تجربه مصلحت‌سنجی

در پاسخ به این شبهه که «مصلحت‌سنجی ـ با توجه به معیار‌های متعددی که در یادداشت‌های قبلی به آن اشاره شدـ ممکن است به سود و نفع مردم نباشد و به بیان دیگر، تنها چیزی که در آن معیار‌های متعدد و متنوع برای مصلحت‌اندیشی دیده نشده سود و نفع مردم است»، ادعا شد این شبهه از نظر معرفتی و تجربی اشتباه است. در یادداشت قبلی بُعد معرفتی این شبهه را بررسی کردیم؛ اما شبهه مطرح شده، از نظر تجربی نیز اشتباه است؛ زیرا به تجربه ثابت شده است:

۱ ـ هر گاه براساس موازین و معیار‌های دینی حرکت کردیم، موفق بودیم و منفعت زیادی نصیب مردم ایران شده است. تجربه نشان داده است پایبندی به اصول و موازین و معیار‌های دینی و رعایت اصول انقلاب اسلامی، منافع بی‌شماری را نصیب مردم ایران کرده است. این موضوع، در بیان رهبر فرزانه انقلاب اسلامی نیز به‌صورت مفصل تأکید شده است.

۲ ـ دلیل آنکه در مواردی با مشکل مواجهیم و گرفتار معضلات پیچیده شدیم، این است که از آموزه‌های دین و معیار‌های انقلاب اسلامی فاصله گرفته‌ایم. برای نمونه، می‌توان به قضیه برجام اشاره کرد که هرچند با انگیزه رفع تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی صورت گرفت؛ ولی با توجه به اینکه مبتنی بر خوش‌بینی مفرط به مذاکره با اروپا و آمریکا بود، نه‌تن‌ها مشکلات اقتصادی مردم را حل نکرد؛ بلکه بر آنها افزود و موجب شد تحریم‌های بیشتری علیه ایران تصویب شود.

۳ ـ کشور‌های دیگر (حتی کشور‌های اروپایی) در سنجش منافع و مصالح، هیچ‌گاه منافع راهبردی و کلان خود را پای منفعت‌های روزمره و فوری شهروندان‌شان ذبح نمی‌کنند. برای نمونه، به جنگ اوکراین می‌توان اشاره کرد. کشور‌های اروپایی، با وجود مشکلات اقتصادی فراوانی که ناشی از جنگ اوکراین است، حاضر نیستند اشتباهات خود را در قضیه اوکراین بپذیرند. در واقع، آنها با حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه و فرستادن تسلیحات نظامی به اوکراین، باعث شدند روسیه از دادن گاز ارزان به آنها خودداری کند. با این حال، کشور‌های اروپایی حاضر نشدند به دلیل رفاه مردم خویش و کاستن از مشکلات آنها در تأمین انرژی، از حمایت از اوکراین دست بردارند.

باتوجه به مطالب پیشین، می‌توان گفت این معیارها، نه‌تن‌ها مصلحت‌سنجی را با مشکل مواجه نمی‌کند؛ بلکه تجربه نشان داده به نفع و منفعت مردم است و در راستای تأمین اهداف اسلام ناب، این مصلحت‌سنجی را جهت‌دهی می‌کند.