انتخاب رنگ و نماد انتخاباتی در ایران سابقه ای طولانی ندارد و شاید گفت از انتخابات ریاست جمهوری 88 بود که برای اولین بار به شکلی جدی یک رنگ در کمپین تبلیغاتی یکی از کاندیداها نقشی اساسی پیدا کرد. بعد از آن در انتخابات 92 این موضوع از طرف چند کاندیدا پی گرفته شد و در دوره اخیر یکی از سوالاتی که اکثر خبرنگاران از کاندیداهای ریاست جمهوری می پرسیدند در مورد رنگ و نماد انتخاباتی آنان بود.
به گزارش بصیرت به نقل از «تابناک»، استفاده از رنگ های انتخاباتی پیش از این در کشورهای آسیای مرکزی و اروپای شرقی مرسوم بود و در برخی از همین کشورها رنگ انتخاباتی جریان های سیاسی تبدیل یه رنگ انقلاب های رنگی یا مخملی شد. در اکثر کشورهایی که تحزب رایج است استفاده تبلیغاتی از نمادها و رنگ ها مرسوم نیست؛ چراکه کاندیداها بیشتر از نمادهای حزبی برای انتخابات بهره می برند.
اگرچه پدیده انتخابات به شکل فعلی به استقرار جمهوری اسلامی ایران برمی گردد و دوره کوتاهی از استفاده از نمادهای رنگی می گذرد، اما در تاریخ ایران برخی گروه ها با رنگ پرچم ها و لباس هایشان شناخته می شدند. چنان که قیام سرخ علمان یا سرخ جامگان در غرب ایران به رهبری بابک و نهضت سپید جامگان مربوط به علویان در طبرستان و یا سیاه جامگان در خراسان نمونه‌هایی از کاربرد رنگ در خدمت تعریف هویت‌های فرهنگی و سیاسی در تاریخ ایران بوده اند.
اما در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 این بار «حسن روحانی» با انتخاب رنگ بنفش و نماد کلید بسامد این دو واژه را در کمپین تیلیغاتی و بعد ها در ادبیات سیاسی جریان متبوعش بیشتر کرد. در همان انتخابات «محسن رضایی» برای خود، رنگ آبی فیروزه ای را برگزیده بود و شال ها و دستبندهای فیروزه ای در کمپین انتخاباتی اش بیشتر به چشم می آمد.
«ساسان سلیمانی» متولد سال 62، فارغ التحصیل رشته کارگردانی پیشنهاد دهنده رنگ بنفش برای ستادانتخاباتی روحانی در مورد چگونگی انتخاب این رنگ می گوید: اسفند 91 دوستانی از ستاد تبلیغاتی آقای روحانی خواستند پروزه عکاسی از ایشان را کارگردانی کنم. یکی از مشاوران ایشان برای هماهنگی های لازم با من در تماس بود و از من خواست رنگی را به عنوان رنگ تبلیغاتی ایشان پیشنهاد بدهم. من همان موقع رنگ بنفش را پیشنهاد کردم وشماره دقیق رنگ را هم چندساعت بعد به دستشان رساندم.بعداز ن،موقع عکاسی بادکتر روحانی درباره رنگ بنفش حرف زدیم وایشان هم گفتند که رنگ خوبی است.به این ترتیب، رنگ بنفش،رنگ تبلیغاتی رئیس جمهور ایران شد.
نماد انتخاباتی روحانی در آن انتخابات هم کلید بود. پیشنهاد دهنده کلید به ستاد روحانی مصطفی حسنی بود. نمادی که در مفهوم فشرده تر به عنوان بازکننده قفل مشکلات جامعه محسوب می شد.
در این دوره اما کمپین انتخاباتی روحانی رنگ سبز و بنفش را به عنوان رنگ تبلیغاتی ستاد خود انتخابات کرده است و خبری از مطرح کردن نماد کلید نیست و به نظر می رسد دو انگشت جوهری به مفهوم انتخاب دوباره او به عنوان نماد انتخاباتی مطرح شده است.
اما «محمدباقر قالیباف» که در انتخابات 84 و 92 از رنگ و نماد خاصی استفاده نکرده بود در برنامه گفتگوی ویژه خبری از نماد انتخاباتی خود رونمایی کرد. قالیباف که وعده های خود را با تبصره های زمانی ارائه می کند از «ساعت» به عنوان نماد انتخاباتی خود رونمایی کرد. در کمپین تبلیغاتی قالیباف علاوه بر ساعت نماد دست که عدد 4 درصد را نشان می دهد نیز به کار رفته است که مربوط به شعار دولت 96 درصدی در مقابل 4 درصد جامعه است. البته به نظر می رسد نماد دست با 4 انگشت قبلا در جنبش بهار عربی مصر توسط اخوانی ها استفاده شده بوده است.
