ظریف:‌‌‌ برجام می‌شد بهتر از این هم باشد

(روزنامه جوان ـ 1396/11/18 ـ شماره 5306 ـ صفحه 15)

وزیر امور خارجه دولت دوازدهم به برخی انتقاد‌‌‌ها درباره توافق هسته‌ای ایران و 1+5 پاسخ داد ولی تلویحا تأیید کرد که‌‌‌ می‌شد برجام را بهتر از این هم نوشت. ظریف می‌گوید که کلمه به کلمه برجام براساس عدم اعتماد نوشته شده‌، جمله‌ای که جان کری همتای سابق او در امریکا نیز بار‌‌‌ها آن را تکرار کرده است:‌« هیچ چیز در برجام بر مبنای اعتماد نیست.»

به گزارش «جوان» با بیشتر شدن کارشکنی‌های دولت امریکا در روند اجرای توافق هسته‌ای تابستان 94 با 1+5، این پرسش بیشتر از هر موقع دیگری خودنمایی می‌کند كه آیا تیم مذاكره‌كننده نمی‌توانست برجام را بهتر از این بنویسد تا راه كارشكنی امریکایی‌‌‌‌ها بسته شود؟ محمدجواد ظریف که در ماه‌های اخیر کمتر درباره برجام صحبت کرده، سه‌‌‌‌شنبه شب با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری سیما به این سؤال و پرسش‌‌‌هایی دیگر پاسخ داد. ظریف می‌گوید كه ادعا نمی‌كند‌ «برجام از این بهتر نمی‌شد نوشته شود‌» ولی او برای اولین بار تأیید کرد توافقی که الان در حال اجرا شدن است همه آن چیزی نیست که ایران خواستار آن بوده است. البته به گفته ظریف، چنین گزاره‌ای در مورد امریکایی‌‌‌ها نیز صادق است:‌« (برجام) نه همه چیزی است که ما می‌خواستیم نه همه آن چیزی است که امریکایی‌‌‌‌ها می‌خواستند.» پیش از این نیز، رهبری انقلاب در سخنرانی یکم فروردین 1395 در حرم رضوی از قول محمدجواد ظریف نقل كرده بودند:« وزیر خارجه‌ محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما [مثلاً] اینجا را یا این خطّ قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.»

ظریف می‌گوید كارشكنی‌‌‌هایی كه ترامپ این روز‌‌‌ها انجام می‌دهد، برای تیم سیاست خارجی قابل‌پیش‌بینی بوده و به همین دلیل است كه«کلمه به کلمه برجام بر اساس بی‌اعتمادی نوشته شده است‌» بی‌اعتمادی كه هم ایران به امریكا داشته و هم امریكا به ایران داشته و به گفته او باعث شده که توافق هسته‌ای ایران و 1+5 به یکی از طولانی‌‌‌‌ترین اسناد بین‌المللی تبدیل شود. «آنچه ترامپ (الان) انجام می‌دهد قابل پیش‌بینی بود. ما توقع از امریکا نداشتیم که برجام را با حسن نیت اجرا کند. در جای جای برجام نوشته شده طرف‌‌‌‌ها باید با حسن نیت انجام دهند. چرا ما یک اصل بدیهی را در برجام ایجاد کردیم؟ چون این توقع را از امریکایی‌‌‌‌ها داشتیم که جز این را انجام دهند.»‌ به گفته ظریف، «امریکایی‌‌‌‌ها و برخی کشورهای دیگر ،دوست داشتند خیلی اتفاقات مرحله‌ای بیفتد، یعنی اینکه بتوانند مقدار زیادی از تحریم‌هایشان را حفظ کنند.»

