پایگاه بصیرت؛ گروه سیاست خارجی: با توجه به تشتت گسترده در صفوف معارضان و شکست های میدانی تروریست ها، به نظر می رسد بار دیگر سناریوی اتهام نظام سوریه به استفاه از سلاح شیمیایی در دستور کار جبهه مخالفان قرار گرفته است تا از این طریق ضمن اعمال فشار سیاسی و روانی بر بشار اسد، بستری از دخالت های نظامی خارجی را هر چند به شکل محدود، فراهم آورند. حمله شیمیایی به منطقه «غوطه ‌شرقی» در حومه دمشق، که هفته گذشته همزمان با حضور بازرسان شیمیایی سازمان ملل در سوریه، انجام گرفت، موجی از اعتراضات و نیز تردیدها را برانگیخته است. به دنبال این حادثه، شورای امنیت سازمان ملل نشست فوق العاده برگزار کرد که در آن به اتفاق آراء، به کارگیری سلاح شیمیایی را محکوم کرده‌ و خواهان رسیدگی به حادثه و معلوم شدن عوامل آن شدند. با نگاهی به مواضع کشورهای مختلف اعم از حامیان و مخالفان بشار اسد، معلوم می شود همگی چنین حمله فجیعی را محکوم کرده‌اند و استفاده از سلاح شیمیایی در بحران سوریه را زنگ خطری بزرگ برای جامعه جهانی قلمداد کرده اند؛ اما نگاه آنان به مسببان این فاجعه متفاوت بوده است. روسیه ضمن رفع اتهام از رژیم سوریه اعلام کرده است فیلم ماهواره‌ای این حمله را در اختیار دارد و آن را در اختیار ماموران سازمان ملل قرار خواهد داد. از طرفی آمریکا اگر چه هنوز به طور رسمی دولت سوریه را مسبب انجام حمله شیمیایی نخوانده است، اما اعلام کرد در صورتی‌ که معلوم شود ارتش بشار اسد این اقدام را انجام داده، حمله نظامی به سوریه توجیه قانونی پیدا خواهد کرد. در همین راستا چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا گفت که ارتش این کشور خود را آماده کرده است تا در صورتی که رئیس‌جمهور آمریکا موافقت خود را اعلام کند، وارد عمل شود. خبرها از وزارت دفاع آمریکا حاکی از آن است که ارتش آمریکا بر حضور نظامی خود در دریای مدیترانه افزوده است. چهارمین ناوشکن آمریکا که مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده «کروز» است، وارد آب ‌های مدیترانه شده است. با این حال نیروی دریایی آمریکا هنوز فرمانی مبنی بر آماده‌باش برای یک حمله نظامی دریافت نکرده است. از سوی دیگر یک مقام دولتی آمریکا که نخواسته نامش فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفته است که یکی از گزینه‌ها، وارد کردن «ضربات هدفمند نظامی» به رژیم بشار اسد است. رییس‌جمهور آمریکا مدت‌ها پیش گفته بود که به کارگیری سلاح شیمیایی از سوی ارتش سوریه علیه مردم این کشور «خط قرمز» ایالات متحده خواهد بود. اکنون با حملات شیمیایی صورت گرفته، باراک اوباما تحت فشار قرار گرفته تا به وعده‌ی خود عمل کند. در همین چهارچوب می توان به تصریحات چند عضو بلندپایه حزب دمکرات آمریکا اشاره کرد که از اوباما خواستند دستور حملات هوایی علیه رژیم بشار اسد را صادر کند. اوباما اما هنوز نسبت استفاده شیمیایی توسط نظام سوریه به قطعیت نرسیده و از طرفی می‌گوید که اقدام یک‌جانبه‌‌ آمریکا بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل، کار دشواری خواهد بود. به همین دلیل اوباما از سرویس‌های مخفی آمریکا خواسته است اطلاعات لازم در رابطه با حمله احتمالی شیمیایی در سوریه را جمع‌آوری کنند. شاید اوباما به تجربه تلخ سلف خود جرج بوش دوم می نگرد که با دلایل واهی وجود سلاح کشتار جمعی، خود را وارد باتلاق عراق کرد و هزینه های سنگینی را به آمریکا تحمیل نمود. اتحادیه اروپا نیز خواهان رسیدگی رسمی سازمان ملل شده و از دولت سوریه خواسته است تا اجازه دهد ماموران بازرسی شیمیایی این سازمان که در دمشق حضور دارند به محل حادثه بروند و گزارش رسمی خود را اعلام کنند. اخرین اخبار از موافقت دولت سوریه با ورود بازرسان سازمان ملل حکایت دارد. عربستان و قطر اما طی یک جنگ روانی هدفمند این حمله را به ارتش سوریه و شخص بشار اسد نسبت دادند و بلافاصله یک هجوم خبری، تبلیغاتی و سیاسی را علیه دولت سوریه رقم زدند؛ تا حدی که خواهان حمله نظامی ناتو به سوریه شده و از دولت‌های غربی دعوت کردند تا جهت سرنگونی رژیم بشار وارد فاز نظامی شوند. