انتخابات ریاست جمهوری و “تکانه های دموکراتیک”

هوشمند سفیدی

ایام انتخابات در ایران ، فرصتی استثنایی در اختیار سیاستمداران قرار می دهد تا بتوانند با استفاده از فضای بازی که در اختیارآنان قرار داده می‌شود، دامنه و عمق سیاست ورزی خود را گسترش دهند و برخی از نقد ها ، مواضع و حرف هایی را که در سایر ایام نمی توان گفت و یا باید با نگرانی و احتیاط گفت ، بر زبان آورند و مطرح کنند . این فرصت ، وضعیتی را رقم می زند که می توان در آن ، تا حدودی دموکراسی و مردم سالاری را پیش راند .
در این یادداشت، آثار این وضعیت را “تکانه های دموکراتیک” می نامم و بر این باورم که در ایام انتخابات در ایران ، به ویژه انتخابات ریاست جمهوری ، تکانه های دموکراتیک ، نقش اثربخشی را در پیشبرد دموکراتیزاسیون برجای می گذارند و بازی می کنند و به رشد سیاسی و ارتقای آگاهی سیاسی جامعه کمک می کنند . تکانه را می توان در این یادداشت فشار و اتمسفر سیاسی دانست که بر تنگناها ، انسداد ها ، محرومیت ها و ملاحظات وارد می شود و بازیگران اصلی انتخابات که همان نامزد ها و نخبگان و اطرافیان آنها هستند در این ایام با استفاده از فضای بازی که در اختیار آنها قرار می گیرد ، مرزها را درنوردیده و دیدگاه های انتقادی و بی پروای خود را مطرح می کنند ؛ حاصل جمع چنین رویکرد و تکانه هایی ، پیشروی دموکراسی است ، پیشروی هایی که قابل عقب نشاندن نیستند و همیشه رو به جلو حرکت می کنند . این وضعیت ، بی‌تردید از لحاظ سیاسی ، حائز اهمیت است ، بنابراین ،با هر انتخابات ریاست جمهوری ، گامی بلند به سمت دموکراسی و مردم سالاری برداشته می‌شود .

اینک که در آستانه معرفی نامزد های انتخابات توسط شورای نگهبان هستیم، و نامزد ها این فرصت را می یابند تا دیدگاه های خود را صریح تر و بعضا بی پروا مطرح کنند ، آن هم در حالی که میلیون ها ایرانی آنها را به نظاره و تماشا می‌نشینند و پس از آن دیدگاه ها را بیان و تحلیل می کنند ، در استانه تکانه های مهمی قرار داریم ، این تکانه ها از نطق پس از ثبت نام شروع می‌شود و هر نامزدی،نقد های خودرا مطرح می‌کند و اوج این تکانه ها، در مناظره تلویزیونی رخ می‌دهد ؛ به ویژه زمانی که جریان های سیاسی مختلف ، رو در روی هم قرار می‌گیرند .

نا گفته پیداست که عامل عمده تاثیرگذاری بیش از حد و غیر طبیعی تکانه ها بر اوضاع و احوال سیاسی کشور، فقدان احزاب سیاسی به معنای واقعی و علمی آنهاست و از طرف دیگر ، عدم اعطای فرصت مشابه ایام انتخابات به افراد و جریان‌های منتقد.

بی تردید، اگر سیاست گذاران جامعه ما تحت تاثیر مثبت تکانه‌های سیاسی و به واقع  شور و شعف سیاسی و اجتماعی ناشی از تکانه ها را لمس کنند و فایده آن را به درستی  بتوانند تحلیل کنند آن گاه تنگناهای سیاسی را کاهش می دهند.در این صورت فضای سیاسی کشور به وضعیت ایام انتخابات نیاز نخواهد داشت، وضیعیتی که می‌تواند شورانگیز و امید آفرین باشد . این دستاوردی است که می تواند در مقابل سیاه نمایی ها قد علم کند و امید های واقعی را شکل دهد . در غیاب احزاب سیاسی و فضای همیشه باز ، باید فرصت انتخابات را ارج نهاد و ناگزیر به تکانه‌ها دل بست؛زیرا هرتکانه ای به ارتقای سطح دموکراسی و مردمسالاری منجر می شود.

