«محمدصادق مهرجو» کارشناس انرژی در گفتگو با «صبح صادق» درباره چرایی ناترازی انرژی در ایران و پیامدهای ادامه این روند برای کشور، به ویژه در بخش اقتصادی گفت: «درست است که ایران دارنده دومین منابع گاز دنیا به شمار میرود؛ اما این موضوع بدین معنا نیست که مصرف بالای گاز در ایران توجیه شود؛ چرا که متأسفانه یکی از پرمصرفترین کشورها به لحاظ مصرف گاز نیز ما هستیم، در فصل زمستان به خصوص در دی ماه بالاترین مصرف گزارش شده است؛ به نحوی که برآوردها نشان میدهد مصرف گاز در ایران در روزهایی به اندازه کل مصرف در قاره اروپاست.»
وی در این باره خاطرنشان کرد: «متأسفانه نمودارها نشان میدهند حجم مصرف انرژی یا شاخص شدت مصرف انرژی هر سال در مقایسه با سال قبل افزایش مییابد؛ اتفاقی که متأسفانه در طول سالهای گذشته رخ داده است؛ لذا روند مصرف رو به رشد برای سالهای آینده پیشبینی میشود.»
محمدصادق مهرجو یادآور شد: «متأسفانه سبد انرژی ایران وابستگی زیادی به سوختهای فسیلی، از جمله نفت، گاز و فرآوردههای مشتق از این دو ماده خام دارد؛ به گونهای که میتوان گفت بیش از ۹۸ و نیم درصد وابستگی سبد انرژی کشور به منابع تجدیدناپذیر است. موضوعی که کشور را در سالهای آینده دچار مشکلات جدی خواهد کرد، لذا در اسرع وقت باید وابستگی خود را به انرژیهای تجدیدناپذیر کاهش دهیم.»
این کارشناس انرژی توضیح داد: «وابستگی ما به منابع انرژی تجدیدپذیر باید کاهش یابد، چرا که وابستگی بیش از اندازه سبب میشود از کار کردن و سرمایهگذاری بر منابع تجدیدپذیر غفلت کنیم، ضمن اینکه دیر زمانی نمیپاید که نمیتوانیم سبد مصرف بالای خود را با گاز پر کنیم با اینکه در تولید نفت و گاز در دورهای بسیار کوشا بودیم و به صورت حداکثری تولید صورت میگرفت، اما بعد از هر سرعت گرفتنی با شدت بسیار زیادی افت میکنیم؛ یعنی ما هیچ وقت نمیتوانیم به لحاظ تولیدی سبد گاز کشور را از نظر توسعه منابع گازی به آن میزان از نیاز به مصرف برسانیم.»
وی در این باره تصریح کرد: «متأسفانه به جای عدم وابستگی یا کاهش این وابستگی، هر روز در مقایسه با قبل به استفاده از منابع گازی وابستهتر میشویم و میتوان گفت بیش از ۸۰ تا ۸۵ درصد نیروگاههای تولید برق کشور وابسته به گاز است؛ البته من این جمله را از «سردار جلالی» فرمانده پدافند غیرعامل کشور نقل قول میکنم که وابستگی دو زیرساخت حامل انرژی بیش از ۳۰ درصد به همدیگر یک خطر به شمار میرود، یعنی بحرانآفرین است؛ به این دلیل که اگر خدای ناکرده توقف عملیاتی به هر علتی در پارس جنوبی اتفاق بیفتد، یک مرتبه تولید برق در کشور تغییر دستخوش میشود.»
وی در این باره توضیح بیشتری داد و گفت: «نقاط حساس اینجاست که دو زیرساخت انرژی وابستگی بسیار بالایی در حدود ۸۵ درصدی به هم دارند؛ از آن سو شبکه مصرف گاز در سطح کشور بسیار افزایش یافته و حتی به کل کشور و دورافتادهترین روستاها نیز گازرسانی شده است، به گونهای که اگر پروژه گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان به پایان برسد، با جرئت میتوان گفت هیچ نقطهای از کشور نیست که گازرسانی نشده باشد.»