قالیباف در مورد اهمیت نماد انتخاباتی اش می گوید: دیگر حق نداریم 4 سال زمان دیگری را ببینیم به این شرایط دولتی که زمان را از دست داد. من در تمام زندگی‌ام همیشه مثل ساعت کار کرده‌ام. در این شهر تهران "کُرنومتر" زدم و با مردم قرار گذاشتم و سر قرارم ایستادم. باور کنید مردم عزیز 4 سال زمان کمی نیست.
شاید بد نیست بدانید پس از انتخابات سال 92 مصطفی حسنی پیشنهاد دهنده نماد کلید به حسن روحانی در مورد لزوم انتخاب نماد از سوی قالیباف سخن گفته بود و در همان سال انتخاب ساعت به عنوان نماد انتخاباتی قالیباف را پیشنهاد داده بود. او در گفتگویی می گوید: در این شکی نیست که آقای قالیباف رویای ساختن یک قصر از تهران را دارد. ولی مساله این است که مزیت های رقابتی ایشان کاملا به مردم انتقال پیدا نکرد ودر ذهن مردم متولد نشد. او می بایست تمام توانایی های خودش را در یک نماد فشرده سازی می کرد تا آن نماد پل ارتباطی میان توانایی های خودش و ذهن مردم می شد. البته این وظیفه مشاوران ایشان بود چنانچه تصمیم داشتم به دکتر قالیباف نمادی را پیشنهاد دهم نماد ساعت را پیشنهاد می کردم. زیرا از قابلیت های آقای قالیباف این بود که وی دقت و سرعت بالایی دارند و در شهرداری تهران ثابت کردند که به مهمترین سرمایه مردم یعنی وقت و عمرشان احترام می گذارند وهمیشه به قرارهایشان پایبند هستند.
زرشکی رنگ انتخاباتی نامزد حزبی
اگرچه سید مصطفی آقا میرسلیم در پاسخ به سوال یک خبرنگار مبنی بر رنگ انتخاباتی ستادش می گوید: بنده رنگ خاصی برای تبلیغات انتخاباتی خودم تعیین نکردم، اما همکاران من در تبلیغات و آگهی‌ها از رنگ زرشکی استفاده می‌کنند. اما به خاطر عدم تبلیغاتی محیطی گسرده این کاندیدا شاهد بروز و ظهور رنگ زرشکی در فضای انتخاباتی امسال نیستیم.
هاشمی طبا، رنگ من بیرنگی است
سید مصطفی هاشمی طبا نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری درباره رنگ انتخاباتی خود اظهار می کند: رنگ من بهترین رنگ یعنی بی رنگی است.
نماد و رنگ انتخاباتی این نامزد انتخابات ریاست جمهوری هم آنچنان در فضای شهری و فضای مجازی به طور گسترده مورد استفاده طرفدارانش قرار نگرفته است.
رئیسی: نمادم پرچم ایران است
سید ابراهیم رئیسی دیگر کاندیدای انتخابات دوازدهم هم در پاسخ به سوالی در همین رابطه می گوید: رنگی که ما برای رنگ انتخاباتی خود انتخاب کردیم پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران است. در سال های گذشته پرچم ایران اگرچه به عنوان نماد رسمی انتخاباتی کاندیداها قرا نگرفته است اما پرچم ایران نماد ملی است که در اکثر روزهای ملی از جمله انتخابات مورد استفاده قرار می گیرد. در سال 88 هم محمود احمدی نژاد پرچم ایران را در مقابل رنگ سبز، رنگ انتخاباتی رقیبش به عنوان نماد انتخاباتی مطرح کرده بود.
انتخاب رنگ ها و نماد ها اگرچه می تواند تا حدی بر رنگ بوی انتخابات حال و هوای بانشاط تری ببخشد و استفاده از آن در ستادها و سخنرانی های تبلیغاتی آن را از سخنرانی های غیرانتخاباتی تمییز دهد ولی همواره برخی منتقد استفاده از آن بوده اند. پس از سال 88 و اتفاقات پس از آن برخی منتقدان خواستار جلوگیری از استفاده از شال ها و دستبندهای رنگی در فضای تبلیغات بودند. با این وجود عباسعلی کدخدایی در اینباره گفته بود: در زمینه انتخاب رنگ از سوی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، قانون ساکت است و خلاء قانونی در این زمینه وجود دارد.
وی در خصوص انتخاب رنگ از سوی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری تأکید کرده بود: قانون نسبت به این مسئله ساکت است و خلاء قانونی در این زمینه وجود دارد.
