فیلم «پیر پسر» به کارگردانی اکتای براهنی، از جمله آثاری است که در وهله اول با موجی از حواشی و تبلیغات گسترده در جشنوارههای سینمایی و فضای مجازی همراه شد. اما با کنار زدن این هیاهو، آنچه باقی میماند، فیلمی است با مضمونی تکراری و ساختاری متوسط که بیش از آنکه بر کیفیت خود متکی باشد، به فضاسازیها و حواشی دامنگیر خود وابسته است.
یکی از اصلیترین انتقاداتی که میتوان به «پیر پسر» وارد کرد، موضوع آن است. فیلم بار دیگر بهسراغ پدرستیزی میرود، مضمونی که در سالهای اخیر به کرات در سینمای ایران مورد استفاده قرار گرفته است. این رویکرد، نهتنها تازگی ندارد، بلکه در «پیر پسر» نیز با نگاهی مشابه به آثاری، چون «برادران لیلا» پیش میرود. در این نوع فیلمها، خانواده بهجای آنکه محلی برای آرامش و همدلی باشد، به میدان جنگ و ستیز تبدیل میشود، جایی که روابط انسانی در آن به قهقرا رفته و سوءتفاهمها و خصومتها حرف اول را میزنند. این تکرار مکررات، مخاطب را در مواجهه با «پیر پسر» به این نتیجه میرساند که با اثری معمولی و فاقد هرگونه نوآوری روبهروست.
«پیر پسر» از نظر ساختاری نیز دچار ضعفهای جدی است. یکی از مشهودترین آنها، روایت کند و کشدار فیلم است. داستان به حدی آهسته پیش میرود که تماشاگر را در انتظار گرهگشایی و اوج داستان خسته میکند. این ضعف زمانی بیشتر به چشم میآید که متوجه میشویم شروع واقعی داستان و نقطه عطف آن، بهطرز عجیبی دیرهنگام اتفاق میافتد. برای فیلمی با مدت زمان نسبتاً طولانی، اینکه مخاطب باید تا دقیقه ۷۰ منتظر بماند تا داستان جدی شود، یک ایراد بزرگ محسوب میشود. این ساختار، نهتنها سبب افت ریتم و کسالتآور شدن فیلم میشود، بلکه نشان میدهد که فیلمنامه از انسجام لازم برخوردار نیست و توانایی جذب و نگهداشتن مخاطب را ندارد. بهعبارت دیگر، فیلمنامه بهجای آنکه یک داستان جذاب و پرکشش را روایت کند، بیشتر به اطاله کلام پرداخته است.
اما شاید مهمترین عاملی که «پیر پسر» را در فضای عمومی مطرح کرد، حواشی و تبلیغات گسترده پیرامون آن بود. در زمان اکرانهای محدود و جشنوارهای، شاهد موجی استادیومی از تشویقها و تمجیدها بودیم که گاهی بهنظر میرسید از فضای طبیعی یک سالن سینما فراتر میرود. این فضای هیجانی و مرعوبکننده، بهگونهای طراحی شده بود که مخاطب را تحت تأثیر قرار دهد و او را وادار به پذیرش کیفیت بالای فیلم کند. برخی حتی به دروغ شایعه کردند که فیلم توقیفی است تا حس کنجکاوی و همدردی مخاطب را برانگیزند.
این نوع تبلیغات کاذب و فضاسازیهای مصنوعی، نشان میدهد که «پیر پسر» بیش از آنکه بر خلاقیت و عمق محتوایی خود تکیه کند، به استراتژیهای بازاریابی و فریب افکار عمومی وابسته بوده است. در واقع، فیلم بهجای اینکه خودش را با کیفیت هنری و داستانگویی قوی اثبات کند، سعی کرده است با ایجاد یک موج مصنوعی، توجهات را بهسمت خود جلب کند. این روش، هرچند ممکن است در کوتاهمدت موجب دیده شدن فیلم شود، اما در بلندمدت به اعتبار آن لطمه میزند و ارزش واقعی آن را زیر سوال میبرد.