محمدجواد ظریف با بیان اینکه "باید این واقعیت را درک کنیم و دیگران را هم وادار به درک آن کنیم که سیاست خارجی عرصه بازی با حاصل جمع مثبت است و بازی برد - برد است"، اظهار کرد: دیگران را باید به درک این واقعیت وادار کنیم که تنها از مسیر بازی با حاصل جمع مثبت است که می‌تواند نفع همه فراهم شود و این نیاز جدی است.
به گزارش ايسنا، وی ادامه داد: هنوز طرف مقابل به این فهم نرسیده است که در دنیای امروز نمی‌شود با هزینه دیگران پیشرفت کنید. نمی‌شود با هزینه دیگران امنیت داشته باشد و برای مردمتان امنیت ایجاد کنید. اگر می‌شد، 11 سپتامبر اتفاق نمی‌افتاد و اگر می‌شد آمریکایی‌ها باید احساس میکردند که کاملا در امنیت هستند. این نشان می‌دهد که مبنای تفکری درست نیست. ما در روابط بین الملل به آن می گوییم بازی با حاصل جمع صفر؛ به این معنا که اگر یک طرف برد، طرف مقابل باید ببازد. بازی با حاصل جمع صفر امروز دیگر در دنیا معنا نمی‌دهد. اگر آمریکا به دنبال بازی با حاصل جمع صفر در صحنه بین المللی باشد هم خودش می بازد و هم طرف مقابل.
وزیر امور خارجه که در برنامه تلویزیونی "امروز، دیروز، فردا" با موضوع سیاست‌های خارجی دولت یازدهم سخن می‌گفت، اظهار کرد: تجربه های متعدد نشان داده است که آمریکا نتوانسته با این بازی با نگاه برد - باخت برای خود هم امنیت ایجاد کند. ما نه تنها نیاز داریم این موضوع را خودمان درک کنیم بلکه دیگران را باید وادار به درک این واقعیت کنیم که تنها در مسیر بازی با حاصل جمع مثبت است که نفع همه می‌تواند فراهم شود و این نیاز جدی است.
ظریف همچنین یادآور شد: پس از فروپاشی شوروی آمریکایی ها تصور کردند نظم تک قطبی به ریاست و رهبری آمریکایی ها ایجاد شده است، تحولات بعدی نشان داد که این تصور باطلی بوده است و فقط نشان داد که وقت خود و دنیا را تلف کردند برای اینکه خیال کردند چنین نظم تک قطبی ایجاد شده است. این که بفهمید این تحول به چه معناست و در شرایط کنونی دنیا به چه سمتی می رود و چگونه می شود در سطح بین المللی منافع کشور را به پیش برد، فهم این موضوع هم برای ما و هم برای طرف مقابل مهم است.
وی درباره حقوق هسته‌یی ایران نیز گفت: مردم ایران از حقوقشان نخواهند گذشت و هیچ دولتی هم نمی تواند از حقوق مردم بگذرد، اما می خواهیم به دنیا نشان دهیم که هیچ تهدیدی از جانب ایران وجود ندارد. ما اصولا سلاح هسته‌یی را در جهت امنیت کشور نمی‌دانیم. وجود آنها را تهدید امنیت می‌دانیم.
وزیر امور خارجه با اشاره به فتوای مقام معظم رهبری درباره حرام بودن سلاح هسته‌یی و کشتارجمعی ادامه داد: سلاح هسته‌یی جایگاهی در دکترین دفاعی ایران ندارد و مایه تهدید است به جای فرصت. ایران کشور قدرتمندی است و نیازمند حضور فعال و قدرت اجماع‌سازی است.
وی در ادامه درباره پیام تشدید تحریم‌ها در کنگره آمریکا گفت: تشدید تحریم ها در کنگره آمریکا را به دلیل وحشت تندروها می‌دانم. آنها که قدت دارند اعتماد به نفس دارند و آنکه احساس ضعف می کند تندوری می کند. تندروها نگرانند که گفتمان دولت جدید تنش را کم کند. چون منافع آنها در تنش است و فکر می‌کنند باید در دعوا برای خود مقبولیت ایجاد کنند و نمی خواهند اجاره دهند زمینه برای رسیدن به راه حل فراهم شود. آنها از گفتمان دولت جدید به وحشت افتاده اند. آنها نگران برنامه هسته‌یی ما نیستند بلکه زمینه ای ساخته اند برای به وحشت انداختن دنیا از ایران. ما باید این زمینه را از آنها بگیریم.
