امام خمینی(ره) مصادیقی برای تزاحم بین دو حکم ذکر کرده و آن را به عنوان مصلحت اسلام و مسلمین مطرح می‌کنند: «اسلام را همه بايد حفظ بکنيم، حتى مخدراتى که پشت پرده هستند واجب است بر آنها حفظ؛ واجب است بر همه ما، بر همه شما که اگر توطئهاى ديديد و اگر رفت و آمد مشکوکى را ديديد، خودتان توجه کنيد و اطلاع بدهيد. يک بيچارهاى به من نوشته بود شما که گفتيد همه اينها بايد تجسس بکنند يا نظارت بکنند، خب، در قرآن مىفرمايد: «وَ لا تَجَسَّسُوا.» راست است، قرآن فرموده است، مطاع هم هست امر خدا، اما قرآن حفظ نفس آدم را هم فرموده است که هر کسى بايد «لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکمْ.» اين اشکال را به سيدالشهدا بکنيد. وقتى که اسلام در خطر است، همه شما موظفيد که با جاسوسى حفظ بکنيد اسلام را. وقتى که حفظ دماء مسلمين بر همه واجب باشد، اگر‌ـ فرض کنيد که‌ـ حفظ جان يک نفر مسلمانى، حفظ جانش وابسته [به] اين است که شما شرب خمر کنيد، واجب است بر شما، دروغ بگوييد، واجب است بر شما. احکام اسلام براى مصلحت مسلمين است، براى مصلحت اسلام است، اگر ما اسلام را در خطر ديديم، همهمان بايد از بين برويم تا حفظش کنيم... حفظ خود اسلام از جان مسلمان هم بالاتر است. اين حرف‌هاى احمقانهاى است که از همين گروه‌ها القا مىشود... براى حفظ اسلام و براى حفظ نفوس مسلمين واجب است، دروغ گفتن هم واجب است.»
همانطور که می‌بینیم در اینجا بحث تزاحم بین دو حکم است: حرمت دروغگویی و حرمت تجسس از یک سو و وجوب حفظ نظام از سوی دیگر؛ که بر اساس مصلحت و اهمیت حکم دوم، حکم اول کنار می‌رود. در واقع می‌توان این بخش از سخنان امام خمینی(ره) را لُبّ و اساسِ بحث مصلحت در نسبت با احکام شرعی دانست. امام خمینی(ره) در این فقرات از سخنان خویش، هم مصلحت را به خوبی ترسیم می‌کنند و هم تصریح می‌کنند منظور از مصلحتی که می‌توان به خاطر آن، حکمی را کنار گذاشت یا حرامی را مرتکب شد، مصلحتی است که در حالت تزاحم بین دو حکم اتفاق می‌‌افتد و ما بر اساس درکی که از اسلام داریم، متوجه می‌شویم که یک حکم، از حکم دیگر مهم‌تر است و رعایت آن نسبت به حکم دیگر، در اولویت است. در اینجا نیز از حرمت سخن گفته می‌شود که در مقایسه با حفظ جان مؤمن، اهمیت کمتری داشته و اگر برای حفظ جان یک مؤمن، مجبور به جاسوسی یا دیگر حرام‌ها شدیم، نه تنها ارتکاب به آن حرام نیست، بلکه واجب است؛ اما این حالت در صورتی مجاز است که تنها راه برای نجات مؤمن، انجام این حرام باشد.
