▼ حرف روز
۲۲ بهمن و ریل‌گذاری جدید
مسئله اساسی و پرتکراری که این روزها مطرح می‌شود، این است که آیا رویکردهای دوران پهلوی در بخش‌های گوناگون سیاست داخلی، سیاست خارجی، اقتصادی، امنیتی و نظامی و فرهنگی می‌توانست جامعه ایرانی را در مسیر توسعه پایدار و مستمر قرار دهد یا خیر؟ معمولاً این پرسش مطرح می‌شود که اگر حکومت پهلوی هم مانده بود، ایران لاجرم به سمت پیشرفت و توسعه حرکت می‌کرد! همچنین مسئله دیگر آن است که انقلاب اسلامی در خصوص جهت‌گیری‌ها و رویکردهای یادشده چه تفاوتی با دوران پهلوی دارد؟
سخن اساسی در اینجا آن است که اگر کشوری رویکردش در حوزه امنیت به جای استحکام مؤلفه‌های درونی امنیت، در فکر تعریف کردن خود در ذیل ابرقدرت‌ها باشد، چنین نظامی قادر نیست امنیت پایدار و مطلوب را برای ملت خود به ارمغان آورد؛ اگر یک نظام سیاسی در عرصه سیاست داخلی، رویکرد سرکوب و مشت آهنین را در پیش گیرد و اعتقادی به آزادی‌های سیاسی و حق تعیین سرنوشت برای مردم خود نداشته باشد، دچار فقدان مقبولیت و پایگاه مردمی خواهد شد؛ اگر یک حکومت در زمینه سیاست خارجی رویکرد تابع قدرت‌های بزرگ بودن را ایده خود بداند و منطبق با منافع ملی نتواند تصمیم بگیرد، در بزنگاه‌ها حتما گرفتار و تنها خواهد شد؛ اگر دولتی در عرصه فرهنگ و اقتصاد به جای الگوهای بومی و ملی، در فکر نسخه‌ها و تجویزهای وارداتی و تقلیدی باشد، فرهنگ و اقتصاد آن، رنگ ارتقا و پیشرفت به خود نخواهد دید.
بنابراین، رویکردهایی که ایران پیش از انقلاب در زمینه سیاست داخلی و خارجی، الگوی امنیت و مدل توسعه اقتصادی و فرهنگ در پیش گرفته بود و نقشی که برای ایران در نظام تقسیم کار جهانی تعریف کرده بودند، هیچ گاه نمی‌توانست ایران را از حیث رویکردها در مسیر پیشرفت و توسعه واقعی، عمیق، پایدار و مستمر قرار دهد و از قضا آن رویکردها کاملاً ضد توسعه عمل می‌کرد.
نکته مهم در اینجا آن است که اصل پدیده انقلاب اسلامی نقطه‌ای بود که زنجیرهای اسارت و توقف را از دست و پای ملت ایران زدود و راه را برای پیشرفت باز کرد؛رویکردهای انقلاب اسلامی در همه عرصه‌های یاد شده، منطبق با اصول و قواعدی است که یک نظام سیاسی برای پیشرفت خود به آن محتاج است؛ هر چند در اینکه این رویکردها تا چه اندازه به اقدام و عمل تبدیل شده است، ممکن است محل اختلاف باشد؛ اما در این نقطه اشتراک نظر تقریباً فراگیر است که انقلاب اسلامی یک مسیر روشن و تاریخی را پیش روی ملت ایران برای پیمودن راه پیشرفت و رسیدن به آرمان‌هایش هموار کرده است.