هیلاری می‌آمد مشکل کمتری داشتیم

وزیر امور خارجه دولت دوازدهم تلویحاً تمایل دولت یازدهم به پیروزی نامزد دموكرات‌‌‌ها در انتخابات سال 2016 را تأیید كرده و گفته كه معتقد است اگر به جای ترامپ، هیلاری کلینتون وارد کاخ سفید‌‌‌ می‌شد،‌« احتمال اینکه (امریکایی‌ها) با این میزان خصومت نسبت به برجام نگاه کنند کمتر بود‌». با این حال او می‌گوید: «دولت امریکا هیچ‌گاه با جمهوری اسلامی ایران سر سازگاری نداشته‌است.» ظریف تأکید می‌کند: «اینکه(امریکا) بخواهد خیلی با صداقت با برجام برخورد کند، توقع نداشتیم.»‌به گفته ظریف، مشکل ترامپ با توافق هسته‌ای این است که آن را «تنها یادگار باقی مانده ترامپ» می‌داند و «از وقتی بر سر کار آمده تلاش کرده تمام یادگارهای اوباما را نابود کند و تنها یادگاری که نتوانسته دست بزند، برجام بوده است.»‌سرپرست تیم مذاکره‌کننده برجام می‌گوید:‌« دولت ترامپ یکی از مشکلاتی که با برجام دارد این است که در دوران اوباما مذاکره شده و این مشکل را خانم کلینتون نمی‌داشت و برای ایشان مشکل کمتری بود که این یادگار دوران اوباما است.»‌وزیر خارجه جمهوری اسلامی درباره مذاکره مجدد بر سر برجام می‌گوید: «ترامپ از برجام بسیار ناخرسند است و تلاش دارد روش‌‌‌‌هایی را پیدا کند که برجام را نابود کند، به همین خاطر می‌خواهد به حوزه‌‌‌‌هایی وارد شود که صراحتاً خارج از برجام است.» ‌این در حالی است که به گفته ظریف، «برجام تلاش کرده یک حوزه اختلافی را بدون اینکه حوزه‌های اختلافی دیگر را حل و فصل کند، حل کند. این هم با تصمیم‌گیری مشخص بازیگران بوده نه اینکه اتفاقی رخ داده باشد.»ظریف می‌گوید:« ما تصمیم گرفتیم بحث موشکی را خارج کنیم. نه اینکه ما نگرانی داشتیم درباره مسائل امنیتی بحث کنیم، ما حرف برای زدن در این حوزه‌‌‌‌ها زیاد داریم. ما مدعی هستیم، طرف‌های مذاکره ما عموماً کشور‌‌‌هایی بودند که عراق را تا دندان مسلح کردند و مانع دستیابی ایران به سلاح شدند. کشورهایی هستند که سال گذشته فقط به منطقه ما 116 میلیارد دلار سلاح فروختند در حالی که کل بودجه نظامی ما 12 تا 16 میلیارد دلار است.»

روس‌‌‌ها و چینی‌‌‌ها محکم‌تر از اروپا هستند

وزیر خارجه، اروپا را مدافع برجام می‌داند ولی می‌گوید كه دفاع روسیه و چین از برجام، محکم‌تر است:‌« برجام فقط با یک حوزه وارد بحث شده است آنچه که ما می‌گوییم و اروپایی‌‌‌‌ها و البته روسیه و چین محکم‌تر از اروپا بر آن تأکید می‌کنند این است که برجام توافقی در قالب عدم توافق در دیگر حوزه‌‌‌‌ها است و این را نمی‌شود ناگهان تغییر داد.» ظریف می‌گوید:‌« امریکا تلاش می‌کند که واقعیت را تغییر دهد. آنچه الان واقعیت روی زمین است برجام است که قطعنامه 2231 و شاید طولانی‌‌‌‌ترین قطعنامه است. برجام قسمتی از قطعنامه است. این باعث شده امریکایی‌‌‌‌ها تلاش ‌کنند که اعتراض کنند و ما تأکید می‌کنیم بر آنچه که وجود دارد و مبنای حقوقی بین‌المللی است.»‌ به رغم همه بحث‌‌‌هایی که درباره محدودیت‌های مربوط به مبادلات بین‌المللی وجود دارد، رئیس دستگاه دیپلماسی اصرار دارد‌«الان نفت‌مان را به راحتی می‌فروشیم و پول نفت را دریافت می‌کنیم، در برخی موارد توافق‌‌‌‌هایی با برخی کشور‌‌‌ها از قبل داشتیم که چه میزان پول نفت را با یورو بگیریم یا با ارزهای محلی که این توافقات از گذشته بوده و یادگارهای دوران سخت تحریم‌‌‌‌ها است.»

