تعطیل ‌ناپذیر

پایگاه بصیرت / دکتر یدالله جوانی

موضوع مبارزه با آمریکا به‌عنوان سرکرده شبکه استکبار جهانی و محور نظام سلطه، یک موضوع صرفاً سیاسی یا سیاست یک جریان و گروه‌ سیاسی در ایران نیست. این موضوع، کاملاً اعتقادی بوده و بر همین اساس، از شاخصه‌های اصلی هویت جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام دینی محسوب می‌شود. بنابراین، برای فهم دلایل استکبارستیزی ملت ایران، باید مبانی قرآنی این رویکرد ملت ایران را به‌عنوان یک ملت مؤمن و انقلاب مورد بررسی قرار داد. کسانی که به دنبال پایان‌بخشی به استکبارستیزی در ایران هستند و می‌گویند بالاخره باید روزی به شعار مرگ بر آمریکا پایان دهیم و با این کشور همانند دیگر کشورها رابطه برقرار کنیم، به این نکته توجه ندارند که موضوع استکبارستیزی تعطیل‌پذیر نیست. انسان‌های مؤمن و خداپرست، عیار بندگی و عبودیت آنان با استکبارستیزی سنجیده می‌شود. ممکن است روزی ایرانیان دست از مبارزه با آمریکا بردارند؛ اما آن روز، روزی خواهد بود که آمریکا دست از استکبارورزی و ظلم بردارد. به عبارت دیگر، تا زمانی که آمریکا مصداق برجسته و کامل استکبار باشد، مبارزه با آمریکا از سوی ملت مؤمن و انقلابی ادامه خواهد داشت. البته در یک فرض دیگر هم می‌توان گفت، مبارزه با استکبار و آمریکا پایان خواهد یافت و آن زمانی خواهد بود که ملت ایران دست از اسلام ناب محمدی(ص) بردارد و پذیرای اسلامی آمریکایی باشد، در حالی که ملت ایران مصمم به زندگی بر اساس اسلام ناب است. از همین رو بررسی مبانی و اهداف استکبارستیزی از منظر قرآن ضرورت دارد. در این راستا به اختصار به چند نکته مرتبط با موضوع اشاره می‌شود:

۱ـ مفهوم‌شناسی و واژه‌شناسی «استکبار»

واژه استکبار از ماده «کبر» و مصدر باب استفعال است. استکبار یعنی خود را برتر از دیگران پنداشتن و با این خودبزرگ‌بینی به دنبال دستیابی به نوعی سلطه بر دیگران بودن. مرحوم علامه طباطبایی با استناد به آیه شریفه «فاستکبروا فی‌الارض بغیر الحق» تصریح می‌کنند که استکبار همیشه یک امر ناروا و مذموم است و قید «بغیر الحق» در آیه مذکور، توضیحی است، نه آنکه استکبار بحق و پسندیده هم وجود دارد. ایشان در تعریف استکبار و فرق بین متکبر و مستکبر بیان می‌دارد: «مستکبر کسی است که می‌خواهد به بزرگی دست یابد و درصدد است که بزرگی خود را به فعلیت برساند و به رخ دیگران بکشد و متکبر کسی است که بزرگی را به عنوان یک حالت نفسانی در خود سراغ دارد و برای خود پذیرفته ‌است.»

برخی انسان‌ها در حالی مستکبر می‌شوند که مخلوق خداوند هستند و با دیگران در خلقت مساوی می‌باشند.

۲ـ منشأ استکبارورزی و اشکال چهارگانه آن از نظر قرآن

استکبار در قرآن به چهار شکل مورد بحث و اشاره قرار گرفته است:

الف‌ـ استکبار عادی، یعنی استکبار در برابر عبادت خداوند.

ب‌ـ  استکبار سیاسی، یعنی حکمرانی به ناحق بر مردم و تحمیل خود بر دیگران.