عزیز غضنفری
▼ گزارش روز
رژیم پهلوی؛ مانع یا عامل توسعه؟
چهل و پنج سال از انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد. انقلابی که در مسیر رسیدن به اهداف و مطلوبیت‌هایش گام‌های بزرگی برای رسیدن به عزت برداشته است. از طرفی برخی از این مطلوبیت‌ها مانند اقتصاد اگرچه با اهداف متعالی فاصله دارد، اما از نقطه‌ای که در چهار و نیم دهه پیش بود نیز فاصله بسیار زیادی دارد و راه زیادی طی شده است. چالش‌های فعلی اقتصادی در رسیدن به مطلوبیت‌ها سبب شده است تا جریان تحریف بر این انگاره تمرکز کند که اگر رژیم پهلوی ادامه می‌یافت، به توسعه و پیشرفت اقتصادی می‌رسیدیم. اما تمرکز بر مفهوم توسعه به معنای توان آباد کردن از یک‌سو و از سوی دیگر مطالعه ماهیت رژیم پهلوی، نشان می‌دهد این رژیم شاید کشور را به رشد اقتصادی از جنس آنچه در برخی کشورهای عربی است، می‌رساند؛ امت هيچ وقت توان ایجاد توسعه و آباد کردن ایران را نداشت. اما استدلال‌های اثبات این ادعا کدامند:
زیربنای توسعه داشتن استقلال در همه وجوه آن است. این در حالی است که رویکردهایی که ایران پیش از انقلاب در زمینه سیاست داخلی و خارجی در پیش گرفته بود، منطبق با الگوی حامی‌ـ پیرو بود و اساساً در این الگو نقشی که برای ایران در نظام تقسیم کار جهانی تعریف کرده بودند، هیچ‌گاه نمی‌توانست ایران را در مسیر پیشرفت و توسعه قرار دهد و اتفاقاً این رویکردها ضد توسعه بود. ایالات متحده می‌کوشید ایران را در تمام عرصه‌ها به خود وابسته کند و همین وابستگی اصلی‌ترین عامل جاماندن ایران از مسیر توسعه بود. برنامه‌ریزی‌های توسعه در زمان پهلوی در مسیر توسعه اقتدارگرایی شاه(انقلاب سفید) و تأمین منافع غرب بود.
آنچه به عنوان صنعت در قالب ذوب آهن اصفهان، صنعت هسته‌ای، گسترش بنادر و غیره در زمان پهلوی به ایران آمد، هیچ‌گاه همراه با انتقال فناوری نبود و مهندس ایرانی اجازه فهم تکنولوژی را نداشت. صنعتی شدن در دوران پهلوی از طریق فروش نفت بود. نفت بفروش، کارخانه و مهندس اجاره‌ای وارد کن.
داشتن اعتماد به نفس در ایران و ایرانیِ زمان پهلوی در قالب فرهنگ غرب‌زدگی، به کلی نابود شده بود. همچنین موتور توسعه اقتصادی علم است. صنعت هسته‌ای، نفت و بسیاری از علوم صنعتی و غیر صنعتی از چندین دهه قبل از انقلاب در عرصه جهانی رخ برآورده بودند، ولکن تولیدات علمی در دانشگاه‌های ایرانی در آن زمان در حداقل ممکن بود. کشوری با این سطح پایین علمی چگونه می‌توانست به توسعه اقتصادی دست یابد؟
انقلاب اسلامی رویکردها را تغییر داد و بستر لازم را برای رسیدن به توسعه ایجاد کرد و اگر موانع متعددی همچون جنگ، تحریم و غیره در مقابل خود نداشت، با سرعت بیشتری به سمت توسعه حرکت می‌کرد. با وجود این، ایران کنونی در بسیاری از علوم و فناوری در سطوح بالای جهانی و در کنار پنج کشور برتر دنیا قرار دارد.
علی محمدی
▼ خبر ویژه
روز نمایش قدرت
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای به مناسبت یوم‌الله ۲۲ بهمن آورده است، دشمنان قسم‌خورده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران با ناکامی و شکست‌های مفتضحانه در عرصه‌های گوناگون دشمنی با ملت ایران، از جمله در میدان‌های نظامی و امنیتی و آنچه در جنگ تحمیلی هشت ساله و سپس فتنه‌های متعدد و زنجیرهای دهه‌های اخیر دنبال کرده‌اند، دریافته‌اند از طریق جنگ سخت هرگز قادر نخواهند بود به اهداف شوم خود در قبال ایران اسلامی دست یابند؛ لذا با جنگ نرم و طراحی جنگ شناختی و ترکیبی، مخدوش کردن ذهنیت مردم نسبت به انقلاب و نظام را در دستور کار خود قرار داده‌اند. در بخش دیگری از این بیانیه با تأکید بر عزم و اراده پاسداران انقلاب اسلامی برای دفاع شجاعانه و غیرمحافظه‌کارانه از انقلاب و پاسخ به نیازهای نظام و ملت ایران و پیشبرد راهبرد ظرفیت‌افزایی دفاعی و ارتقای قدرت بازدارندگی کشور تصریح کرده است، تردیدی نیست که ملت ایران یوم‌الله ۲۲ بهمن را «فرصتی مبارک» برای نمایش وحدت، اقتدار و توانمندی‌های سرشار خود هدف‌گذاری کرده است.