یار شاطر نه بار خاطر...

مدت‌هاست فریاد می‌زنیم و می‌نویسیم که صنعت گردشگری و جذب توریست خارجی و داخلی (که من به‌جد معتقدم ایران در گام نخست نیازمند سرمایه‌گذاری و جذب توریست داخلی است) احتیاج به همکاری و حضور فعال بخش خصوصی دارد. چندی پیش مصاحبه‌ای کوتاه از آقای ضرغامی، وزیر گردشگری توجهم را جلب کرد که گفته بود: «امکانات دولتی در حدی نیست که در حوزه گردشگری سرمایه‌گذاری کند». بله قطعا همین‌طور است آقای وزیر؛ امکانات در حدی نیست که در حوزه گردشگری سرمایه‌گذاری شود. وقتی تأمین قوت روزانه مردم مشکل شده و مشکلات اقتصادی از هر سو به دولت فشار می‌آورد، طبیعی است که تأمین مایحتاج اولیه مردم و رفع نیازهای اقتصادی و امنیتی کشور در اولویت باشد. مزید اطلاع در دنیا نیز چنین است و هدف دولت‌ها تأمین مایحتاج مردم و امنیت است و معمولا سرمایه‌گذاری در بخش توریسم در کمتر کشوری مستقیما به دولت سپرده شده است. اصولا صنعت توریسم برای دولت صرفا باید درآمدزا باشد نه هزینه‌بر. متأسفانه نبود برنامه مناسب و نبود نقشه راه دقیق که ابعاد اقتصادی و فرهنگی این حوزه در آن تبیین شده باشد، کار را به جایی رسانده که می‌بینیم وزیر محترم، متأسف از این می‌شود که امکانات دولتی (بفرمایید سرمایه دولتی) در حدی نیست که در حوزه گردشگری هزینه کند.  در حالی که با یک نقشه راه درست، دولت باید از بخش توریسم و گردشگری بخشی از هزینه‌های خود را تأمین کند و این صنعت علاوه بر آنکه به گردش اقتصاد دولتی کمک کند، به گردش اقتصاد مردم نیز با ایجاد اشتغال و درآمدزایی‌های پنهان و پیدا کمک کند.

مدت‌هاست که در دنیا دولت‌ها از بخش توریسم به مدد بخش خصوصی برداشت می‌کنند و نه هزینه. 

‌همچنین بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در این حوزه علاوه بر ساخت‌وسازهای ماندگار، دیدنی و به‌یادماندنی هم برای خود، هم برای دولت و هم برای مردم کسب درآمد و توانمندی می‌کند و در واقع با این سرمایه‌گذاری‌ها بار بزرگی از دوش دولت برداشته می‌شود.

در کشورهایی که برنامه‌ریزی دقیقی در این حوزه دارند، وزرای صنعت گردشگری نه‌تنها نگرانی از باب سرمایه‌گذاری در این صنعت ندارند بلکه برداشت و مازاد هم دارند، اگرچه، باید در گام نخست، نوع نگاه به بخش خصوصی را تغییر داد و این بخش را در کنار خود دید نه در مقابل خود.

دوم باید راه صدور مجوزها را هموار کرد تا دست‌و‌پاگیر نباشند.

سوم، باید با تدوین برنامه‌هایی فرهنگ توریسم و توریست‌پذیری را جا انداخت.

چهارم، باید قوانین لازم در این حوزه را نه در خلوت که در جلوت و با حضور اهل فکر نوشت.

در این صورت می‌توان امید داشت که از مزایای این سرزمین پهناور که جای جایش دیدنی و مفرح است، بیش از صنعت نفت و حتی ساختمان که خود نیز در آن هستم، کسب درآمد کرد.