فرعون از مصادیق برجسته مستکبرانی است که در قرآن به آن اشاره شده است. «ان فرعون علا فی الارض و جعل اهلها شیعاً یستضعف طائفهً منهم یذبح ابناءهم و یستحیی نساءهم انه کان من المفسدین»؛ فرعون در سرزمین (مصر) سر برافراشت و مردم آن را طبقه‌طبقه و دچار اختلاف کرد و طبقه‌ای از آنان را زبون می‌دانست و پسران‌شان را سر می‌برید و زنان‌شان را زنده بر جای می‌گذاشت. به درستی که او از مفسدان بود. مستکبران سیاسی کسانی هستند که حاکمیت و اداره جوامع را به دست می‌گیرند و به ناحق بر مردم حکمرانی و ظلم می‌کنند.

ج‌ـ استکبار اقتصادی، یعنی برتری‌جویی اقتصادی در سایه توانایی مالی. «قارون» از نمونه‌های برجسته مستکبران اقتصادی است.

دـ استکبار علمی، یعنی خود برتربینی در سایه داشتن علم و فناوری.

«بلعم بن باعورا» از نمونه‌های قرآنی مستکبر علمی است. بر اساس آیات متعدد قرآن، مستکبران که سردمدار بزرگ آنان «ابلیس» است ویژگی‌هایی دارند که مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارت است از:

ـ خودبرتربینی و تحقیر دیگران؛

ـ فخر و مباهات به امتیازات مادی؛

ـ تحقیر توده‌های مستضعف و فرودست؛

ـ تلاش برای سلطه بر دیگران.

۳ـ شیوه‌های مستکبران برای به استضعاف کشاندن مستضعفان

مستکبران برای دستیابی به قدرت سیاسی و تسلط بر مستضعفان، از شیوه‌های گوناگونی استفاده می‌کنند. مهم‌ترین این شیوه‌ها از منظر قرآن کریم عبارت است از:

الف‌ـ به بندگی گرفتن انسان‌ها و واداشتن به اطاعت تحمیلی؛

ب‌ـ جنگ روانی گسترده به قصد استعمار مردم؛

ج‌ـ فریب دادن و خدعه کردن؛

دـ رواج رسوم قبیله‌ای؛

ه‌ـ ایجاد جامعه طبقاتی.

۴ـ راهبرد قرآن برای مقابله با مستکبران

از منظر قرآن در برابر جبهه مستکبران، توده‌های مردم و مستضعفان قرار دارند. مستکبران براساس خلق‌وخوی استکباری خود به دنبال سلطه بر مستضعفان بوده و برای رسیدن به این هدف، از هر ابزار و روشی استفاده می‌کنند. خداوند در قرآن، توده‌های مردم و مستضعفان را به قیام، ایستادگی و مبارزه با مستکبران فرامی‌خواند. بنابراین ایستادگی و مقابله با مستکبران راهبرد اصلی قرآن است که به مردم می‌آموزد. اصول حاکم بر این راهبرد قرآنی که باید مورد توجه مسلمانان قرار گیرد، عبارت است از:

الف‌ـ خودباوری و اعتمادبه‌نفس در مبارزه

«... و لاتَهِتوا و لاتحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین...»

مستکبران برای غلبه بر مؤمنان و مستضعفان، با عملیات روانی و هیاهو و قدرت‌‌نمایی، تلاش می‌کنند آنان را مرعوب نمایند. خداوند در این آیه می‌فرماید: «و اگر مؤمن هستند سستی مکنید و غمگین مشوید که شما برترید.»

ب‌ـ برخورد تهاجمی با مستکبران

از نظر قرآن، نبرد حق و باطل، یک نبرد مستمر و همیشگی است. در این صحنه نبرد، مؤمنان تحت ولایت خداوند و جبهه کفار تحت ولایت طاغوت است. از نظر قرآن، مؤمنان باید به جنگ با طاغوت بروند و در این نبرد، باید روحیه تهاجمی داشته باشند. «الذین آمنوا یقاتلون فی‌سبیل‌الله  و الذین کفروا یقاتلون فی‌سبیل الطاغوت فقاتلوا اولیاءَ الشیطان ان کید الشیطان کان ضعیفا»؛ کسانی که ایمان آورده‌اند در راه خدا کارزار می‌کنند و کسانی که کافر شده‌اند، در راه طاغوت می‌جنگند. پس با یاران شیطان بجنگید که نیرنگ شیطان ضعیف است.

