مقاومت، الگوی اقتصاد

اگر‌چه جنگ فی‌ذاته مخرب است و زیرساخت‌های اقتصادی کشور‌ها بی‌شک در هر جنگی آسیب می‌بیند. اما مقاومت و ایستادگی در برابر زورگویی دشمن خارجی بیش از تبعات و آسیب‌ها برکاتی دارد که در میان‌مدت و بلندمدت خود را نشان می‌دهد. در اقتصاد ایران نیز نتایج این مقاومت‌ها پس از پایان جنگ‌ها همواره به رشد و جهش شده است. مقایسه شرایط کشور پس از حمله متفقین به ایران و اشغال سه روزه کشور توسط آنها و ایجاد قحطی و قتل‌عام مردم ایران تا مقاومت ۸ ساله ملت ایران در جنگ تحمیلی را می‌توان دو نمونه بارز از دو‌گانه مقاومت - تسلیم در تاریخ معاصر ایران دانست. آنچه امروز از اقتدار و عزت ایران در میدان مبارزه و مقاومت در برابر زورگویی دشمنان شاهدیم مدیون و مرهون ۸ سال دفاع مقدس جوانانی است که حالا به فرماندهان بزرگ جبهه مقاومت ایران اسلامی تبدیل شده‌اند.

ما در طول بیش از یک دهه گذشته و در دولت‌های گوناگون بار‌ها از مذاکره و توافق و لغو تحریم‌ها و نتایج اقتصادی آن سخن گفته‌ایم و البته یکبار هم این مذاکرات در سال ۱۳۹۴ به توافقی با عنوان برجام منجر شد. تجربه‌ای که نشان داد لغو ظاهری تحریم‌ها نه‌تنها نتیجه قابل توجهی برای اقتصاد ایران ندارد، بلکه هر لغو یا توقفی در حوزه تحریم‌ها امکان احیا و وضع مجدد دارد!

فارغ از بررسی اینکه همین لغو یا محدودیت تحریم‌ها در سال‌های بعد از برجام تا خروج ترامپ از این توافق در سال ۱۳۹۷ چقدر مثبت و مفید بود. مسئله اصلی این است که وقتی توافقی مانند برجام رخ داد و بر اساس آن تحریم‌ها لغو شد. اما مجددا و بدون هیچ نقضی در توافق موجود و تنها به‌واسطه زیاده‌خواهی و قلدرمابی طرف آمریکایی این توافق لغو و تحریم‌ها مجددا وضع شد. در واقع اقتصاد ایران باید تحریم‌ناپذیر یا مقاوم در برابر هر تحریمی باشد درست مانند توان نظامی کشور که آنقدر درونزا و قدرتمند شده که در برابر هر تهدید و تحریم مصون بوده و این توانایی را دارد که در برابر هر اقدام خصمانه‌ای اقدامی متقابل و حتی شدیدتر انجام دهد.

چرا بعد از پایان جنگ تحمیلی باوجود مخالفت‌ها و دشمنی‌ها هیچ قدرتی جرئت تهاجم نظامی به ایران را نداشت. دلیل اصلی این موضوع و مصونیت ۳۵ ساله ما از جنگ نظامی، مجاهدتی بود که جوانان ایرانی ۸ سال با دستانی خالی انجام دادند و عملا به دشمن ثابت کردند که در این حوزه شکست‌ناپذیرند. برای لغو واقعی تحریم‌ها نیز باید دشمن را ناامید کرد، ناامیدی دشمن هم فقط و فقط اثبات عملی ناکارآمدی تحریم‌هاست. نکته بعدی توجه به ظرفیت‌های داخلی با فرض تداوم همیشگی تحریم‌هاست. این نگاه قطعا به‌معنای موافقت با تداوم تحریم‌ها یا عدم استقبال از لغو همیشگی تحریم‌ها نیست، بلکه فروض اداره کشور در سناریویی باید مبتنی بر تداوم، تشدید و حداکثر میزان تحریم‌های ولو بین‌المللی باشد. شرط اول برای تحریم‌ناپذیری و مقاوم شدن اقتصاد ایران نیز آمادگی و داشتن سناریو برای تمام شرایط است. در برنامه‌ریزی اقتصادی خوشبینی مطلق سم است. در تمام برنامه‌ریزی‌های اقتصادی ولو در محاسبات اقتصادسنجی همواره عواملی غیر‌قابل محاسبه وجود دارند که شرایط اقتصادی کشور برای بدترین حالات باید آماده باشد.