و شورای نگهبان است و دیگری عدم ایستادگی در برابر غرب و اشکال در اجرای برجام و... . این پاسخ هم به این دلیل است که باور دارم جایگاه شورای نگهبان مقدس است و این شورا شکل گرفته تا مردم اطمینان حاصل کنند قوانین تدوین‌شده خلاف موازین اسلامی و قانون اساسی نیست. اگر داوری شورای نگهبان مورد تردید قرار بگیرد، به جمهوریت و اسلامیت ما ضربه وارد خواهد شد.»
وحدت پابرجاست
«مجید متقی‌فر» سخنگوی جبهه پایداری گفت: «ائتلاف جبهه پایداری با شانا برای دور دوم انتخابات نیز پایدار است و ما همانند دور اول انتخابات، در دور دوم نیز لیست واحدی با شانا ارائه خواهیم کرد.» جبهه پایداری و شورای ائتلاف نیروهای انقلاب(شانا) در دور اول انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی موفق به ارائه یک لیست مشترک ۳۰ نفره برای تهران شدند که از بین ۳۰ گزینه پیشنهادی، ۱۳ گزینه به دور دوم انتخابات که قرار است جمعه ۲۱ اردیبهشت‌ماه برگزار شود، راه یافتند. همچنین یک عضو شورای ائتلاف گفت: سه نامزد از بین نامزدهای راه یافته به دور دوم انتخابات از سوی شواری انتخاب شانا به فهرست ۱۳ نفره فعلی اضافه و در نهایت لیست ۱۶ نفره به مردم معرفی خواهد شد.
▼ اخبار کوتاه
◄ دومین جلسه هیئت مؤسس فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس دوازدهم با حضور تعدادی از منتخبان مجلس دوازدهم برگزار شد. در این جلسه، مدعوین نقطه نظرات خود را درباره موضوعات مرتبط با مجلس دوازدهم ارائه دادند. در پایان درباره هیئت اجرایی موقت فراکسیون انقلاب اسلامی رأی‌گیری شد و هیئت ۹ نفره‌ای انتخاب شد تا برای تدوین پیش‌نویس اساسنامه و مرامنامه و تدارک مقدمات برگزاری مجمع عمومی با حضور تمام منتخبان جریان انقلاب پس از برگزاری مرحله دوم انتخابات مجلس برنامه‌ریزی کنند. گفتنی است، تاکنون نزدیک به ۱۰۰ نفر از منتخبان مجلس دوازدهم، برگه تشکیل فراکسیون انقلاب اسلامی را امضا کرده‌اند.
◄ «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام کرد: «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته آینده به منظور شرکت در اولین کنفرانس علوم و فنون هسته‌ای ایران که در اصفهان برگزار می‌شود، به ایران سفر می‌کند.» کمالوندی همچنین اعلام کرد، قرار است در این سفر گروسی در خصوص مسائل هسته‌ای ایران با برخی از مقامات جمهوری اسلامی ایران رایزنی داشته باشد. گفتنی است، گروسی پیشتر با ابراز تمایل برای سفر به ایران، گفته بود پیامش به ایران این است که باید بیشتر با آژانس همکاری کند.
◄ «مسعود پزشکیان» درباره آخرین وضعیت فراکسیون میانه‌‌روها گفت: «با توجه به اطلاعاتی که به صورت خام دریافت کردیم و از دوستان‌مان خبر گرفتیم، متوجه شدیم نزدیک ۶۰ تا ۸۰ نفر هستند که می‌شود گفت میانه‌روتر از بقیه هستند و مجلسِ پیش‌رو با مجلس فعلی فرق خواهد داشت.» نماینده منتخب تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس دوازدهم افزود: «درون جبهه اصولگراها جریان‌های مختلفی وجود دارد و فضای رقابتی شکل گرفته است. به همین دلیل گروه میانه‌رو می‌تواند اثرگذار و تعیین‌کننده باشد.»
◄ «عباس علی‌آبادی» وزیر صمت درباره خودروهای کارکرده گفت: «دولت لایحه‌ای به مجلس تقدیم کرد. این لایحه تصویب شد و در بازگشت، وزارت صمت متعهد به تهیه آیین‌نامه شد و این آیین‌نامه تهیه و به دولت ارسال شد و تا زمانی که این آیین‌نامه مراحل خود را طی نکند و ابلاغ نشود، نظر وزارت صمت به تنهایی قابل اجرا نیست و باید در انتظار مصوبه دولت بود.»
◄ «صمد حسن‌زاده» اظهار داشت: «کشور ایران تا چند سال گذشته اولین شریک تجاری ایران در منطقه و خاورمیانه بوده اما اکنون به رتبه ۵ رسیده است که باید در جهت ارتقای این رتبه تلاش کنیم.» رئیس اتاق بازرگانی ایران اظهار داشت: «در حال حاضر تجارت ایران و چین ۳۰ میلیارد دلار است، اما تجارت ایران و چین قابل افزایش به ۵۰ میلیارد دلار است.»