ظریف با اشاره به وجود لابی های متعدد در آمریکا اظهار کرد: 130 نماینده کنگره آمریکا بر اساس برداشت واقع بینانه از شرایط نامه ای را امضا کردند که باید با ایران گفت وگو کرد. 400 نماینده قطعنامه تحریم را امضا کردند . این 400 نماینده به دلیل فشار لابی صهیونیستی این کار را کردند چون 130 تایی که نامه را نوشتند در آن 400 تا هم هستند و این نکته جالب در سیاست آمریکاست که نیاز دارد دیدگاه پیچیده تری از سیاست آمریکا داشته باشیم و آن را بشناسیم و از آن استفاده کنیم. اینکه 130 نماینده نامه نوشتند و از درون آنها شاید 20 نفر به تخریم های کنگره رای منفی دادند نشان می دهد چقدر کسانی هستند که می خواهند نمایندگان را به وحشت بیندازند و سیاست ارعاب را دنبال می کنند. نشان می دهد که تا چه اندازه تندروها و رژیم صهیونیستی وحشت کرده اند که گفتمان جدیدی در ایران روی کار آمده که می تواند منافع آنها را تحت تاثیر قرار دهد. من این تحریم ها را اینگونه می بینم.
وزیر امور خارجه افزود: در عین حال این گرایش در داخل دولت آمریکا هم وجود دارد که از یک سو فشار بیاورند و از سوی دیگر بخواهند مذاکره کنند. این سیاست هم به جایی نمی رسد. دولت آمریکا باید در نظر داشته باشد که راه برخورد با ایران و مردم ایران که توانسته اند استقلال خود را با این قیمت حفظ کنند، تکریم است.
ظریف درباره این پرسش که "آیا انتشار اسناد کودتا پس از 60 سال پیامی در این مقطع برای ایران دارد"، تصریح کرد: بعید است انتشار اسناد کودتا پیامی بوده باشد بلکه بیشتر در فالب مقررات داخلی اسناد محرمانه این کشور است. جامعه آمریکا یکپارچه نیست و گرایش‌های متعدد در آن وجود دارد. باید این جامعه را مجموعه پیچیده ای دید که همان طور که جای بازی برای رژیم صهیونیستی فراهم کرده باید امکان حضور فعال برای ایران نیز فراهم کند، ضمن اینکه حضور جامعه عظیم فرهیخته ایران در آمریکا نیز می تواند فرصتی برای ایران باشد تا از منافع ایران دفاع کنند و اجازه ندهند گروه کوچکی منافع و دیدگاه های جنگ‌طلبانه خود را به کشورها و ایران و آمریکا تحمیل کند.
وی درباره برخی اختلاف نظرهای ایران با کشورهای همسایه مانند عربستان و بحرین، با بیان اینکه درمورد منافعمان باید با دوستان در منطقه به فهم مشترکی برسیم گفت: دوستان ما در منطقه گرفتار برخی هیجانات شده اند و آینده را نمی بینند. آیا این دوستان فراموش کرده اند که برای مقابله با ایران زمانی صدام را قدرتمند کردند و نتیجه آن را دیدند؟ یکبار طالبان را قدرتمند کردند و چگونه القاعده و طالبان عیله منافع خودشان بسیج شدند. دوستان ما در منطقه باید این را درک کنند و فکر می کنم نیاز است که ما این بحث را به صورت جدی با آنها پیش ببریم که ایران به دنبال آرامش و ثبات در منطقه است. منافع ما اینگونه است اما افرادی که مورد حمایت آنها هستند به دنبال افراط هستند و از تندورها حمایت می کنند. آنها فکر می کنند این تندروی را به خارج صادر کردند و خود را از نتایج آن مصون کرده‌اند. آنها اشتباه می‌کنند این تندروی‌ها در داخل مرزهای هیچ کشوری محدود نخواهد شد، افراط پدیده‌ای است که می‌تواند کل منطقه را به آتش بکشد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آنها می خواهند با دعوای فرقه ای منافع خود را به پیش ببرند و منطقه را آبستن حوادثی کنند که آتش آن به راحتی خاموش نمی شود. گروه های افراطی که توسط دولت های خارجی حمایت می شوند سلاح های شیمیایی در سوریه استفاده کرده اند و فجایعی را انجام دادند تا امتیازی بگیرند و از این ابزراها برای پیشبرد منافع مقطعی استفاده کنند. این نشان دهنده عمق درک غلط از شرایط بین المللی است.