وزیر امور خارجه در خصوص مبادلات بانكی می‌گوید كه برای معامله با یورو و سایر ارز‌‌‌ها مشکلی نداریم ولی «برخی معضلات »‌را می‌پذیرد‌، به گفته او‌« بسیاری از ارز‌‌‌ها به دلار بسته شده‌اند.» ‌ظریف می‌پذیرد كه بعضی از معضلات بانكی كه ایران امروز با آن روبه‌رو است، برای تیم مذاكره‌كننده قابل پیش‌بینی نبوده‌ «چون به دلیل تحریم‌‌‌‌ها ارتباط بانکی با دنیا نداشتیم این معضلات را نمی‌دیدیم.» ‌ولی می‌گوید:‌« اینکه در دو مرحله توانستیم از لیست سیاه FATF خارج شویم، به‌رغم هجمه وسیع امریکا و رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای منطقه توانستیم از این شرایط عبور کنیم.» او هرچند گفته كه اروپایی‌‌‌ها مثل روس‌‌‌ها و چینی‌‌‌ها محكم از برجام دفاع نمی‌كنند، ولی به آنها خوش‌بین است: «ایتالیایی‌‌‌‌ها در اوج فشارهای ترامپ تصمیم گرفتند روش جدیدی را ابداع که با ایران کار کنند و همینطور فرانسوی‌‌‌‌ها در هفته گذشته روش مشابهی را پیشنهاد کردند و سایر کشورهای اروپایی به دنبال همین روش‌‌‌‌ها هستند و به‌رغم فضای عدم اعتمادی که ترامپ ایجاد می‌کند، اگر به یک سال گذشته نگاه کنید میزان توافقاتی که برای فاینانس و سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران شده، در تاریخ چندین سال گذشته قابل توجه است.»

سعودی‌‌‌ها با فرمان غلط وارد شده‌اند

ظریف می‌گوید كه ایران درباره بحث موشكی حرف‌های زیادی دارد:«این حرف را با صراحت می‌زنیم. کشور ما تحت تجاوز قرار گرفته و همه دنیا از متجاوز حمایت و تلاش کردند که اجازه ندهند ایران به ابتدایی‌‌‌‌ترین ابزار‌‌‌ها برای دفاع خود دسترسی پیدا کند هیچ کس نه در موقعیت اخلاقی، حقوقی و بین‌المللی است که به ایران بگوید چه امکاناتی را داشته باشد.» ‌او درباره عربستان نیز می‌گوید ایرادی که همسایگان ما در عربستان سعودی دارند این است که با« فرمان غلط وارد منطقه شده‌اند و نگرانند که چرا نتیجه نمی‌دهد، معلوم است چون بذر بدی کاشتید، آن بذر را درو می‌کنید.»‌ وزیر خارجه ایران می‌گوید:‌ «معتقدیم هر چه سریع‌تر عربستان و امارات به این نتیجه برسند که سیاست سه‌سال گذشته‌شان جز تنفر و کشتار هیچ فایده‌ای نداشته است، ما سریع‌تر می‌توانیم به این راه‌حل برگردیم. هر زمان یمن بخواهد به راه‌حل برسد جز راه‌حل چهار ماده‌ای ایران هیچ راه‌حلی برای یمن وجود ندارد.»