شاخص های دولت، رئیس‌جمهور و وزرا با توجه به ماهیت نظام، تغییرات محیطی، مسائل اساسی، مشکلات کشور و نیاز‌های جامعه تعیین می‌شود که برخی ثابت و برخی متغیر می¬باشند. اما برای احصاء این شاخص‌ها به منبع و مرجعی جامع نیاز است که جمیع ابعاد و زوایای این موضوع مهم در آن دیده‌شده باشد. در این راستا بی¬تردید بیانات و رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) بهترین و جامع‌ترین منبع را در اختیار قرار می‌دهد.
ایشان با نگاهی همه‌جانبه به موضوع و نقش و جایگاه رئیس قوه مجریه، به‌تناسب شرایط و وضعیت کشور شاخص‌ها و معیار‌هایی در نظر می‌گیرند که خروجی آن انتخاب اصلح یا همان شایسته‌ترین فرد برای تصدی این جایگاه خطیر می‌شود. درواقع این شاخص‌ها به سهولت شناخت و تشخیص شایسته‌ترین نامزد از میان داوطلبان برای اداره کشور می‌انجامد که بیشترین تناسب را با وضعیت حاکم و ضرورت‌های حل مسائل و مشکلات مرتبط با این وضعیت داشته باشد. به تعبیر خود ایشان «ما هم نگاه می‌کنیم؛ تشخیص بدهیم، ترجیح بدهیم، ببینیم آن‌کسی که می‌تواند براى انقلاب، براى کشور، براى آینده، براى عزت ملى، براى باز کردن گره مشکلات، براى ایستادگى قدرتمندانه و عزتمندانه در مقابل جبهه معاندان، و براى الگو کردن جمهورى اسلامى در چشم مستضعفان عالم، بیشتر و بهتر تلاش کند، کیست؟» (امام خامنه ای، ۶/ ۳/ ۱۳۹۲)
توجه کافی رأی دهنده به این شاخص‌ها و مطابقت دادن آن با نامزد‌های موجود به انتخاب اصلح یا شایسته منجر می‌شود. همان‌گونه که ایشان توصیه می‌فرمایند «دنبال یک فرد اصلحى بگردید که بتواند کشورتان را با همین سرعت، بلکه بیش از این، پیش ببرد؛ هم در عرصه مادى، هم در عرصه معنوى. رئیس‌جمهورى که بتواند عزت شما را بالا ببرد، استقلال شما را عمیق‌تر کند، وضع زندگى شما را بهتر و مرفه‌تر کند، گره‌ها را باز کند، امید و شور و شوقى در کشور به وجود آورد. اجمالاً معیار اصلى این است که کسانى سر کار بیایند که همتشان بر حفظ عزت و حرکت کشور در جهت هدف‌های انقلاب باشد. آنچه ما در این سال‌های طولانى از خیرات و برکات به دست آورده‌ایم، به برکت هدف‌های انقلاب بوده است؛ هرجائی که ما کم آوردیم، عقب ماندیم، شکست خوردیم، به خاطر غفلت از هدف‌های انقلاب اسلامى و هدف‌های اسلامى بوده است. کسانى سر کار بیایند که مصداق: «انّ الذّین قالوا ربنّا الله ثمّ استقاموا» باشند؛ اهل استقامت، اهل ایستادگى باشند؛ زرهى پولادین از یاد خدا و از توکل به خدا بر تن خودشان بپوشند و وارد میدان شوند.» (امام خامنه ای، ۲۵/۲/۱۳۹۲)
مروری بر شاخص‌های اعلامی از سوی فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) برای ریاست جمهوری، در طول سال‌های گذشته، نشان‌دهنده تأکید معظم له بر موارد زیر است:
۱- بلد بودن کار اجرائی و توانایی کشیدن بار اجرائی ریاست‌جمهوری (امام خامنه ای، ۱۹/۱۰/۱۳۹۱)
۲- برخورداری از حکمت، تدبیر و برنامه (امام خامنه ای، ۷/۲/۱۳۹۲)
۳- برخورداری از روحیه شجاعت و مقاومت در برابر دشمن (امام خامنه ای، ۷/۲/۱۳۹۲)
۴- برخورداری از امتیازات رئیس‌جمهور قبلی و نداشتن ضعف¬های او (امام خامنه ای، ۱/۱/۱۳۹۲)
۵- پایبندی به منافع ملی، عقل جمعی و تدبیر (امام خامنه ای، ۱/۱/۱۳۹۲)
۶- دلبستگی و پایبندی به قانون اساسی (امام خامنه ای، ۱۹/۱۰/۱۳۹۱)
۷- داشتن شعار‌هایی منطبق با واقعیات و امکانات کشور (امام خامنه ای، ۲۵/ ۲/ ۱۳۹۲)
۸- دانستن درد مردم و اجتناب از اشرافی¬گری (امام خامنه ای، ۲۲/ ۲/ ۱۳۸۸)
۹- عدم آلودگی به تملق‌گوئی غرب (امام خامنه ای، ۲۸/۲/۱۳۸۸)
۱۰- عدم تأثیرپذیری از دشمن (امام خامنه ای، ۵/۳/۱۳۸۴)
۱۱- برخورداری از همت، قدرت و هوشمندی (امام خامنه ای، ۱۷/۲/۱۳۸۴)
۱۲- محو نبودن در توهمات توسعه غربی (امام خامنه ای، ۱۷/۲/۱۳۸۴)
۱۳- اهتمام به رفع تبعیض در تمام جغرافیای کشور (امام خامنه ای، ۱۱/۲/۱۳۸۴)
۱۴- توانمند در گسترش ثروت عظیم مردم (امام خامنه ای، ۱/۱/۱۳۸۴)
۱۵- توانمند در پیشبرد برنامه‌ها، در راستای سند چشم‌انداز کشور (امام خامنه ای، ۱/۱/۱۳۸۴)
۱۶- مؤمن به اهداف و ارزش‌های انقلاب (امام خامنه ای، ۱/۱/۱۳۸۴)
۱۷- مبارزه واقعی با فساد و فقر و عوامل فقر (امام خامنه ای، ۱۰/۱۱/۱۳۸۳)
۱۸- توانایی، شادابی، قدرت، احساس مسؤولیت و آمادگی به کار (امام خامنه ای، ۱۰/۱۱/۱۳۸۳)
۱۹- عدم هرگونه نرمش در مقابل آمریکا و دخالت‌های دولت‌های غربى (امام خامنه ای، ۱۷/۲/۱۳۷۶)
۲۰- برخورداری از تقوا و تدبیر براى مقام مهم ریاست جمهورى (امام خامنه ای، ۲۳/۴/۱۳۶۸)
۲۱- پایبندی به اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی (امام خامنه ای، ۷/۲/۱۳۹۲)
۲۲- مهذب به اخلاق و نپرداختن به حاشیه‌ها (امام خامنه ای، ۷/۲/۱۳۹۲)
۲۳- تدین، تعهد، آمادگى و توانائی انجام کار بزرگ مدیریت عالی اجرائی کشور (امام خامنه ای، ۱۶/۲/۱۳۹۲)
۲۴- کارى، مردمى، مقاوم، ارزشى، باتدبیر و قانون‌مدار باشد و درد مردم (امام خامنه ای، ۶/۳/۱۳۹۲)
۲۵- پیش برنده کشور در عرصه‌های مادی و معنوی (امام خامنه ای، ۶/۳/۱۳۹۲)
۲۶- انسانی شایسته، وارسته، با عزم، مؤمن، انقلابى و با همت جهادى (امام خامنه ای، ۲۵/۲/۱۳۹۲)
۲۷- توانایی بر دوش کشیدن بار سنگین ریاست‌جمهوری با امانت‌داری (امام خامنه ای، ۲۵/۲/۱۳۹۲)
۲۸- تلاش برای باز کردن گره مشکلات، ایستادگی، عزت ملی و آینده کشور (امام خامنه ای، ۶/۳/۱۳۹۲)
۲۹- نداشتن ریخت‌و‌پاش و تبلیغات زیاد از اندازه (امام خامنه ای، ۶/۳/۱۳۹۲).
