پرسه‌زنی پهپاد‌های مهاجر بر سر تروریست‌های فرضی

ترامپ؛ آشوب‌سازی با شعار «نخست، آمریکا»

دکتر مراد عنادی

دونالد ترامپ در حالی برای بار دوم وارد کاخ سفید می‌شود که هنوز به‌دنبال اجرایی‌کردن شعار «نخست، آمریکا» است. برخلاف اوباما که شعار تغییر را دنبال می‌کرد که بخش عمده آن معطوف به سیاست‌های آمریکا در داخل می‌شد، ترامپ با طرح شعار «نخست، آمریکا» تلاش کرد در بعد سیاست خارجی از بار تعهدات آمریکا بکاهد.

ترامپ در فاصله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ با چین، اتحادیه اروپا و حتی ژاپن و کره جنوبی چالش داشت. جنگ تعرفه‌ها با چین و تحت فشار قرار‌دادن شرکای اروپایی برای بالا‌بردن سهم خود در تامین بودجه ناتو، نمونه‌هایی از تلاش ترامپ برای توجه‌دادن دیگران به این مهم بود که واشنگتن نمی‌خواهد یا نمی‌تواند هزینه امنیت اروپا، ژاپن و کره جنوبی را بر دوش بکشد. ترامپ با مروری بر کارنامه خود در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش و پس از وقفه‌ای چهار ساله اکنون در صدد است اهداف پیدا و پنهان سیاست «نخست، آمریکا» را عملیاتی سازد. علائم چنین رویکردی در موضع‌گیری‌های زود‌هنگام ترامپ قابل رصد است. پیشنهاد خریداری گرینلند با برآشفته‌ساختن دانمارکی‌ها، خلیج آمریکا خواندن خلیج مکزیک و اشاره به این که کانادا، ایالت پنجاه‌و‌یکم آمریکاست نشان می‌دهد ترامپ در دور دوم ورود به کاخ سفید حتی از بیان توسعه‌طلبی نسبت به همسایگان خود ابایی ندارد. زمانی بیسمارک صدراعظم آلمان به‌طعنه گفته بود: «آمریکایی‌ها مردم بسیار خوش‌شانسی هستند. آنها از شمال و جنوب با همسایگان ضعیف و از شرق و غرب با ماهی‌ها همسایه هستند. به‌نظر می‌رسد برخلاف آنچه که بیسمارک گفته بود ترامپ به‌دنبال آشوب‌سازی با تحریک همسایگان و حتی دست‌اندازی به شمال و جنوب آمریکاست. از طرفی، ترامپ علاوه بر آشفته‌سازی روابط با همسایگان سیاست چانه‌زنی و چالش با شرکای نزدیک را نیز دنبال خواهد کرد.
آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان در کتاب خاطرات خود به دیدارش با ترامپ در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد و آورده است: «ترامپ گفت اتحادیه اروپا از چین بدتر است، فقط از چین کوچک‌تر است. او گفت اتحادیه اروپا تشکیل شده تا از آمریکا بهره برداری کند.» 
با چنین نگاهی و با توجه به مواضع اخیر ترامپ در‌خصوص ضرورت افزایش حق عضویت دول اروپایی عضو ناتو وحتی عدم دعوت از استارمر نخست وزیرانگلیس، اولاف شولتزصدراعظم آلمان وامانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه برای شرکت در مراسم تحلیف، به‌نظر می‌رسدروابط دوسوی آتلانتیک دردوره دوم ریاست‌جمهوری وی پر‌تلاطم‌تر ازدوره نخست ریاست‌جمهوری اش خواهد بود. چنانچه رفتارشناسی ترامپ را که اعتقادی به برد-برد ندارد و معتقد است فقط یک نفر می‌تواند ببرد و دیگری حتما باید ببازد، معیار و نمود عینی سیاست عملی وی قرار دهیم، تردیدی نیست سیاست‌های خصمانه و سخت‌گیرانه ترامپ علیه چین، روسیه و ایران نیز تشدید خواهد شد، ضمن این‌که روابط آمریکا با ژاپن و کره‌جنوبی و حتی کشور‌های دنباله‌روی واشنگتن در خاورمیانه نیز پر‌چالش بوده، در مسیر آرامش پیش نخواهد رفت. در مجموع می‌توان چنین برداشت کرد که چهل‌و‌هفتمین رئیس‌جمهور آمریکا که به‌نوعی باعنوان میراث‌دار ریگانیسم و با تفکری نئومحافظه‌کار بار دیگر مهمان کاخ سفید شده است، برخلاف آنچه که شعار می‌دهد، نه‌تن‌ها پیام‌آور صلح برای جامعه جهانی نیست که با شعار «نخست، آمریکا» و نگاه تاجرمابانه بیشتر به آشوب‌سازی در روابط بین‌الملل دامن خواهد زد.