ج‌ـ اعتماد به وعده‌های الهی

خداوند به مؤمنان وعده نصرت و پیروزی داده و این نصرت را مشروط به مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن کرده است. «یا ایها النبی حرض المؤمنین علی القتال ان یکن منکم عشرون صابرون یغلبوا مأتین...»

۵ ـ شعار مرگ بر استکبار یک شعار قرآنی است

شعار مرگ بر آمریکا به عنوان سرکرده شبکه استکبار جهانی، یک شعار کاملاً قرآنی است. قرآن «مرگ بر» مستکبران را در آیات متعدد بیان می‌دارد. «قُتِل الخراصون» یکی از آیات قرآن است که با صراحت در آن از کلمه «مرگ بر خراصون» استفاده شده است.

ملت ایران به رهبری حضرت امام(ره) در راه خدا قیام کرد و با طاغوت در ایران به مبارزه برخاست. رژیم پهلوی حاکم بر ایران، سه ویژگی فساد، استبداد و وابستگی داشت. رژیم پهلوی، طاغوت کوچکی بود که زیر سلطه طاغوت بزرگ آمریکا قرار داشت. رژیم تحت سلطه آمریکا در ایران، یک رژیم ضد مردمی و ضد دین بود که تمام مقدرات ملت ایران را، در اختیار آمریکایی‌ها قرار داده بود. ماهیت مبارزه ملت ایران در انقلاب اسلامی، مبارزه علیه مستکبران و طاغوت، مبارزه علیه ظلم و ستم، مبارزه برای استقلال و آزادی و مبارزه برای برپایی یک نظام اسلامی بود. شعارهای ملت ایران در انقلاب اسلامی عبارت بودند از: «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی»، «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی»، «مرگ بر شاه»، «مرگ بر آمریکا» و...

با توجه به ماهیت دینی انقلاب اسلامی، استکبارستیزی یکی از شاخصه‌های اصلی و هویت‌بخش این انقلاب به شمار می‌آید. در انقلاب اسلامی، ملت ایران تنها به قدرت خداوند متکی بود و بر همین اساس بود که حضرت امام خمینی(ره)، نسبت به قدرت‌های شیطانی و استکباری، این چنین موضع گرفت: «آمریکا از انگیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر و شوروی از هر دو بدتر و همه از هم پلیدتر...»

با انقلاب اسلامی، روحیه استکبارستیزی در ملت مؤمن و انقلابی ایران تقویت شد. سیاست‌ها و اقدامات آمریکا در قبال ملت ایران و دیگر مسلمانان و ملل مستضعف، سبب شد رهبر کبیر انقلاب اسلامی آمریکا را شیطان بزرگ بنامند و ادبیات مبارزه با این دشمن بشریت را پایه‌گذاری کنند.

در تاریخ مبارزات ملت ایران علیه طاغوت و مستکبران در ۱۳ آبان در سه مقطع حوادث مهمی رخ داده است. در ۱۳ آبان سال ۱۳۴۳ حضرت امام به دلیل سخنرانی تاریخی و افشاگرانه علیه لایحه کاپیتولاسیون و مداخلات آمریکا در ایران از سوی حکومت طاغوت به ترکیه تبعید شد. در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ و در جریان تظاهرات دانش‌آموزان و دانشجویان در دانشگاه تهران، عده زیادی از دانش‌آموزان به رگبار بسته شدند و عده‌ای مجروح گشتند. در ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸، به دلیل تبدیل شدن سفارتخانه آمریکا به محل جاسوسی و توطئه علیه انقلاب اسلامی، دانشجویان پیرو خط امام آنجا را تسخیر کردند. حضرت امام(ره) ضمن حمایت از اقدام انقلابی دانشجویان، از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا با عنوان «انقلاب دوم» و «انقلابی بزرگ‌تر از انقلاب اول» یاد کردند. بر همین اساس در تقویم جمهوری اسلامی ایران روز ۱۳ آبان «روز ملی مبارزه با استکبار جهانی» نام‌گذاری شد.

