چهل و سومین سالگرد شهادت دکتر مصطفی چمران که به روز ملی بسیج اساتید نام گرفته است امسال در حالی گرامی داشته می‌شود، که ملت شریف ایران مشغول برگزاری انتخاباتی مهم و سرنوشت ساز می‌باشد تا از حادثه تلخ شهادت شهید جمهور آیت الله رئیسی برای کشور فرصت جدیدی بسازد. 
بی شک فرصت‌سازی از این انتخابات بدون به کارگیری تجارب گذشته و کاهش آسیب‌های محتمل ممکن نخواهد بود. با عنایت به اینکه یکی از آسیب‌های پرتکرار گذشته که احتمال تکرار آن در انتخابات پیش رو نیز متصور می‌باشد، دوقطبی سازی‌های تصنعی و ساختگی می‌باشد که لازم است از شکل­گیری آن جلوگیری و حتی الامکان در دام آن گرفتار نشد. مهم‌ترین پیامد‌های دوقطبی‌سازی انتخاباتی عبارت‌اند از:
افزایش احتمال تخریب و بداخلاقی: از عوارض طبیعی دوقطبی‌های عمیق و جعلی افزایش تخریب و بداخلاقی است؛ چراکه هریک از طرفین سعی می‌کنند به جای اثبات خویش، به نفی طرف مقابل پرداخته تا با ارائه تصویری دیو و دلبری مخاطب را از رقیب خود ترسانده و رأی او را به سمت خود بکشاند. در این شرایط هواداران هر یک از نامزد‌ها نیز به جدال و تنش‌های خیابانی پرداخته و به اقدامات نامتعارفی دست می‌زنند که متأسفانه با پایان رقابت‌ها نیز خاتمه نمی‌یابد. 
 شکل‌گیری دوگانه‌های تهدیدزا: در فضای دوقطبی دوگانه‌های زیادی نیز شکل می‌گیرد که غیرواقعی و بعضاً به لحاظ امنیتی تهدیدزا نیز هستند. دوگانه‌های حاکمیت- ملت، سازش – مقاومت، تحریم – موشک، حجاب اجباری – حجاب اختیاری، دوگانه‌های قومیتی و مذهبی که می‌توانند به شکاف‌های اجتماعی تبدیل شده و با پایان انتخابات نه تنها تمام نشده بلکه در قالب جشن پیروزی تشدید نیز می‌گردد. 
احتمال مظلوم نمایی از سوی برخی نامزدها: در شرایط دوقطبی زمینه مظلوم نمایی یکی از نامزد‌ها نیز شکل می‌گیرد که سبب افزایش رأی او به دلیل حمایت مردم از مظلوم می‌گردد، اما وقتی انتخابات پایان گرفت از این شیوه به عنوان یک ترفند انتخاباتی یاد می‌شود. 
افزایش آرای سلبی: از دیگر پیامد‌های منفی دوقطبی‌های ساختگی افزایش آرای سلبی یکی از طرف‌های رقابت می‌گردد و عده‌ای به جای اینکه به شاخصه‌های ایجابی و ویژگی‌های مثبت وی رأی دهند صرفاً برای حذف طرف مقابل به یک نامزد رأی می‌دهند که نتیجه آن روی کارآمدن دولتی نالایق و بی‌کفایت می‌گردد، چراکه در این میدان معمولاً کسی پیروز می‌شود که بتواند طرف مقابل را بیشتر تخریب کند. 
قرارگرفتن جامعه در شرایط انتخاب بین بد و بدتر: قاعدتاً شرایط انتخابات مردم باید در بین خوب‌ها، خوب‌تر‌ها را انتخاب کنند تا اصلح برگزیده شود. اما در فضای دوقطبی‌های افراطی مردم خود را بین بد و بدتر یافته و برای جلوگیری از موفقیت آنچه فکر می‌کنند بدتر است به بد رأی می‌دهند که نتیجه آن ناکارآمدی و عدم حل مسائل کشور می‌گردد. 
افزایش احتمال موفقیت چهره‌های ناشناخته: در این گونه دوقطبی ها، نامزد‌های کمتر شناخته شده شانس بیشتری نسبت به شناخته شده‌ها دارند. چراکه نامزد‌های ناشناخته کمتر قابل تخریب می‌باشند. اقبال مردم به چهره‌های جدیدالورود در چند انتخابات گذشته سبب شد تا نامزد منتخب در برابر این سؤال که آیا برنامه و تیم لازم برای کارکردن دارد یا خیر، تنها به ذکر اینکه گمان نمی‌کرده است رأی بیاورد بسنده کرده است. 
احتمال متوهم شدن برخی از نامزدها: توهم پیروزی قبل از اعلام نتیجه انتخابات از سوی نامزد‌ها یا هواداران آن‌ها چند چالش جدی به همراه دارد که یکی از آن‌ها محاسبه غلط و طراحی برنامه و در نتیجه کنش‌های متفاوت در رقابت‌های انتخاباتی است. تجربه هر دو جریان سیاسی نشان می‌دهد که به دلیل عدم برآورد درست از وضعیت و توهم پیروزی، دست به رقابت‌های درون گروهی زده و در واقع با خراب کردن قاعده رقابت ها، نتیجه را به رقیب واگذار نموده‌اند. نکته جالب این است که معمولا بازی خراب کن‌ها بیش از همه دچار شگفتی شده و دیگران را به کج کارکردی متهم می‌سازند. از همین رو، متوهمین به نتیجه انتخابات تمکین نکرده و شائبه تقلب را مطرح می‌کنندکه پیامد‌های منفی زیادی دارد. 
افزایش زمینه دخالت بیگانگان: یکی دیگر از آسیب‌های پرتکرار در انتخابات‌های گذشته، اثرگذاری عامل بیگانه و رسانه‌های آن‌ها بر رفتار انتخاباتی بازیگران، مشارکت مردم و حتی نتیجه آن بود که به دلیل دشمنی و تعارض منافع با ملت ایران برای کشور و نظام اسلامی مشکلاتی را ایجاد می‌کرد. 
اساتید بسیجی به عنوان قشری فرهیخته، دارای دانش و تخصص علمی و اعتبار اجتماعی لازم می‌توانند نقش مؤثری در جلوگیری دانسته یا عمدی شکل‌­­گیری دوقطبی‌های کاذب و مخاطره آمیز داشته باشند.