اما در سالیان اخیر که بروز پاره‌ای از مشکلات، به ایجاد نگرانی و دغدغه برای علاقه‌مندان و دلسوزان نظام انجامیده، مقام معظم رهبری (مدظله العالی) سخن از راه علاج مشکلات کشور به میان آورده و انتخابات ریاست جمهوری را فرصتی برای عبور از مشکلاتی می‌دانند که ریشه در ناکارآمدی و ضعف مدیریت دارد. ایشان به‌صراحت اعلام داشته‌اند: «به نظر من، علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب الهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور دهند.» (امام خامنه ای، ۲۸/۲/۱۳۹۸)
از نگاه معظم له، علاج مشکلات کشور، تشکیل دولتی جوان، پرنشاط، پرتلاش، انقلابی، مؤمن و تحول‌گرا است که راه ورود نیرو‌های جدید و جوان را به عرصه‌های مدیریتی باز و زمینه‌ساز تغییر روند موجود در مدیریت اجرایی و کلان کشور یا قوه مجریه شود. توضیح ایشان پیرامون دولت جوان حزب الهی نشان می‌دهد که منظور دولتی پرکار، بانشاط و کارآمد است. معظم له توضیح خود را با شفافیت این‌گونه بیان می‌دارند: «مکرر گفته‌ام که به دولت جوان و حزب الهی معتقد و امیدوارم. اما معنای این حرف این نیست که یک جوان ۳۲ ساله من‌باب مثال رئیس دولت باشد. بلکه معنای دولت جوان و حزب الهی یک دولت پای‌کار و آماده و بانشاط و در سنین کار و تلاش است که علاج مشکلات است و می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور دهد. برخی در سنین بالاتر به معنای جوان و پرتلاش و بانشاط هستند، مانند شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی که بیشتر از ۶۰ سال داشت، اما اگر شهید نمی‌شد، او را تا ده سال دیگر درهمان مسئولیت می‌گذاشتم.» (همان)
معظم له بار دیگر سخن از علاج دردهای مزمن را در پیوند با عقب‌ماندگی‌های کشور با وجود دستاورد‌ها و پیشرفت‌ها به انتخابات ریاست جمهوری نسبت می‌دهند. آنجا که در جمع مردم شریف آذربایجان شرقی فرمودند: در این عقب‌ماندگی‌ها مقصر خود ما هستیم، خود ما مسئولین مقصریم، مردم هم در یک بخش‌هایی ممکن است دخالت داشته باشند. این عقب‌ماندگی‌ها باید جبران بشود. این به خاطر انقلابی عمل نکردن ما است، ما هرچه انقلابی عمل کردیم عقب‌ماندگی نداشتیم، هر جا از انقلاب کوتاه آمدیم، یک حرکت غیرانقلابی و ناشی از کسالت و بی‌توجهی انجام دادیم، عقب‌ماندگی به وجود آمد. (امام خامنه ای، ۲۹/۱۱/۱۳۹۹).
تجربه سالیان اخیر و نگاه به عملکرد افراد و کارایی در برخی عرصه‌های راهبردی، تأییدکننده رهنمود‌های حکیمانه فرمانده معظم کل قوا (مدظله العالی) است. عملکرد شهیدان شهریاری، سلیمانی و فخری¬زاده و پیشرفت‌های چشمگیر در عرصه¬های دفاعی، نانو، سلول‌های بنیادی و... گویای توفیق، کارآمدی و پیشرفت در محل‌هایی است که روحیه کار، نشاط، تلاش و جهاد انقلابی وجود داشته است.
با نگاه به رهنمود‌های سالیان اخیر رهبر فرزانه انقلاب (مدظله العالی)، می‌توان ادعا کرد مهم‌ترین شاخص‌ها برای انتخاب رئیس‌جمهور اصلح عبارت‌اند از:
۱- پای‌کار بودن و توان کار و فعالیت داشتن
۲- روحیه نشاط و امیدواری
۳- علاقه به تلاش و تنبلی نکردن
۴- شجاعت و نترسیدن
۵- پافشاری و استقامت برای حل مشکلات
۶- انقلابی بودن و فداکاری برای ورود به میدان‌های خطر
با نگاه به ملاک‌های فوق و معرفی الگویی، چون شهید سلیمانی برای علاج مشکلات فعلی، به نظر می‌رسد مدیریت توانمند و کارا می‌تواند کلید حل مشکلات و اداره کشور در شرایط پیش رو باشد.