▼ اخبار
رشد ۸ درصد تجارت با آمریکا!
جدیدترین آمار منتشر شده از سوی اداره آمار آمریکا نشان می‌دهد، مبادلات تجاری این کشور با ایران در سال گذشته میلادی رشد ۸ درصدی داشته است. مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۷/۵۶ میلیون دلار بوده که این رقم در سال ۲۰۲۳ به ۶۱/۲ میلیون دلار افزایش یافته است. بر اساس این گزارش صادرات آمریکا به ایران در ماه‌های ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۳ بالغ بر ۵۹ میلیون دلار بوده است که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۲ رشد ۲۹ درصدی داشته است. آمریکا در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۴۵/۵ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود؛ اما واردات آمریکا از ایران در سال ۲۰۲۳ کاهش قابل توجهی داشته و به ۲/۲ میلیون دلار رسیده است. در سال ۲۰۲۲، واردات آمریکا از ایران ۱۱/۲ میلیون دلار گزارش شده بود. ایران در میان مقاصد صادراتی آمریکا در سال ۲۰۲۳ رتبه ۱۶۸ و در میان منابع وارداتی این کشور رتبه ۲۰۰ را به خود اختصاص داده است.
برداشت بیشتر ایران از میدان مشترک گازی
وزیر نفت با اشاره به اینکه بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار در عسلویه سرمایه‌گذاری شده است، گفت: «۷۰ درصد تولید گاز از میدان مشترک با کشور قطر است.» وی افزود: «سهم تولید ایران بیشتر از سهم سرمایه‌گذاری قطر است.» «اوجی» در ادامه به تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران اشاره و بیان کرد: «هیچ کشوری در دنیا تحریم‌هایی، مانند جمهوری اسلامی ندارد؛ ولی از دل همین تحریم‌ها بسیاری از صنایع کشور عزیزمان خودکفا شده است.» وی به کشور ونزوئلا اشاره کرد که رتبه نخست ذخایر نفتی را دارد، اما پس از تحریم و به دلیل وابستگی به مستشاران آمریکایی، تولید نفت در این کشور افت چشمگیری پیدا کرد. اوجی با بیان اینکه امروز با حضور متخصصان ایرانی، تولید نفت در ونزوئلا به روند سابق بازگشته است، این موضوع را نشان‌دهنده توانمندی و تخصص بالای متخصصان جمهوری اسلامی ایرانی دانست.
اروپا بدون گاز می‌ماند؟
«آسوشیتدپرس» نوشت: «با وجود اطمینان خاطر یمنی‌ها درباره امنیت کشتیرانی برای کشتی‌های غیرمرتبط با اسرائیل شماری از شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی بین‌المللی با تغییر مسیر از دریای سرخ مسافت طولانی‌تر جنوب آفریقا و عبور از دماغه امیدنیک را انتخاب کرده‌اند و مداخله نظامی ائتلاف آمریکایی در این منطقه هم بی‌فایده بوده است. اگر حوثی‌ها به حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ ادامه دهند، کشورهای اتحادیه اروپا بدون گاز باقی می‌مانند و یکی از گذرگاه‌های اصلی کشتیرانی جهان مختل می‌شود.» این خبرگزاری با بیان اینکه اروپا اکنون به شدت به گاز طبیعی وارداتی از طریق دریا برای راه‌اندازی کارخانه‌ها، تولید برق و گرم کردن خانه‌ها متکی است، افزود: «سال گذشته ۱۲/۹ درصد از گاز طبیعی مایع اختصاص داده شده به اروپا پس از صادرات توسط تأمین‌کنندگان در خاورمیانه از دریای سرخ عبور کرد.»