ستیز ملت ایران با آمریکا، به دلیل دشمنی‌های آمریکا با ملت ایران، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است. دشمنی‌های آمریکا علیه ملت انقلابی ایران، ریشه در خلق و خوی استکباری دولتمردان آمریکا و سردمداران نظام سرمایه‌داری حاکم بر این کشور دارد. آمریکا با همین خلق و خوی شیطانی به دنبال سلطه بر جهان است. آمریکایی‌ها از دو جهت با ملت ایران دشمنی دارند:

۱ـ ملت ایران با انقلاب اسلامی، آرمان تمدن‌سازی اسلامی را دنبال می‌کند و تحقق این آرمان، معنایی جز به زیر کشیدن قدرت‌های شیطانی چون آمریکا ندارد. بنابراین آمریکایی‌ها، از طریق دشمنی با ملت ایران، تلاش می‌کنند تا مانع تحقق آرمان انقلاب اسلامی شوند. 

۲ـ آمریکایی‌ها برای سلطه بر جهان باید بر غرب آسیا تسلط یابند. سلطه آمریکا بر منطقه راهبردی غرب آسیا، بدون سلطه بر ایران ممکن نیست. بنابراین، آمریکایی‌ها که سلطه خود بر ایران را با انقلاب اسلامی از دست دادند، تلاش می‌کنند تا با شکست دادن انقلاب اسلامی و براندازی جمهوری اسلامی ایران و به قدرت رساندن یک دولت دست‌نشانده، مجدداً بر ایران سلطه پیدا کنند.

طی ۳۷ سال گذشته، آمریکایی‌ها به کمک متحدین خود، سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی برای براندازی نظام اسلامی متکی بر مردم ایران انجام داده‌اند. در این ۳۷ سال، با توجه به بصیرت و آگاهی مردم نسبت به استکبار و نقشه‌های شیطانی آن از یک سو و حمایت و پشتیبانی مردم از نظام اسلامی در امر مبارزه با آمریکا از سوی دیگر، تمامی توطئه‌های آمریکا علیه انقلاب اسلامی با شکست مواجه شده است.

ملت ایران با انقلاب اسلامی و صدور پیام این انقلاب به ملت‌های دیگر به ویژه ملت‌های مسلمان در منطقه راهبردی غرب آسیا، موفق شد جبهه‌ای از مستضعفان را در برابر جبهه مستکبران پدید آورد.

حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند که برای مقابله با مستکبران و هدفمند کردن استکبارستیزی، باید حزب مستضعفین در جهان تشکیل داد. آن عزیز سفر کرده براساس آموزه‌های قرآنی، معتقد بودند که اولاً؛ می‌توان مستکبران را نابود ساخت و ثانیاً؛ آرامش و صلح واقعی هنگامی حاصل می‌شود که مستضعفان از چنگال مستکبران رهایی یافته و آنان را منقرض کنند. ایشان در این باره فرمودند؛ «سلامت و صلح جهان بسته به انقراض مستکبرین است و تا این سلطه‌طلبان بی‌فرهنگ در زمین هستند، مستضعفین به ارث خود که خدای تعالی به آنها عنایت فرموده نمی‌رسند، حکومت پابرهنگان حق است.»

