صدای صیاد را در سینما می‌شنوید!

فیلم «صیاد» به کارگردانی «جواد افشار» برشی از زندگی «شهید سپهبد علی صیاد شیرازی» را در مقطع حساس سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰ روایت می‌کند. این دوره هم‌زمان با ریاست‌جمهوری «ابوالحسن بنی‌صدر» و فرماندهی جنگ در ایران، شاهد تنش‌ها و چالش‌های سیاسی و نظامی بود که تأثیرات عمیقی بر روند جنگ تحمیلی داشت. در این فیلم، شهید صیاد شیرازی با بازیگری «علی سرابی» در نقش فرمانده نیروی زمینی ارتش، با بنی‌صدر که در آن زمان رئیس‌جمهور بود، دچار اختلاف‌نظر می‌شود. بنی‌صدر که تمایلی به همکاری با نیرو‌های انقلابی ندارد، سعی می‎کند نقش ارتش در جنگ را محدود کند. این تضاد منافع به برکناری شهید صیاد از فرماندهی نیروی زمینی منجر می‎شود. با عزل بنی‌صدر، حضرت آیت‌الله‎العظمی خامنه‌ای، نماینده امام خمینی (ره) در شورای عالی دفاع، با پیشنهاد «سرلشکر ظهیرنژاد» شهید صیاد را به فرماندهی نیروی زمینی منصوب می‎کنند. این انتصاب موجب ایجاد هم‌افزایی میان ارتش و سپاه می‎شود و موفقیت‌های مهمی را در عملیات‌های بزرگ، مانند طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس رقم می‎زند.
فیلم «صیاد» با تمرکز بر جنبه‌های انسانی و شخصی شهید صیاد، سعی دارد تصویری منحصر‌به‌فرد از این فرمانده برجسته ارائه دهد. بازیگران دیگری، مانند «مارال بنی‌آدم» در نقش همسر شهید صیاد، «هومن برق‌نورد» در نقش بنی‌صدر و «نادر سلیمانی» نیز در این اثر حضور دارند.
دوره ۴۵ ساله پس از انقلاب اسلامی، مقطع ظهور قهرمانانی بی‌بدیل است که در سخت‌ترین میادین، مردانگی خود را تبلور بخشیدند. شهید صیاد شیرازی نیز یکی از این بزرگمردان است که به نماد ارتش انقلابی و مردمی تبدیل شده است. قطعاً گرایش یک فیلمساز برای تولید فیلم درباره این اسوه و قهرمان ملی، کاری تقدیرآمیز است. گفتنی است، تلاش جواد افشار و همکارانش نقاط ضعف و قوتی دارد.
یکی از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد فیلم «صیاد»، استفاده از صدای بازسازی‌شده شهید سپهبد علی صیاد شیرازی با کمک فناوری هوش مصنوعی است. در این پروژه، برای نخستین بار در سینمای ایران، صدای واقعی یک شهید با استفاده از نمونه‌های صوتی تاریخی، الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین و پردازش صوتی بازتولید شده است. این فناوری مشابه همان چیزی است که هوش مصنوعی برای درک و بازآفرینی زبان استفاده می‌کنند؛ اما در حوزه صدا و حس‌پذیری صوتی. کاربرد این صدا در فیلم، فقط یک ابزار تکنیکی نیست؛ بلکه به شکلی عمیق، ارتباط عاطفی مخاطب با شخصیت شهید صیاد شیرازی را تقویت می‌کند. وقتی بیننده صدای واقعی بازآفرینی‌شده او را می‌شنود، احساس نزدیکی بیشتری با او پیدا می‌کند و باورپذیری شخصیت نیز افزایش می‌یابد. این نوع صداسازی به خلق تجربه‌ای فراواقعی کمک می‌کند؛ تجربه‌ای که هم سندیت تاریخی دارد و هم در خدمت روایت داستان قرار می‌گیرد. این ابتکار می‌تواند آغازگر موج جدیدی از استفاده هوش مصنوعی در آثار تاریخی و مستند باشد؛ جایی که فناوری در خدمت حفظ خاطره و هویت ملی قرار می‌گیرد، نه صرفاً برای سرگرمی، بلکه برای ماندگاری صدا‌هایی که دیگر در دنیا نیستند.
یکی دیگر از نکات مثبت فیلم «صیاد» بازی‌های قدرتمند بازیگران است. بازی نادر سلیمانی در این فیلم بسیار موفق است. همچنین، حضور محمدرضا هدایتی و هومن برق‌نورد فیلم را از حالت یکنواختی خارج کرده و جذابیت خاصی به آن بخشیده است. این بازیگران کمک کرده‌اند تا فیلم از لحاظ نمایشی پویا و دل‌نشین باشد. همچنین موسیقی حماسی «مسعود سخاوت‌دوست»، طراحی صحنه و جلوه‌های ویژه نیز به انتقال فضای جنگی و معنوی فیلم کمک کرده‌اند.
اما یک نکته انتقادآمیز درباره این فیلم، شروع نابهنگام است. «صیاد» از میانه داستان آغاز می‌شود و برای مخاطب ممکن است در ابتدا کمی گیج‌کننده باشد. فیلم به سرعت سراغ مشکلات سیاسی میان شهید صیاد و بنی‌صدر، رئیس‌جمهور وقت رفته و پیچیدگی‌های روابط سیاسی را به نمایش می‌گذارد. این شروع سریع، بدون توضیح کافی برای مخاطب، می‌تواند موجب سردرگمی او شود و درک کامل ماجرا را دشوار کند.
یکی دیگر از نقاط ضعف فیلم، دیالوگ‌محور بودن آن است. «صیاد» به گفت‌و‌گو‌ها و دیالوگ‌های طولانی وابسته است که در نهایت سبب می‌شود فیلم از ریتم افتاده و خسته‌کننده به نظر برسد. این دیالوگ‌ها به شدت بر پیشبرد داستان تأثیرگذارند، اما در عین حال ممکن است برخی از مخاطبان را از تماشای فیلم خسته کند. صحنه‌های جنگی فیلم اگرچه به صورت فنی خوب ساخته شده‌اند، به دلیل تکیه زیاد بر دیالوگ‌ها و کمبود لحظات تنش‌زای جذاب، نمی‌توانند تجربه‌ای نفسگیر برای مخاطب فراهم کنند.
در مجموع، «صیاد» اگرچه در بسیاری از زمینه‌ها موفق است، نمی‌تواند به منزله یک فیلم تاریخی بی‌نقص و کامل در نظر گرفته شود. روایت خطی و مستندگونه آن، دیالوگ‌های طولانی و بی‎توجهی به ایجاد لحظات پرتنش، از جمله نقاط ضعفی است که فیلم را از یک شاهکار سینمایی دور می‌کند. با این حال، فیلم از نظر پرداختن به مسئله وحدت سپاه و ارتش و همچنین وفاداری به ارزش‌های دفاع مقدس، نقطه قوتی دارد و می‌تواند مخاطب را در پیامی اخلاقی و ملی همسو کند. در مجموع، «صیاد» یک اثر سینمایی محترم و ستودنی است که ظرفیت بیشتری برای تبدیل شدن به یک فیلم ماندگار داشت.