محمدصادق مهرجو اظهار داشت: «در حقیقت در دهههای ۷۰ و ۸۰ با یک سری توجیهاتی این کار انجام شد، اما مسئولانی که کل کشور را گازکشی کردند، به چهار دهه آن فکر نکردند که منابع تجدیدناپذیر، مانند کارت هدیه از خداوند به مردم یک بار عطا شده و از آن برای همیشه نمیتوانند ثروت تولید کنند، یعنی مانند خورشید و باد تجدیدپذیر نیستند که هر ساله قابل استفاده و تجدیدپذیر باشد، بلکه یک بار مصرف است، پس مانند کارت هدیه باید از آن درست استفاده کرد؛ اما متأسفانه ما برعکس دنیا به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر حرکت نکردهایم.»
وی یادآور شد: «امروز روند جهانی نشان میدهد کشورها به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، مانند انرژی خورشیدی یا حتی انرژی هستهای که یکی از انرژیهای تجدیدناپذیر به شمار میرود، حرکت میکنند. هر چند منابع انرژی هستهای نیز در طبیعت محدود و مشخص است و زمانی که این منابع تمام شود، دیگر نمیتوان از انرژی هستهای استفاده کرد، اما قدرت و انرژی که ایجاد میکند، قابل قیاس با سوختهای فسیلی نیست. با این حال این انرژی نیز تمام میشود؛ لذا باید به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر رفت.»
محمدصادق مهرجو یادآور شد: «متأسفانه سبد انرژی در ایران از تنوع چندانی برخوردار نیست و در سبد انرژی ما فقط نفت و گاز وجود دارد؛ در حالی که اروپاییها سردمدار استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، مانند باد، خورشید، زمین گرمایی حتی استفاده از امواج دریاها و... هستند. آنها توربینهای شناوری را روی سطح آب تعبیه کردهاند و از آنها بر سطح آب بر اساس جنبش امواج آب، برق میگیرند؛ ژاپنیها حتی از راه رفتن شهروندان خود روی زمین هم برق تولید میکنند؛ یعنی سایر کشورها به دنبال تولید برق از منابع دائمی هستند، اما در ایران میزان وابستگی به نفت و گاز بسیار زیاد است، به این دلیل ناترازیها هر سال در مقایسه با سال قبل بیشتر میشود، به گونهای که در پاییز امسال هم شاهد قطع برق بودیم.»
محمدصادق مهرجو در این باره اظهار داشت: «میزان ناترازی یا کمبود برق در زمان اوج مصرف چهار ماه است؛ یعنی سه ماه فصل تابستان به اضافه یک ماه خرداد ماه، لذا تا پایان شهریور ماه مصرف بالاست؛ چرا که وسایل سرمایشی در مدار قرار میگیرند و تقریباً یک سوم از میزان برق تولیدی کشور به وسایل سرمایشی اختصاص پیدا میکند و کولرهای آبی و گازی برق قابل توجهی مصرف میکنند. با توجه به اینکه ایران در اقلیم خشک و گرم واقع شده است، نیاز به مصرف برق در آن چهار ماه به اوج خود میرسد. برای مدیریت پیک مصرف اگر به میزان کافی گاز داشته باشیم و بتوانیم به نیروگاهها گاز بدهیم، در زمستان دچار کمبود برق نمیشویم، چون یک سوم وسایل سرمایشی به صورت موقت از بین میرود؛ بنابراین در هشت ماه سال این نیاز از بین میرود.»
وی افزود: «برای مدیریت پیک مصرف سال گذشته، در سال جاری تقریباً نیاز به ۱۰ تا ۱۵ هزار مگاوات برق مازاد داریم که این برق باید از منابع تجدیدپذیر تأمین شود. متأسفانه در سالهای اخیر سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر بسیار کم بوده است.»
این کارشناس انرژی در پایان گفتگو خاطر نشان کرد: «امسال این نیاز به ۱۸ هزار مگاوات رسید و پیشبینی میشود میزان مصرف در تابستان و خرداد ماه سال آینده بیشتر شود؛ چون جمعیت بیشتر شده و تعداد خانهها و مصرف برق بیشتر میشود؛ بنابراین چارهای به جز این نداریم که به دنبال راه حل توسعه زیرساختهای انرژی تجدیدپذیر برای تأمین برق و کاهش مصرف برویم؛ در غیر این صورت ناترازیها و قطعیها برخلاف خواست مسئولان افزایش مییابد.»