ایران پهناور است و این نعمت مشکل سرمایه‌گذاری و ایجاد امکانات جذاب، راحت و ایمن را در جای جای خود برای دولت دشوار می‌کند. راهکاری نیست جز آنکه دولت به بخش خصوصی در همه ایران به‌عنوان بازوی یاری‌رسان بنگرد. هچنان‌که دولت باید در کنار بخش خصوصی به مثابه یار شاطر باشد نه بار خاطر.

حال که در آستانه تشکیل دولتی تازه هستیم، بد نیست حاضران در صحنه که تعدادشان هم کم نیست، برنامه‌ای در این حوزه و در نگاه کلان‌تر نوع همکاری با بخش خصوصی در همه عرصه‌ها ارائه کنند.

سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی تاکنون آن‌گونه که باید در دولت‌ها مورد توجه قرار نگرفته و برنامه‌ای برای آن وجود نداشته است. حال که مسئولان متوجه شده‌اند که دریافت مالیات از این بخش می‌تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی باشد، باید راه را هموار کنند تا دست‌کم این بخش بتواند نه‌تنها در برنامه‌ریزی‌ها، بلکه در ایجاد اشتغال و افزایش درآمد ناخالص ملی توانمندترعمل کند.

 

غزه؛ کلیدواژه رهایی از ولایت طاغوت

جواد شاملو 

هر ماه قمری مناسبت‌هایی در دل خود جا داده است اما ویژگی ماه ذی‌الحجه است که گویی مناسبت‌های آن با یک نخ تسبیح به یکدیگر متصل شده و با هم کاملا مرتبط‌اند. این نخ تسبیح، وجود مبارکی است که ولادت یا شهادتش در این ماه نیست اما مجموع خاطرات ذی‌الحجه بوی او را می‌دهند. وجود مبارکی که به واقع مثل کعبه  در مرکز و نقطه ثقل همه آن چیزی که ما به آن اسلام می‌گوییم قرار گرفته است. ذی‌الحجه ماه امیرالمؤمنین علیه‌السلام است؛ ماه ولی و ولایت. روز اول آن مصادف است با سالروز ازدواج مولا با فاطمه زهرا سلام الله علیها. ازدواجی که خود به معنای فضیلت و افضلیت حضرت است. حضرت فاطمه زهرا به عنوان شخصیت برجسته‌ای که پیامبر اسلام بارها بزرگی فوق حد و حصرش را به امت معرفی کرده، به اطرافیان خود معنا می‌دهد و خدا نیز خمسه طیبه را با محوریت ایشان معرفی می‌کند. شوهر ام ابیها بودن، یعنی قرینه مظهر تام و تمام طهارت و پاکی بودن. جلوتر که می‌آییم، به عیدی می‌رسیم که باطن آن هم ولایت است. عید قربان، فقط ماجرای قربانی شدن اسماعیل نیست، ماجرای جنگ با شیطان به عنوان نماد ولایت طاغوت است و از اساس قربانی کردن اسماعیل نفی کامل ولایت هرکه جز خدا بر وجود حضرت ابراهیم. جلوتر، عید غدیر است به عنوان روزی که مفهوم ولایت در آن جلوه یافت. بعدتر روز مباهله و نزول آیه تطهیر قرار دارد که هر کدام به جایگاه ولایت و وصایت و خلافت و افضلیت امیر مؤمنان علیه‌السلام اشاره دارد. 
گویی ذی‌الحجه به دور کعبه امام می‌گردد و سلسله مناسبت‌ها، اشاره به باطن حج دارد که چیزی جز ورود به ولایت‌الله و خروج از ولایت شیطان نیست. 
تن دادن به ولایت طاغوت، مقصدی جز اعظم مصیبت‌ها ندارد. همانگونه که عدم درک اهمیت غدیر، امت را به تباهی‌ای کشاند که نتیجه‌اش قتل نفس مطمئنه در وادی طف شد. 
آنچه امروز در غزه رخ می‌دهد نیز نتیجه عدم درک اهمیت ولایت طاغوت است. ولایت طاغوت جهان را به مرتبه‌ای از تباهی می‌کشاند که در آن، هزاران کودک ظرف چند ماه سلاخی می‌شوند و هیچ اقدام قاطع و مؤثری نیز جهت جلوگیری کامل از این فاجعه رخ نمی‌دهد. غزه که اعظم مصیبت‌های امروز ما و به نوعی عاشورای امروز ماست، نتیجه کوتاه آمدن جامعه بشری در برابر استیلای نظام استکبار است. 
تاریخ شیعه به ما می‌آموزد برای به زیر کشیدن طاغوت باید انتقام بزرگ‌ترین ظلم آن را گرفت. از همین رو امروز فلسطین خط مقدم مبارزه با نظام سرمایه‌داری مستکبر غربی است و کانونی است که اگر طاغوت در آن نقطه شکست بخورد؛ در تمام جبهه‌های دیگر نیز فرو خواهد ریخت.
 ابلیس زمان را جز در کنار قربانگاه اسماعیل‌هایی که در غزه در خون می‌غلتند نمی‌توان رمی کرد و سنگ زد. غزه و رفح، امروز کلیدواژه‌های رهایی از ولایت طاغوت و مقدمه حرکت به سمت ولایت‌الله است. غزه امروز هم کربلا است و هم غدیر خم.