ائتلاف غیر ممکن نیست
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی جبهه اصلاحات راهبرد خود را اعلام کرده و راهبردش هم این است که چون کاندیدا نیست، ما نمی‌توانیم در انتخابات شرکت کنیم؛ اما امکان دارد برخی احزاب اصلاح‌طلب، مانند کارگزاران سازندگی، ندای ایرانیان و اعتماد ملی بخواهند لیست بدهند، البته در حال حاضر ما تأییدیه‌ها را جداگانه رصد می‌کنیم، اگر رأی‌آور و اصلاح‌طلب باشند، در دایره ارزیابی قرار می‌دهیم و اگر ارزیابی‌ها به اینجا رسید که ما می‌توانیم این افراد را داخل لیست قرار بدهیم، آن وقت اعلام خواهیم کرد، یعنی افرادی را داخل لیست قرار می‌دهیم که انتخاب شوند. «علی محمد نمازی» درباره احتمالاً لیست مشترک با دیگر جریان‌ها نیز افزود: «بنده بارها گفتم کار طبیعی احزاب این است که اگر کاندیداهای مشترک داشتند، باید با هم ائتلاف کنند و این امر طبیعی است.»
▼ اخبار کوتاه
◄ «محمدجواد حق‌شناس» فعال اصلاح‌طلب با بیان اینکه تا فرا رسیدن مجلس آینده زمان داریم و چه خوب است فضایی شکل بگیرد و در برخی امور تجدید‌نظر شود، گفت: «ما می توانیم انتخاباتی با رمق بیشتر داشته باشیم و زیان نبینیم.» وی در ادامه گفت: «مهم‌ترین دستاورد مردم در قرن حاضر رسیدن به صندوق رأی و جمهوریت بوده است که این مهم در سال ۱۳۵۸ و رفراندوم به مقبولیت رسید. برای رسیدن به جمهوریت از زمان مشروطیت دنبالش هستیم چرا امروز این امکان را از خودمان سلب کنیم.»
◄ رئیس قوه قضائیه گفت: «ما در قوه قضائیه متمرکز و معطوف بر انسداد گلوگاه‌های فساد و خشکاندن ریشه‌های فسادزا هستیم. دشمن بر روی برخی نهادها در نظام جمهوری اسلامی، متمرکزتر است؛ قوه‌قضائیه از جملۀ این نهادهاست.» «حجت‌الاسلام والمسلمین اژه‌ای» گفت: «ما نباید به هیچ‌وجه سیاسی‌کاری کنیم؛ سیاسی باشیم اما سیاسی‌کاری نکنیم؛ اگر به سیاسی‌کاری افتادیم آنجا نقطۀ انحطاط ماست و به عدالت لطمه می‌زنیم.»
◄ براساس اخبار منتشره، جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برای ارائه لیست مشترک انتخابات مجلس خبرگان رهبری به توافق رسیده‌اند و تا حصول لیست نهایی ۱۰ نفر باقی مانده است. طبق این توافق قرار است تهیه لیست در تهران بر عهده جامعه روحانیت مبارز و در قم بر عهده جامعه مدرسین حوزه علمیه قم باشد و جامعتین به لیست‌های تهیه شده تمکین کنند.
◄ «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری سابق آمریکا دو پیروزی در رقابت‌های درون‌حزبی برای ورود به کاخ سفید در سال ۲۰۲۴ کسب کرد. رئیس‌جمهوری سابق آمریکا به سرعت موفق شد بر «نیکی هیلی» فرماندار سابق کارولینای جنوبی در «ویرجین آیلند» پیروز شود. وی همچنین ساعاتی بعد در انتخابات درون‌حزبی جمهوری‌خواهان در نوادا پیروز شد.
◄ خبرگزاری «رویترز» به نقل از «اکسیوس» گزارش داد، بایدن رئیس سیا را در آخرین تلاشش برای آزادی اسرای صهیونیست در غزه به مصر می‌فرستد. در همین زمینه کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی نیز گزارش داد، رئیس سازمان سیا هفته آینده به منطقه سفر خواهد کرد تا در باره تبادل اسرا گفت‌وگو کند.
◄ شبکه ۱۲ اسرائیل خبر داد، ارتش رژیم صهیونیستی به کشته شدن یکی از اسرای اسرائیلی در غزه اذعان کرده است. ارتش اسرائیل تأیید کرد، «یوسی شرعابی» از اسرای صهیونیست، در جریان یک حمله هوایی به ساختمان مجاور محل اسارت وی، کشته شده است.
◄ «محمدجواد بهادری‌جهرمی» سخنگوی دولت گفت: «۴۵ سال است که دشمن ما را برای خرید هواپیما تحریم کرده است، اما در دولت سیزدهم با وجود همین تحریم‌ها از طرق مختلف ۶۰ هواپیما خریداری و وارد ناوگان هوایی کردیم.»
