آلا اقدامی هوشمندانه

ناباروری، پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی است که نه تنها ابعاد پزشکی، بلکه جوانب عمیق اجتماعی، فرهنگی و روانشناختی را نیز در بر می‌گیرد. در جامعه‌ای که فرزندآوری از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در بنیان خانواده و هویت فردی داشته است، مواجهه با ناباروری می‌تواند چالش‌های فراوانی را برای زوجین به همراه داشته باشد. در چنین بستری، نقش رسانه‌ها، به ویژه تلویزیون، در ترویج آگاهی، شکستن تابو‌ها و ارائه اطلاعات صحیح و امیدبخش، حیاتی و انکارناپذیر است. سریال «آلا» تازه‌ترین تولید موسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی که این شب‌ها از شبکه سه سیما در حال پخش است، نمونه‌ای قابل تأمل از این رویکرد رسانه‌ای است که با محوریت موضوع ناباروری و فرزندآوری، گامی مهم در جهت فرهنگ‌سازی برداشته است.
یکی از بزرگترین چالش‌های زوجین نابارور، انگ اجتماعی و باور‌های غلطی است که در مورد این پدیده وجود دارد. بسیاری از افراد ناباروری را صرفاً مشکل زنان می‌دانند یا آن را به عوامل روانی و استرس نسبت می‌دهند. این باور‌های نادرست منجر به شرم، انزوا و تأخیر در پیگیری درمان می‌شود. رسانه‌ها با نمایش واقع‌بینانه و انسانی داستان‌های ناباروری، می‌توانند این تابو‌ها را شکسته و به جامعه نشان دهند که ناباروری یک وضعیت پزشکی است که هم مردان و هم زنان را درگیر می‌کند و قابل درمان است. سریال «آلا» با پرداختن به چالش‌های گوناگون پزشکی، اجتماعی، عاطفی و اقتصادی زوج‌ها در مسیر فرزندآوری، به خوبی این جنبه را پوشش داده و به عادی‌سازی بحث در مورد ناباروری کمک می‌کند.
همچنین، بسیاری از زوجین از دلایل ناباروری، روش‌های تشخیص و درمان آن بی‌اطلاع هستند. رسانه‌ها می‌توانند با ارائه اطلاعات علمی و دقیق، سطح آگاهی عمومی را بالا ببرند. معرفی مراکز درمانی معتبر، توضیح روش‌های نوین درمان (مانند IVF، اهدای گامت و رحم جایگزین) و شفاف‌سازی فرآیند‌های درمانی، می‌تواند به زوجین کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. سریال «آلا» با روایت داستان‌هایی در یک مرکز درمان ناباروری و نمایش مراجعه زوج‌ها به آن، به طور غیرمستقیم اطلاعاتی در این زمینه به مخاطبان ارائه می‌دهد.
مسیر درمان ناباروری اغلب طولانی، پرهزینه و از نظر عاطفی طاقت‌فرسا است. زوجین در این مسیر نیازمند حمایت عاطفی و امیدواری هستند. رسانه‌ها می‌توانند با نمایش موفقیت‌ها، داستان‌های امیدبخش و همچنین چالش‌ها و نحوه مواجهه با آنها، به زوجین نابارور این پیام را بدهند که تنها نیستند و می‌توانند بر مشکلات غلبه کنند. نقش «پدر همدل» در سریال «آلا» که به عنوان حلقه‌ای میان نسل‌ها عمل می‌کند و خانواده را در مسیر فرزندآوری تقویت می‌کند، نمونه‌ای از این حمایت اجتماعی است. در شرایطی که بسیاری از کشورها، از جمله ایران، با چالش پیری جمعیت و کاهش نرخ فرزندآوری مواجه هستند، ترویج و تشویق به فرزندآوری از اهمیت بالایی برخوردار است. رسانه‌ها می‌توانند با برجسته‌سازی ارزش‌های خانواده، زیبایی‌های فرزندپروری و اهمیت نسل آینده، به تغییر نگرش جامعه در این زمینه کمک کنند. سریال «آلا» با تمرکز بر این دغدغه ملی و با همکاری پژوهشکده رویان، به دنبال تشویق زوج‌ها به فرزندآوری و ارائه اطلاعات در این زمینه است.
همانطور که سریال «آلا» نشان می‌دهد، استفاده از قالب داستانی و دراماتیک، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای انتقال پیام‌های پیچیده اجتماعی است. مخاطب با شخصیت‌ها همذات‌پنداری کرده و از طریق داستان، با ابعاد مختلف ناباروری آشنا می‌شود. اپیزودیک بودن سریال «آلا» و روایت داستان زندگی زوج‌های مختلف، این امکان را فراهم می‌کند تا طیف وسیع‌تری از چالش‌ها و تجربیات ناباروری به تصویر کشیده شود. برای تأثیرگذاری بیشتر، محتوای رسانه‌ای باید واقع‌گرایانه و ملموس باشد. نمایش جزئیات زندگی روزمره زوجین، دغدغه‌های مالی، فشار‌های خانوادگی و اجتماعی و همچنین فرآیند‌های درمانی، به مخاطب کمک می‌کند تا با واقعیت‌های ناباروری ارتباط برقرار کند. «آلا» با طراحی صحنه و دیالوگ‌های واقع‌گرایانه، به اعتبار و اثرگذاری داستان خود افزوده است.
تلویزیون می‌تواند با نمایش باور‌های غلط رایج در جامعه (مانند اینکه مشکل ناباروری فقط از زنان است، یا با استراحت بیشتر حل می‌شود)، و سپس به چالش کشیدن و اصلاح آنها از طریق شخصیت‌ها و روایت داستان، به آگاهی‌بخشی کمک کند. در سریال «آلا»، پدری که معتقد است مشکل نمی‌تواند از پسرش باشد و این باور غلط که اگر ناباروری وجود دارد، مشکل از خانم‌هاست در ذهنش جا افتاده، به خوبی این چالش را به تصویر می‌کشد و در نهایت به اصلاح این دیدگاه می‌پردازد. در کنار روایت داستانی، می‌توان از حضور کارشناسان و متخصصان در برنامه‌های تلویزیونی برای ارائه اطلاعات دقیق‌تر و پاسخ به سؤالات مخاطبان استفاده کرد. اگرچه سریال «آلا» یک برنامه تخصصی نیست، اما همکاری با پژوهشکده رویان و محوریت یک مرکز درمان ناباروری، نشان‌دهنده رویکرد علمی و تخصصی در ساخت آن است. همچنین، رسانه‌ها می‌توانند با تأکید بر اهمیت تشخیص زودهنگام و پیگیری درمان به موقع، از اتلاف وقت و افزایش مشکلات جلوگیری کنند. نمایش موفقیت‌آمیز درمان‌ها و بهبود کیفیت زندگی زوجین پس از درمان، می‌تواند انگیزه لازم را برای مراجعه به پزشک و آغاز فرآیند درمان ایجاد کند.
سریال «آلا» با انتخاب هوشمندانه موضوع ناباروری و فرزندآوری، گامی مثبت در جهت فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه برداشته است. با توجه به چالش‌های جمعیتی و نیاز جامعه به ترویج فرزندآوری، نقش تلویزیون به عنوان رسانه‌ای فراگیر و تأثیرگذار، بیش از پیش اهمیت می‌یابد. امید است با ادامه ساخت چنین آثاری، شاهد کاهش انگ اجتماعی، افزایش آگاهی و حمایت بیشتر از زوجین نابارور در جامعه باشیم.