روابط عمومی اجماع گرا (COPR) نیاز امروز جامعه ما

هوشمند سفیدی

«مدل روابط عمومی اجماع گرا» ( consensus-oriented public relations ) که توسط «رولاند بورکات» در سال ۲۰۰۴ توسعه یافته، الگویی از روابط عمومی است که به ایجاد فهم مشترک بین سازمان و گروههای اجتماعی مرتبط با آن کمک می کند ؛ یک رویکرد ارتباطی راهبردی برای ایجاد توافق و همکاری بین ذی نفعان مختلف و ظرفیتی برای حل و فصل اختلافات بر پایه تمرکز بر اشتراکات و زمینه های مشترک . بنابراین ، هدف اصلی در مدل روابط عمومی اجماع گرا ، «ایجاد درک و فهم مشترک» ،«توسعه زمینه های همکاری بین ذی نفعان برای حل و فصل اختلافات» و «ایجاد همپوشانی بین گروههای اجتماعی مرتبط» است. این ها ، سه هدف اصلی روابط عمومی مدل اجماع‌گرا هستند.
در واقع ، هدف مهم «مدل روابط عمومی اجماع گرا» ، ایجاد صلح مدنی و بستر همزیستی بین دیدگاه های مختلف و کسب توافق عمومی است. در یک کلام ، رسالت اصلی روابط عمومی اجماع گرا ، اجماع سازی ( consensus building) یا ایجاد وفاق است.
بر این اساس ، چهار اصل کلیدی «مدل روابط عمومی اجماع گرا» را می توان این گونه ترسیم کرد:
1ـ شمول ( Iiclusivity ) یعنی باید همه ذی‌نفعان را در برگیرد و به آنان توجه شود.
2ـ شفافیت (transparency ) یعنی باید به دنبال جلب اعتماد ذی نفعان بود ؛ این موضوع، به تقویت حس انصاف و پاسخگویی کمک می‌کند و برای اجماع سازی ، یک پایه مهم به شمار می‌رود.
3ـ میانجی گری ( mediation ) یعنی گوش دادن فعال به دیدگاه‌های ذی نفعان ، شناسایی علایق مشترک و تسهیل و ایجاد ارتباط سازنده بین یک سازمان با ذی نفعان درونی و بیرونی.
4ـ پایداری (sustainability) یعنی باید بین سازمان و ذی نفعان، یک توافق پایدار ایجاد شود. این اصل ، معطوف به شکل‌گیری ارتباطات پایدار است و زمانی تحقق می یابد که از روابط سازنده میان ذی‌نفعان صیانت و برای ارتقای آن تلاش شود . لازمه این کار، مطالعه مستمر کمیت و کیفیت ارتباط با ذی نفعان است. مثلاً در هنگام درخواست همکاری از مردم، ارتباط قوی و پایدار ، ارزش بالایی دارد.
مدل روابط عمومی اجماع گرا، به ویژه در موقعیت هایی که احتمال تعارض بالاست، کاربرد دارد.
در اینجا، منظور از تعارض (conflict) ناسازگاری /عدم توافق یا سوء تفاهم و اختلاف است. ناگفته پیداست که منشاء بسیاری از تعارضات، فقدان یا ضعف ارتباطات است. سبک مناسب برای رفع تعارض، سبک همکاری است و از لوازم مدیریت تعارض ، می توان به ارتباط شفاف، گوش دادن فعال و مؤثر و حل مسئله با مشارکت طرف یا طرفین تعارض است.
این مدل، ضمن درک پیچیدگی های جوامع جدید، برای استفاده از ارتباط مؤثر به عنوان راهبرد اصلی روابط عمومی در راستای ایجاد اعتماد متقابل، اجماع ، و جلب اعتماد ذی نفعان، بر حمایت از سیاست ها، اصلاحات و برنامه‌ها تأکید دارد.
برای مثال، در یک شرکت تولیدی، سازماندهی جلسات عمومی برای ایجاد محمل مناسب به منظور طرح دیدگاه ها و نگرش‌ها، ارتباط با مخاطبان و ذی نفعان کلیدی، ایجاد کارگروه‌های مشترک و اجرای کمپین ، توجه و توصیه دربارۀ نگرانی ها و کسب بازخورد از ذی نفعان برای اتخاذ تصمیمات نهایی و ایجاد اجماع و کاهش مخالفت عمومی می‌تواند روندی از مدل اجماعی را به تصویر بکشد.
با توجه به مطالب یاد شده ، همان‌طور که واقف هستیم ، جامعه امروز ایران با توجه به سطح تعارضات و دامنه و تنوع آنها، برای غلبه بر چالش‌ها ، نیازبه اجماع سازی پیرامون مسائل و اهداف کلان دارد؛ یعنی باید یک توافق گسترده درباره موضوعات مورد نیاز و اولویت دار ایجاد شود. بی تردید، رسیدن به اجماع و طی فرایند آن ، نیازمند ابزارهای مختلف ارتباطی با ملاحظات علمی ـ کاربردی است که توسط نهادی به نام «روابط عمومی» صورت می گیرد و پیش نیاز آن ،محیط دموکراتیک برای طرح موضوعات و نقد دولت و گفت و شنود آزاد درباره آن‌هاست.
حال که در کشور ما «وفاق» به عنوان یک اکسیر و راهکار برای ایجاد هم ذهنی، هم فهمی، هم کنشی، همدلی و همکاری مطرح شده است، جامعه ایران بیش از پیش نیازمند استقرار روابط عمومی علمی و تخصصی با رویکرد اجماع سازی ، و به ویژه نیازمند اجماع عمومی برای اجرای طرح های بزرگ گره گشا از جمله جراحی ها و اصلاحات اقتصادی است.

طنز تلخی به نام «لایحه فرونشست»