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت این دو کشور در رأس عوامل اصلی سناریوی گزینه نظامی علیه سوریه، قرار دارند. با توجه به اختلاف آرای شدید در باره مسببان حمله شیمیایی در سوریه، تردیدهای جدی در این باره ایجاد شده است؛ اما شواهد نشان می‌دهد در حالی‌ که دولت سوریه بازرسان شیمیایی سازمان ملل را پذیرفته و آن ها در دمشق حضور دارند و بسیاری از اسناد بیانگر استفاده سلاح شیمیایی از سوی برخی از نیروهای مسلح مخالف بشار اسد در اطراف حلب است، امکان استفاده ارت�� سوریه از سلاح شیمیایی و چنین حمله‌ای از سوی آنان، آن هم در پایتخت سوریه، غیرممکن است. با این وصف می توان گفت این یک دام برای بسترسازی جدید دخالت‌ نظامی مستقیم در سوریه است، آن هم در زمانی که ارتش سوریه در میدان جنگ پیروزی‌های مستمری به دست آورده و نیروهای مخالف و معارض بشاراسد دچار شکست شده‌اند. در شرایط فعلی اختلافات سیاسی و نظامی میان معارضان و متحدان خارجی آن ها اوج گرفته تا جایی که دولت ترکیه برای ادامه همکاری با معارضان سوری دچار تردید شده است. آمریکایی‌ها نیز با توجه به حضور فعال الق��عده و گروه‌های تکفیری تروریستی در سوریه و نیز تشتت در صفوف معارضان، از جبهه معارض حمایت جدی به عمل نمی آورند. البته همان گونه که اشاره شد حمله شیمیایی توسط تروریست ها حدود شش ماه پیش در منطقه خان العسل حلب، مسبوق به سابقه است. از سوی دیگر یک روز قبل از این حادثه، خبر ممانعت از وقوع حمله شیمیایی به شهر کاظمین در عراق بر سر زبان ها افتاد. چهار فروند هواپیمای بدون سرنشین که مملو از بمب‌های شیمیایی و گاز اعصاب و آماده حمله به شهر کاظمین بودند، توسط نظامیان عراقی کشف شد. پخش این خبر بعد از وقوع حمله شیمیایی در دمشق به فراموشی سپرده شد. این سلاح ها و هواپیماها از کجا وارد خاک عراق شده و کدامین دولت‌های منطقه پشت این ماجرا بوده اند؟ با توجه به مواضع برخی کشورهای عربی نسبت به بحران سوریه، قطعا پاسخ به این سوال کار دشواری نیست. می توان گفت ایجاد جنگ روانی توسط اعراب علیه دولت سوریه و متهم کردن آن به استفاده از سلاح شیمیایی ترفندی برای فرافکنی از تلاش های مرموزانه قطر و عربستان در زمینه سلاح شیمیایی در منطقه است. در سطح سیاسی بعد از حمله شیمیایی به حومه دمشق، راهکارهای سیاسی از جمله نشست ژنو و گفتگوی سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه در هاله ای از ابهام فرو رفته است. مسکو و واشنگتن در سردی روابط سیاسی به سر می‌برند و نشانه‌ای از توافق برای آتش‌بس فوری در سوریه و حل سیاسی بحران دیده نمی‌شود. بر این اساس است که مخالفان سرسخت منطقه ای سوریه، در رویای گزینه نظامی علیه این رژیم این کشور هستند. در پایان باید گفت هدف عاملان و حامیان این حمله ناجوانمردانه در شرق دمشق، اعمال فشار تازه بر رژیم دمشق و دمیدن شوک در صفوف معارضان و بالاخره بین المللی کردن بحران سوریه از طریق صدور مصوبه ای شدید اللحن علیه نظام دمشق و چه بسا دخالت نظامی علیه این کشور بوده است. با این حال حمایت قاطع روسیه از بشار اسد نشان داد، دخالت نظامی در چهارچوب شورای امنیت، امکان پذیر نیست و روسیه و نیز چین هر گونه مصوبه ای را علیه سوریه وتو خواهند کرد. اقدام یک جانبه و محدود نیز برای آمریکا و یا ناتو هزینه های زیادی در بر خواهد داشت؛ به ویژه آن که هنوز ادله محکمی دالّ بر به کارگیری سلاح شیمیایی توسط نظام در دست نبوده و بلکه شواهد و قرائن متقن حاکی از آن است که چنین حمله فجیعی از سوی تروریست ها و حامیان خارجی آنان صورت گرفته است. جبهه معارض سابقه روشنی در استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه دارد.