کارزار تحریف

محمد قادری

حضور تمام‌قد محمدجواد ظریف در کارزار انتخاباتی مسعود پزشکیان را شاید بتوان خبرسازترین اتفاق چند روز اخیر در سپهر سیاسی کشور دانست؛ موضوعی که به اذعان بسیاری از ناظران و کارشناسان سیاسی یادآور کارزار جریان اعتدال در انتخابات سال ۹۲ محسوب می‌شود.

چنانچه شواهد نشان می‌دهد، نبض اتاق فکر ستاد تبلیغاتی نامزد اصلاح‌طلبان در انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری را مجددا تکنوکرات‌های همسو با حسن روحانی در دست گرفته و آن‌ها هستند که با طراحی خود درصدد جهت‌دهی به گفتار و رفتار مسعود پزشکیان در فرآیند انتخابات جاری وجلب آرای مردم به نفع خویش هستند. حسن روحانی درانتخابات سال۹۲سوار بر موج تحریم‌های غرب با قرار دادن موضوع پرونده هسته‌ای به عنوان دال مرکزی کارزار انتخاباتی خود، با ایجاد یک دوقطبی کاملا موثر، بنیان فکری و برنامه‌های خود را بر محور سیاست خارجی بنا ساخت تا از این رهگذر بتواند مردم متضرر از تحریم را با آرزوی رفع آن به سمت خود جلب کند. 
تفاوت امروز با آن روزها، اما در این است که این‌بار کارنامه‌ای به قطر هشت سال دربرابر دیدگان مردم کاملا هویداست و نتیجه اتصال تمام شئون زندگی جامعه ایرانی به توافق با چند کشور خاص، از روز روشن‌تر است؛ به‌ویژه آن‌که تغییر ریل آن مدل رفتار در سه سال گذشته نشان داد که کدام رویکرد به صلاح و صواب نزدیک‌تر بوده و منافع ملی را بیشتر محقق کرده است.
از آن سو، طی سال‌های گذشته و پس از آن‌که محور غربی- صهیونیستی به این فهم رسیده که توان تغییر نظام سیاسی در ایران و فروپاشی جمهوری اسلامی را ندارد، تمام تلاش خود را بر راهبرد «دولت ضعیف» متمرکز ساخته تا به‌زعم خود ضمن کم‌اثر کردن نقش‌آفرینی ایران در مناسبات منطقه‌ای وبین‌المللی، کشور را از داخل دچار ناکارآمدی کرده و از این رهگذر موجب کاهش سرمایه اجتماعی نظام وفرسایشی کردن ارکان آن شود. ازهمین جهت است که قطعا بازی خطرناک دوقطبی‌سازی برجامی باهدف رأی‌آوری از سوی جریان حاکم بر ستاد پزشکیان، خواسته یا ناخواسته مکمل راهبرد آمریکایی‌ها برای موج‌سواری بر آینده کشوری است که تازه توانسته از زیر آوار تفکر برجام‌محور، خود راخلاص کند وباافزایش مولفه‌های اقتداروقدرت ملی طعم تحقق منافع ملی‌را بچشد.
در نقطه مقابل، نامزد‌های جریان انقلاب با تبیین دقیق راهبرد کلان نظام در حوزه سیاست خارجی که منطبق با روح قانون اساسی و هم‌راستا با سه اصل تغییر‌ناپذیر عزت، حکمت و مصلحت است، کوشیده‌اند ضمن تبیین دقیق برنامه‌های خود در این جهت، فضا را برای فهم دقیق آحاد مردم نسبت به رویکرد صحیح کشور در حوزه سیاست خارجی فراهم کنند. ناگفته پیداست، نگاهی که قانون اقدام راهبردی مجلس را به غلط مانعی بر سر توافق می‌بیند یا همگامی «میدان» و «دیپلماسی» را ناقض دستورالعمل‌های ادعایی حقوق بین‌الملل می‌پندارد، خواسته یا ناخواسته فهم درستی از منافع ملی در جهانی که قانون جنگل بر آن حاکم است، ندارد؛ حال آن‌که به اذعان عموم کارشناسان بین‌المللی، جایگاه امروز ایران اسلامی در نظام بین‌الملل، اتفاقا نتیجه نگاه و تفکری است که با فهم دقیق از مناسبات قدرت در جهان، توانسته خود را به عنوان یکی از قدرت‌های نوظهور در نظم نوین جهانی تثبیت کند.

شأن مردم، شأن ایران