حکمرانی غیر قابل انکار

در هفته‌های اخیر، بحث‌های زیادی درباره فیلترینگ فضای مجازی در میان کاربران ایرانی و فعالان رسانه‌ای مطرح شده است. فضای مجازی که یک ابزار ارتباطی و اطلاعاتی حیاتی در دنیای امروز شناخته می‌شود، در ایران با محدودیت‌هایی مواجه است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این محدودیت‌ها می‌توانند به نفع جامعه و امنیت ملی کشور باشند. مسدودسازی برخی شبکه‌های اجتماعی و محدودیت دسترسی به برخی وبگاه‌ها نه‌تن‌ها منجر به کنترل بهتر فضای دیجیتال می‌شود؛ بلکه فرصت‌هایی برای تقویت پلتفرم‌های داخلی و رشد صنعت فناوری اطلاعات کشور فراهم می‌آورد.

جدای از اینکه امروز دسترسی مردم به اینترنت پر سرعت و اهمیت گردش آزا اطلاعات که حق مسلم مردم است، اما در همه کشور‌ها بر اساس منطق روشن مدیریت فضای رسانه‎ای و حراست از امنیت افکار عمومی و امنیت ملی حکمرانی در فضای مجازی امری پذیرفته شده است! علاو بر این مدافعان فیلترینگ که امروز در کشور اجرا می‎شود که مخالفانی دارد و دولت چهادهم به دنبال بهبود و اصلاح آن است، مزایای زیادی را برای آن ذکر می‎کنند آنها معتقدند، محدودسازی برخی از محتوا‌ها و شبکه‌های اجتماعی از گسترش اطلاعات نادرست، محتوای غیراخلاقی و تهدیدات امنیتی جلوگیری می‎کند. این گروه معتقدند، نظارت بر فضای مجازی به‌ویژه در زمان‌های حساس، می‌تواند از آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی جلوگیری کند و به حفظ ارزش‌ها و اصول اخلاقی در جامعه کمک کند. به گفته آنان، در دنیای دیجیتال امروز، بسیاری از شبکه‌های اجتماعی بدون نظارت کافی عمل کرده و در بسیاری از موارد، منجر به ترویج خشونت، نفرت و تهدید امنیت عمومی می‌شوند. در همین راستا، برخی از پلتفرم‌های خارجی به دلیل رعایت نکردن قوانین و مقررات محلی، به‌طور غیرمستقیم موجب تضعیف فرهنگ و امنیت اجتماعی می‌شوند. این پلتفرم‌ها اغلب اطلاعات غلط را منتشر کرده یا محتوای مغرضانه‌ای را ترویج می‌دهند که تهدیدی جدی برای انسجام اجتماعی و امنیت ملی کشور‌ها به شمار می‎آید. در این شرایط، فیلترینگ ابزاری مؤثر برای مقابله با این تهدیدات است و از گسترش چنین محتوا‌هایی جلوگیری می‎کند.

از سوی دیگر، فیلترینگ موجب تقویت پلتفرم‌های داخلی و حمایت از کسب‌وکار‌های نوپا می‎شود. با محدود شدن دسترسی به برخی از شبکه‌های اجتماعی خارجی، فرصت‌های جدیدی برای رشد استارتاپ‌ها و کسب‌وکار‌های ایرانی فراهم می‌شود. این امر موجب می‌شود صنعت فناوری اطلاعات داخلی تقویت شده و شغل‌های جدیدی ایجاد شود و اقتصاد کشور را توسعه دهد. برای نمونه، با حمایت از پلتفرم‌های داخلی، علاوه بر رشد اقتصادی، امکان کنترل و نظارت بهتری روی داده‌های کاربران فراهم می‌شود که موجب امنیت بیشتر و حفاظت از حریم خصوصی آنها خواهد شد.

یکی دیگر از مزایای فیلترینگ در ایران، حمایت از فرهنگ ملی و ارزش‌های اجتماعی است. فضای مجازی یکی از بستر‌های مهم ترویج فرهنگ‌ها و هنجار‌های اجتماعی است و کشور‌ها می‌توانند با استفاده از فیلترینگ، محتوا‌هایی را که با ارزش‌ها و فرهنگ بومی آنها در تضاد است، محدود کنند. این اقدام می‌تواند از تأثیرات منفی محتوای غیراخلاقی، تبلیغات نادرست و ترویج سبک‌های زندگی مضر جلوگیری کند و در عوض، به معرفی و گسترش فرهنگ و هنر ملی کمک کند.

علاوه بر این آنها بر این باورند که، فیلترینگ می‌تواند به مثابه راهکاری برای مدیریت فضای دیجیتال و آموزش صحیح استفاده از اینترنت مورد توجه قرار گیرد. به جای اینکه کاربران در معرض اطلاعات نادرست و آسیب‌زننده قرار گیرند، می‌توان با تقویت فرهنگ استفاده مسئولانه از فضای مجازی، جامعه‌ای آگاه‌تر و مقاوم‌تر در برابر تهدیدات آنلاین ایجاد کرد. این امر موجب افزایش امنیت اطلاعات و تقویت فرهنگ عمومی در استفاده از اینترنت می‎شود. برگزاری دوره‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی درباره تهدیدات فضای مجازی نیز به ارتقای آگاهی کاربران کمک خواهد کرد.
در کنار اینبا ایجاد پلتفرم‌های بومی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، می‎تواند به قطب فناوری منطقه‌ای تبدیل شود و به ایجاد فضای رقابتی سالم و افزایش کیفیت محصولات دیجیتال داخلی کمک کند.

در مقابل، رسانه‌های معاند که همواره تلاش دارند فضای ناامیدی و بی‌اعتمادی ایجاد کنند، سعی دارند مشکلات فیلترینگ را برجسته کرده و تأثیرات منفی آن را بزرگ‌نمایی کنند. در حالی که بسیاری از کاربران از مزایای فیلترینگ، مانند حفظ امنیت و افزایش استفاده از پلتفرم‌های داخلی حمایت کرده‌اند و به وضوح نشان داده‌اند که این تغییرات می‌تواند به نفع جامعه باشد. این رسانه‌ها تلاش می‌کنند با استفاده از تحلیل‌های مغرضانه، تصویری منفی از مدیریت فضای مجازی در کشور ارائه دهند.

در نهایت، به نظر می‌رسد مدیریت فضای مجازی به‌ویژه با توجه به وضعیت کنونی نیازمند راه‌حل‌های متعادل‌تری است که بتواند همزمان امنیت جمعی و آزادی‌های فردی را تضمین کند. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، آموزش گسترده‌تر کاربران و شفاف‌سازی سیاست‌های فیلترینگ گامی مؤثر در حفظ امنیت و ارتقای فضای مجازی کشور است. همچنین، همکاری با بخش‌های خصوصی و دولتی برای ارتقای کیفیت پلتفرم‌های داخلی و گسترش خدمات آنها، آینده‌ای روشن‌تر برای فضای مجازی ایران رقم خواهد زد.