 

دوئل شیاطین در تل‌آویو

حنیف غفاری

 جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا طرح آتش‌بس جدیدی را به حماس و رژیم اشغالگر قدس ارائه کرده که به عقیده کارشناسان، مصداق نوعی عقب‌نشینی از مطالبات قبلی واشنگتن (با هدف آزادی همه اسرای صهیونیست در ازای آتش‌بس موقت) محسوب می‌شود. مقامات حماس کلیت طرح را ایجابی دانسته و در مقابل مقامات رژیم اشغالگر قدس دید سلبی و بازدارنده‌ای نسبت به این طرح دارند. با همه این اوصاف، بحث بر سر طرح جدید ارائه‌شده در تل‌آویو ادامه دارد. واقعیت امر آن است که ارائه طرح آتش‌بس جدید توسط بایدن، مصداق صلح‌دوستی یا تلاش آمریکا برای پایان دادن به یک مناقشه و نسل‌کشی در غرب آسیا نیست و منبعث از استیصال و سردرگمی میدانی مشترک واشنگتن و تل‌آویو در طول ۸ ماه منازعه است. نباید فراموش کرد آمریکا پس از عملیات غرورآفرین حماس در ۷ اکتبر 2023 میلادی، حامی مطلق اهداف سه‌گانه اعلامی صهیونیست‌ها در غزه بود و نابودی حماس، اشغال کامل غزه و آزادی اسرا بدون انعقاد توافق آتش‌بس و حتی مذاکره با مقاومت فلسطین را دست‌یافتنی قلمداد می‌کرد. سنتکام و پنتاگون با اعزام غیررسمی هزاران تفنگدار دریایی و فرماندهان نیروی زمینی از آمریکا، در برخی مناطق، فرماندهی عملیات نسل‌کشی و جنایت علیه کودکان و زنان بی‌دفاع غزه را برعهده گرفته و علاوه بر آن، از انواع تکنیک‌های مدرن  (از هوش مصنوعی گرفته تا ارسال پهپادهای انفجاری مدرن) در پشتیبانی از صهیونیست‌ها استفاده کردند. از این رو ارائه طرح اخیر بایدن را نباید به مثابه طرح یک بازیگر واسطه‌گر یا کشور ثالث مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. کلیت ارائه این طرح، بیانگر شکست طرف جلاد و ظالم در جنگ غزه، یعنی زوج واشنگتن - تل‌آویو است. رسانه‌های وابسته به حزب دموکرات و حتی برخی رسانه‌های وابسته به حزب جمهوری‌خواه آمریکا به‌گونه‌ای طرح ارائه‌شده از سوی کاخ سفید را برای مخاطبان خود توجیه می‌کنند که گویا بایدن، بلینکن و سالیوان کمترین دخالتی در وقوع بحران و نسل‌کشی اخیر در غزه نداشته‌اند! همان‌گونه که بارها اشاره شده است، تفکیک آمریکا از رژیم اشغالگر قدس در جنگ غزه، یک خطای راهبردی و محاسباتی محض محسوب می‌شود. نکته دیگر، معطوف به بحران تمام عیاری است که در کابینه رژیم اشغالگر قدس، متعاقب ارائه طرح بایدن رخ داده است. در پی تشدید اختلافات سران رژیم صهیونیست درباره طرح پیشنهادی برقراری آتش‌بس در نوار غزه و تبادل اسیران، «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت قومی این رژیم، نتانیاهو و کل کابینه را تهدید به سرنگونی کرده است.

