مذاکرات آمریکا و روسیه در پرونده اوکراین

پایگاه بصیرت / هادی محمدی

تحولات اخیر در جنگ اوکراین و مذاکرات میان آمریکا و روسیه، به یکی از مهم‌ترین مسائل ژئوپلیتیک جهان تبدیل شده است. بازگشت «دونالد ترامپ» به عرصه سیاست، تغییرات قابل‌توجهی در اولویت‌های راهبردی ایالات متحده ایجاد کرده و بر مسیر مذاکرات میان واشنگتن و مسکو تأثیر مستقیم گذاشته است. در این چارچوب، سیاست خارجی ترامپ، برخلاف رویکرد پیشین دولت بایدن، بر کاهش تعهدات بین‌المللی آمریکا و تمرکز بر منافع ملی استوار است.

ترامپ، زلنسکی و معادلات جدید قدرت

ترامپ که جنگ اوکراین را فاقد دستاوردهای استراتژیک برای آمریکا می‌داند، در پی کاهش هزینه‌های واشنگتن در این پرونده و تغییر اولویت‌های سیاست خارجی خود است. در این راستا، بی‌توجهی او به نگرانی‌های اروپا و دولت اوکراین، از جمله موضع‌گیری‌های صریح او علیه زلنسکی، کاملاً آشکار است. از سوی دیگر، موضوع منابع استراتژیک اوکراین، به‌ویژه معادن فلزات کمیاب که در صنایع پیشرفته و هوش مصنوعی نقش کلیدی دارند، به محور اصلی منازعات تبدیل شده است. این منابع عمدتاً در مناطقی واقع شده‌اند که روسیه کنترل آنها را در دست دارد و مسکو نیز این مناطق را بخشی از خاک خود اعلام کرده است. آمریکا از زلنسکی خواسته است که این معادن را در اختیار واشنگتن قرار دهد؛ درخواستی که مخالفت اولیه او را در پی داشت، اما در نهایت تحت فشارهای سیاسی، این امتیاز به آمریکا واگذار خواهد شد.

مذاکرات استانبول و راهبرد روسیه

آغاز مذاکرات کارشناسی میان نمایندگان آمریکا و روسیه در استانبول، نقطه عطفی در این بحران به شمار می‎آید. روسیه در این مذاکرات، بر خطوط قرمز خود تأکید داشته و شروطی را برای توافق مطرح کرده است، از جمله:

ـ ممنوعیت پیوستن اوکراین به ائتلاف‌های نظامی غربی؛

ـ عدم حضور نیروهای نظامی غربی در خاک اوکراین؛

ـ تثبیت حاکمیت روسیه بر مناطق شرقی اوکراین.

هم‌زمان، در صحنه میدانی، ارتش اوکراین از برخی مناطق کورسک عقب‌نشینی کرده و روسیه در حال گسترش نفوذ خود در استان‌های شرقی اوکراین است. یکی از اهداف کلیدی مسکو، قطع دسترسی دریایی اوکراین به دریای سیاه است؛ اقدامی که می‌تواند موازنه قدرت در این منطقه را به نفع روسیه تغییر دهد.

چالش‌های ترامپ در قبال ناتو و اروپا

یکی از مسائل مورد اختلاف ترامپ با کشورهای اروپایی، هزینه‌های سنگین ناتو است. او بارها تأکید کرده که ایالات متحده نباید ۷۰ درصد از هزینه‌های این پیمان را متحمل شود، در حالی که کشورهای اروپایی سهم خود را به‌طور کامل پرداخت نمی‌کنند. این موضع‌گیری در راستای سیاست کلی ترامپ برای کاهش تعهدات مالی آمریکا در سطح بین‌المللی و تمرکز بر بازسازی اقتصادی داخلی این کشور است. در همین راستا، ترامپ در مذاکرات با پوتین، مخالفت خود را با عضویت اوکراین در ناتو اعلام کرده و به نوعی شروط روسیه را پذیرفته است.

راهبرد آمریکا، مهار روابط روسیه با چین و ایران

یکی از اهداف استراتژیک ترامپ در قبال روسیه، تلاش برای کاهش وابستگی این کشور به چین و ایران است. واشنگتن به دنبال ایجاد شکاف میان مسکو و پکن، و تضعیف روابط روسیه با تهران است تا از همگرایی این سه قدرت علیه آمریکا جلوگیری کند. با این حال، کرملین با اتخاذ مواضعی صریح، اعلام کرده که روابط راهبردی خود با چین و ایران را قربانی امتیازگیری از آمریکا نخواهد کرد.

چشم‌انداز مذاکرات و آینده بحران اوکراین

با توجه به مواضع سختگیرانه روسیه و اختلافات داخلی در غرب، مذاکرات میان آمریکا و روسیه فرآیندی پیچیده و زمان‌بر خواهد بود. کرملین به‌صراحت اعلام کرده است، هیچ توافقی بدون در نظر گرفتن خطوط قرمز مسکو امکان‌پذیر نیست. در همین حال، موضوعات گسترده‌تری همچون پیمان‌های نظامی، کنترل تسلیحات هسته‌ای، همکاری‌های فضایی و اقتصادی نیز در دستور کار طرفین قرار گرفته است.

به نظر می‌رسد، ترامپ در تلاش است تا جنگ اوکراین را خاتمه دهد، اما هم‌زمان با مقاومت اروپا، فشارهای داخلی و رویکرد قاطع روسیه مواجه است. در این میان، آینده بحران اوکراین، بیش از هر زمان دیگری، به نتیجه مذاکرات میان واشنگتن و مسکو و میزان موفقیت ترامپ در اجرای راهبردهای جدید خود بستگی دارد.

منبع: سایت بصیرت