اکنون جمهوری اسلامی با الهام‌بخشی توانسته در منطقه راهبردی غرب آسیا، یک جبهه مردم‌پایه را در پرتو امواج گفتمانی انقلاب اسلامی و گسترش جنبش سلطه‌ستیزی شکل دهد. غرب آسیا سالیانی است که درگیر نبردهای خونین در کشورهای افغانستان، عراق، سوریه، لبنان، سرزمین‌های اشغالی، بحرین و یمن شده است. ماهیت جنگ‌های نیابتی در این منطقه، نبرد میان دو جبهه مستکبران و مستضعفان است. جبهه مستضعفان در منطقه، روند توسعه قدرت دارد و در مقابل، جبهه مستکبران در حال فروپاشی است.

در مکتب و گفتمان حضرت امام خمینی(ره)، استکبارستیزی و مبارزه با آمریکا به عنوان شیطان بزرگ حرف اول را می‌زند. به گزاره‌های زیر از بیانات ایشان توجه شود:

ـ آمریکا دشمن شماره یک مردم محروم و مستضعف جهان است.

ـ هرچه فریاد دارید سر آمریکا بکشید.

ـ اگر دقیقاً به وظیفه‌مان که مبارزه با آمریکای جنایتکار است ادامه دهیم، فرزندان‌مان شهد پیروزی را خواهند چشید.

ـ ما اگر قدرت داشته باشیم تمام مستکبرین را از بین خواهیم برد.

ـ آمریکا شیطان بزرگ است.

ـ هرگز امان‌نامه کفر و شرک را امضا نمی‌کنیم.

رهبر معظم انقلاب در دوران پس از امام(ره) پرچم استکبارستیزی را با قوت و صلابت در اهتزاز نگه داشته و راه امام(ره) را که راه قرآن و اسلام است، ادامه داده‌اند. در این باره ادبیات و گفتمان معظم‌له را در گزاره‌های زیر می‌توان دید:

ـ مبارزه‌ با استکبار در انقلاب اسلامی و در میان ملت ما یک حرکت معقول و منطقی و دارای پشتوانه‌ علمی و یک حرکت خردمندانه است.

ـ مسئله ما با آمریکا، مسئله استکبار آمریکایی است؛ مستکبرند، متکبرند، زورگویند، زیاده‌طلبند.

ـ مبارزه‌ با استبداد بدون مبارزه‌ با آن قدرت خارجی‌ای که پشت سر دیکتاتور و مستبد قرار دارد، به جایی نمی‌رسید و نمی‌رسد.

ـ آنچه نقطه مقابل نظام اسلامی است، استکبار است. جهت‌گیری خصومت‌های نظام اسلامی، با نظام استکبار است؛ با استکبار مخالفیم، ما با استکبار مبارزه می‌کنیم.

در سال‌های اخیر و در جریان مذاکرات هسته‌ای با آمریکا، یک جریان فکری تلاش کرد تا این مذاکرات را آغازی برای پایان استکبارستیزی ملت ایران قلمداد کند. بر همین اساس کسانی شروع به بزک کردن چهره آمریکا کردند و این‌طور وانمود کردند که برای حل مشکلات کشور باید با آمریکا روابط خود را عادی کنیم. در چنین فضایی برای گروهی از مردم و به ویژه دانشجویان این سؤال پیش آمد که آیا با برجام، مبارزه با استکبار و آمریکا تعطیل می‌شود؟ رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از دانشجویان در تاریخ ۲۰/۴/۱۳۹۴ در این باره فرمودند: «یک نکته‌ دیگری که سؤال کردند [این بود که]، تکلیف مبارزه‌ با استکبار پس از مذاکرات چیست؟ خب مگر مبارزه با استکبار تعطیل‌پذیر است؟ مبارزه با استکبار، مبارزه با نظام سلطه تعطیل‌پذیر نیست، ... اگر مبارزه با استکبار نباشد اصلاً ما تابع قرآن نیستیم.»

نکته قابل توجه اینکه پس از مذاکرات هسته‌ای و آشکار شدن خلق و خوی استکباری آمریکا برای مردم و به ویژه جوانان، روحیه بی‌اعتمادی به آمریکا و روحیه استکبارستیزی در ایران بیشتر از گذشته شده است.