داستان سلحشوری یک ایرانی

«اشک هور»، چهارمین ساخته «مهدی جعفری»، تلاشی برای به تصویر کشیدن پرتره‌ای از یکی از شهدای برجسته جنگ تحمیلی، «سردار شهید علی هاشمی»، و همزمان روایتگر رنج و انتظار طولانی مادر اوست. این فیلم که با روایتی غیرخطی، پیوسته میان گذشته و آینده در نوسان است، می‌کوشد تا مفهوم عمیق انتظار را در بستر جنگ و پس از آن، برای مخاطب تداعی کند. فیلم «اشک هور» اولین بار بهمن سال گذشته در چهل و سومین جشنواره فلم فجر به نمایش درآمد. این فیلم بدون اکران عمومی در سینماها، راهی سکو‌ها نماش خانگ و تلویزییون شد.

انتظار مادر: 
ستون فقرات عاطفی فیلم
یکی از برجسته‌ترین محور‌های «اشک هور»، مفهوم انتظار و بازتاب آن در شخصیت مادر شهید است. فیلم، با نمایش اشک مادر در پلان آغازین و پیوند آن با نمای هور خشک شده، از همان ابتدا به این موضوع محوری اشاره می‌کند. انتظار مادری برای بازگشت پیکر فرزند شهیدش، یا دست‌کم خبری از او، رنجی است که در طول ۲۲ سال، روح او را درگیر کرده و فیلم به خوبی این کشمکش درونی را به تصویر می‌کشد. در صحنه‌هایی مانند امتناع مادر از دادن آزمایش خون برای تشخیص هویت پیکر، یا ارتباط او با یادگارهایی، چون خاک پوتین فرزندش، بار احساسی عمیقی به مخاطب منتقل می‌شود. این بُعد از روایت، یادآور فیلم موفق «شیار ۱۴۳» است و نشان می‌دهد که مفهوم انتظار تا چه اندازه می‌تواند دراماتیک و درگیرکننده باشد. «رویا افشار» در نقش مادر، بازی درخشانی ارائه داده و بار سنگین عاطفی فیلم را به دوش می‌کشد. او تصویری باورپذیر و تأثیرگذار از مادری دردمند و در انتظار را خلق کرده که گریم مناسب نیز به آن هویت بخشیده است. عملکرد افشار فراتر از استاندارد‌های معمول سینمای ایران است و به حق می‌توان او را یکی از نقاط قوت اصلی فیلم دانست.

الگوسازی از شهید: قهرمان هور
فیلم «اشک هور» بخش‌های مهمی از زندگی مجاهدانه سردار شهید علی هاشمی را به تصویر می‌کشد. با وجود اینکه به اذعان برخی منتقدان، فیلم بیش از آنکه پرتره‌ای کامل از شهید هاشمی باشد، بر انتظار مادر تمرکز دارد، اما تلاش شده تا ابعاد شخصیتی این فرمانده شجاع نیز نمایش داده شود. سکانس‌های مربوط به مقاومت همرزمان و یاران سیدعلی هاشمی در ابتدای فیلم و اصرار او بر حفظ جزیره مجنون، روحیه ایثار و ازخودگذشتگی او را برجسته می‌کند. دیالوگ او خطاب به یارانش: «حواستون باشه بچه‌ها، جزیره [مجنون]رو خیلی گرون گرفتیم، حیفه که ارزون از دست بدیم»، نمونه‌ای از روحیه سلحشوری و مسئولیت‌پذیری این فرمانده است. ناپدید شدن او پس از درگیری با هلیکوپتر‌های دشمن، با ایجاد تعلیق مناسب، بر فداکاری بی‌حد و حصر او تأکید می‌کند. بازی «رضا ثامری» در نقش شهید علی هاشمی، اگرچه کامل نیست، اما در باورپذیر ساختن شخصیت این فرمانده به خوبی عمل کرده است. فیلم می‌کوشد تا جنبه‌های مختلفی از شخصیت این شهید بزرگوار، از جمله روحیه شهادت‌طلبانه و ایمان عمیق او را به نمایش بگذارد و در این راستا، گام‌هایی برداشته است.

تلاشی پرفراز و نشیب
«اشک هور» از حیث فیلمبرداری، نقطه قوتی قابل اعتنا محسوب می‌شود. «مهدی جعفری» با توجه به سابقه و تخصص خود در فیلمبرداری، توانسته قاب‌های بسیار درخشان و استانداردی را، به ویژه در صحنه‌های نبرد و جنگ، خلق کند. استفاده صحیح از موسیقی، به‌ویژه در صحنه‌های تعقیب و گریز و همچنین در نمایش احساسات عمیق انتظار مادر، از دیگر نقاط مثبت فیلم است که به تأثیرگذاری آن می‌افزاید.
با این حال، فیلم از ضعف‌هایی در فیلمنامه و شخصیت‌پردازی رنج می‌برد. عمده شخصیت‌های اصلی داستان، از جمله خود شهید هاشمی، به دلیل عدم پرداخت کافی، کامل و عمیق به نظر نمی‌رسند. این نقص، باعث می‌شود که کنش‌ها و واکنش‌های آنها در برخی بخش‌ها برای مخاطب گنگ و نامفهوم باقی بماند و از همراهی کامل با کلیت اثر می‌کاهد. ریتم کند قصه نیز در بسیاری از بخش‌ها، به ویژه در نیمه اول، مخاطب را آزرده خاطر می‌کند و مانع از پیشروی روان داستان می‌شود. اگرچه در سکانس‌های جنگی و صحنه پیدا شدن پیکر شهید، ریتم متعادلی مشاهده می‌شود، اما جعفری به عنوان نویسنده و کارگردان نتوانسته ریتمی یکدست برای فیلم خود ایجاد کند. روایت دوپاره فیلم، که بین انتظار مادر و زندگی شهید در نوسان است، گاهی باعث تشتت در روایت می‌شود و اجازه نمی‌دهد که مخاطب به طور کامل با یکی از این دو محور ارتباط برقرار کند.
«اشک هور» در مجموع اثری ارزشمند و قابل اعتنا در سینمای دفاع مقدس است که روح سلحشوری و عرق ملی در آن موج می‌زند. این فیلم، با وجود ضعف‌هایی در شخصیت‌پردازی و ریتم، به دلیل تمرکز بر مفهوم انتظار مادر و نمایش بخش‌هایی از زندگی قهرمانانه‌ای سردار شهید علی هاشمی، و همچنین بازی درخشان رویا افشار و فیلمبرداری قوی، جایگاهی در میان آثار ارزشمند سینمای ایران دارد. این فیلم تلاشی صادقانه برای ادای دین به قهرمانان جنگ و صبر و مقاومت خانواده‌های شهداست.