بن گویر طرح ارائه‌شده از سوی رئیس‌جمهور آمریکا را «بسیار بد» خوانده و آن را مصداق عینی پذیرش شکست در برابر مقاومت فلسطین قلمداد می‌کند. با این حال، اصرار نتانیاهو بر ادامه جنگ در رفح نیز منتج به بروز منازعات تمام‌عیاری شده که حد وسط (نقطه توافق) معینی نیز برای رضایت طرفین مدعی وجود ندارد. به عبارت بهتر، میان مقامات امنیتی و نظامی رژیم اشغالگر قدس که خواستار انعقاد هرچه سریع‌تر آتش‌بس در جنگ برای آزادی اسرا و گریز از تشدید هزینه‌های شکست در این آوردگاه هستند و افرادی مانند بن گویر و اسموتریچ در کابینه رژیم اشغالگر قدس، نقطه اشتراک و راه‌حلی برای رسیدن به تفاهم وجود ندارد. انتخاب هر یک از این ۲ گزینه (آتش‌بس یا ادامه جنگ) مولد بحران‌های پایدار در اراضی اشغالی خواهد بود که حل‌وفصل آن قطعا از عهده حکمرانان صهیونیست و حامیان آمریکایی و اروپایی‌شان خارج خواهد بود، بنابراین باید حیات شوم صهیونیسم را به ۲ دوران قبل و بعد توفان الاقصی تقسیم کرد. صهیونیسم در دوران پساتوفان الاقصی فرجامی جز سقوط نخواهد داشت. 

نکته پایانی آنکه حتی در صورت پذیرش آتش‌بس، سقوط کابینه نتانیاهو و حضور افرادی مانند یائیر لاپید و بنی گانتس در راس معادلات سیاسی و اجرایی تل‌آویو، تضادهای آنتاگونیستی و عمیق ایجادشده در اراضی اشغالی، زیربنای ساختار قدرت در رژیم نامشروع صهیونیستی را هدف قرار خواهد داد. این تضادها در ۳ سطح «سیاسی»، «امنیتی»و «نظامی» تبلور یافته و جابه‌جایی قدرت در تل‌آویو نیز نمی‌تواند این معادله را تغییر دهد. رهبر حکیم انقلاب اسلامی در بیانات اخیرشان به مناسبت سی‌وپنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی، به تبعات و عواقب عملیات توفان الاقصی و جبران‌ناپذیری شکست صهیونیست‌ها در آوردگاه جنگ غزه اشاره فرمودند. امروز مصادیق این شکست تمام‌عیار را صهیونیست‌ها در ابعاد گوناگون مشاهده می‌کنند؛ از ناتوانی در دستیابی به اهداف میدانی و نظامی تا خیزش جهانی علیه ماهیت صهیونیسم و گفتمان سازش با دشمن. اعتراضات ضدصهیونیستی بی‌سابقه‌ای که  امروز در دانشگاه‌های آمریکا و اروپا رخ می‌دهد، نقطه آشکارساز گذار گفتمانی، عملیاتی و جهانی از صهیونیسم و پیش‌درآمدی بر نابودی مطلق و کامل اسرائیل است؛ ان‌شاءالله.