پایان آژانس!

در پی تجاوز غیر‌قانونی آمریکا به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، مجلس طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تصویب کرد. به‌موجب این طرح، نصب هرگونه دوربین پادمانی و فراپادمانی در ایران ممنوع است. این اقدام موجب شده هراس از خروج احتمالی ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، موسوم به اِن‌پی‌تی، مطرح شود. «بولتن دانشمندان اتمی»، به بررسی پیامد‌های خروج احتمالی ایران از اِن‌پی‌تی پرداخته است. این سازمان توسط دانشمندانی تأسیس شده است که در پروژه ساخت نخستین سلاح‌های هسته‌ای جهان مشارکت داشتند.

دانش هسته‌ای نابودنشدنی ایران
در این تحلیل آمده است: «خروج ایران از اِن‌پی‌تی ممنوعیت قانونی دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای و الزام به پذیرش نظارت‌های بین‌المللی (پادمان‌ها) را از میان خواهد برد. این اقدام که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد، امکان بازسازی ظرفیت‌های هسته‌ای بمباران شده ایران را فراهم می‌کند و به تهران اجازه می‌دهد بدون نظارت بین‌المللی، از آنها برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای استفاده کند. حتی با وجود از دست دادن ۱۴ دانشمند و مهندس هسته‌ای که این ماه توسط (رژیم) اسرائیل ترور شدند، ایران بدون تردید همچنان دانش ساخت سانتریفیوژ‌ها و مونتاژ آنها در آبشار‌های غنی‌سازی، و همچنین تخصص خود را حفظ کرده است. ایران همچنین ممکن است پیش از حملات آمریکا تجهیزات و مواد را از تأسیسات غنی‌سازی خود خارج کرده باشد.»
در ادامه این تحلیل آمده است: «در زمانی‌که بسیاری از کشور‌های جهان ایران را قربانی تجاوز (رژیم) اسرائیل می‌بینند، خروج از اِن‌پی‌تی می‌تواند با واکنش سیاسی کمتری نسبت به حالتی که در پاسخ به تحریم‌های اقتصادی انجام شود، عملی گردد. دشمنان ایران خروج از اِن‌پی‌تی را معادل اعلام قصد ساخت سلاح هسته‌ای تلقی خواهند کرد. با این حال، هیچ ارتباط قانونی مستقیمی میان این دو وجود ندارد و استدلال منطقی آن‌قدر‌ها هم قطعی نیست.»

بن بست اطلاعاتی
نویسندگان این مطلب می‌افزایند: «در صورت خروج از اِن‌پی‌تی، ایران می‌تواند تصمیم بگیرد روابط با آژانس را حفظ کند و سطحی از بازرسی را ادامه دهد که ممکن است در برخی محافل برای ایران اعتبار ایجاد کند. در نبود بازرسی‌های آژانس، جهان تنها ابزار شناسایی پذیرفته‌شده بین‌المللی برای پیگیری ظرفیت‌های هسته‌ای ایران را از دست خواهد داد. درک قابلیت‌ها و پیشرفت‌های ایران به‌طور اجتناب‌ناپذیری کاهش می‌یابد. سرویس‌های اطلاعاتی غربی همچنان از ابزار‌های ملی نظارت مانند تصاویر ماهواره‌ای، رهگیری ارتباطات و منابع انسانی استفاده می‌کنند.»
به نوشته بولتن دانشمندان اتمی، ماده ۱۰ معاهده اِن‌پی‌تی خروج از معاهده را در صورتی مجاز می‌داند که کشور عضو این پیمان، به این نتیجه برسد رویداد‌های مرتبط با موضوع این معاهده منافع عالی کشورش را به خطر انداخته است. 
نویسندگان با تأکید بر اینکه در وضعیت رخداد‌های فعلی، واکنش‌های بین‌المللی به خروج ایران بسیار ملایم‌تر خواهد بود، تصریح کردند: «شورای امنیت سازمان ملل به‌احتمال زیاد تحریم یا نظارت اجباری جدیدی وضع نخواهد کرد و تأمین‌کنندگان هسته‌ای و شرکای تجاری ایران نیز فشار چندانی برای قطع همکاری احساس نخواهند کرد. چشم‌انداز پاسخ‌های چندجانبه مؤثر به اطلاعیه خروج ایران از اِن‌پی‌تی بسیار محدود است، جز درخواست‌های بی‌اثر برای تجدیدنظر ایران. البته این به‌معنای حذف سایر اشکال فشار، مانند تحریم‌های اقتصادی یا اقدامات نظامی قهری توسط کشور‌ها یا ائتلاف‌های موردی نیست، اما برای مؤثر بودن باید همراه با یک جایگزین دیپلماتیک معتبر باشد. ایران علاقه‌مند خواهد بود چنین فشار‌هایی را کاهش دهد، اما تاکنون زمانی‌که حیثیت ملی‌اش در خطر باشد، در برابر فشار مقاومت نشان داده است.»

هرج‌ومرج هسته‌ای
در ادامه این مطلب ضمن هشدار درباره پیامد‌های خروج ایران برای رژیم منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای آمده است: «خروج دومین کشور از اِن‌پی‌تی، به‌ویژه اگر مانند کره شمالی به‌سمت تولید سلاح حرکت کند، می‌تواند پیامد‌های جدی‌تری داشته باشد. عربستان وعده داده در صورت دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، به همان مسیر برود و «رجب طیب اردوغان» هم درباره ناعادلانه بودن ممنوعیت دسترسی دیگران به سلاح هسته‌ای صحبت کرده است. در کره جنوبی نیز بحث فعالی در مورد کسب سلاح هسته‌ای برای بازدارندگی در برابر شمال وجود دارد. همچنین احتمال خروج کشور‌های دیگر از اِن‌پی‌تی نیز وجود دارد؛ به‌ویژه آنهایی که از پیشرفت کُند خلع سلاح هسته‌ای یا عدم عضویت جهانی در معاهده ناراضی هستند. کشور‌های عربی به رهبری مصر مدت‌هاست از باقی‌ماندن رژیم صهیونیستی خارج از اِن‌پی‌تی انتقاد دارند و آن را استاندارد دوگانه می‌دانند و ممکن است به نشانه عدم اعتماد به اِن‌پی‌تی از آن خارج شوند، بدون اینکه الزاماً به‌دنبال سلاح هسته‌ای باشند.»