ظریف درباره روابط ایران با کشورهای همسایه تاکید کرد: باید وارد مفاهمه شویم و به صورت جدی به آنها نشان دهیم که آنچه آنها را تهدید می کند افراطی است که خودشان ایجاد می کنند.
وی افزود: بین آنها باید اراده ایجاد کرد. ما بزرگترین و قدرتمندترین کشور منطقه هستیم و همیشه کشور بزرگ و قدتمند است که باید با آرامش بدهد که آنها بتوانند با فهم درست و بدون نگرانی و ترسی که به افراط و اقدانات نسنجدیده می انجامد رفتار کنند. فکر می کنم ما در نشان دادن این واقعیت به کشورهای منطقه کمی تعلل کردیم و این موضوع را به خوبی نشان ندادیم. البته گروه هایی مانند رژیم صهیونیستی هستند که منافعشان در درگیری است.
ظریف درباره رفع تحریم ها علیه ایران نیز گفت: باید زمینه‌چینی‌ها مرحله به مرحله انجام شود و در کنار آن با مذاکرات هوشمندانه در برنامه‌ریزی میان مدت و دراز مدت زمینه تحریم ها را از بین برد. امیدواریم بتوانم با برنامه ریزی، طراحی و اجماع داخلی این کار را انجام دهیم.
وزیر امور خارجه یادآور شد: تهدید در منطقه ما در زمینه هسته‌یی، اشغال و توسعه طلبی رژیم صهیونیستی است نه تهدید موهومی به نام ایران.
وی تاکید کرد: وظیفه ما این است که تلاش گروه های تندرو را با شکست مواجه کنیم که راهی جز مسیر اعتدال، بیان منطقی مواضع ایران و اجتناب از هیجان‌زدگی‌های سیاسی ندارد. نباید منافع ملی را هزینه دعواهای سیاسی داخلی کنیم. منافع ملی ایران بسیار با ارزش‌تر از این است که آن را در دعواهای سیاسی داخلی صرف کنیم.
ظریف در برابر این پرسش که "آیا وزارت خارجه نقش فعال‌تری در مذاکرات هسته‌یی خواهد داشت؟" گفت: این تصمیمی است که باید آقای رییس جمهور و مقامات عالی نظام آن را بگیرند. هر تصمیمی که در این باره گرفته شود، ما در حد خود در خدمت آن خواهیم بود. از هر امکانی که داشته باشم برای خدمت کردن استفاده می کنم. بالاخره ظرف یکی دو هفته آینده پس از اینکه دبیر شورای امنیت ملی مشخص شود این موضوع نیز مشخص خواهد شد.
وی درباره اعمال تحریم های مکرر علیه ایران و اینکه آیا با رفتار گام به گام می شود آنها را رفع کرد؟ افزود: تحریم ها فشار بر مردم ایجاد می کند اما باعث تغییر سیاست نمی‌شود. تحریم فشار ایجاد کرده است و ما هم موظفیم آنها را کم کنیم، اما این تحریم و فشارها منجر به تغییر سیاست نمی شود. هدف تحریم ها مردم عادی است و اما مردم نمی خواهند کشورشان از حقوقشان صرف نظر کند. باید به سمت حل و فصل مسایل برویم. ایران حقوقی دارد. از بین بردن آن هیچ تضمین امنیتی برای هیچ جای دنیا ایجاد نمی کند بلکه ایران باید بتواند از حقوقش به شکلی که در مقررات بین المللی تعیین شده استفاده کند، ضمنا ما هم این آمادگی را داریم که برای دنیا مشخص شود ما برنامه غیر شفافی در حوزه هسته یی نداریم و کل برنامه‌مان صلح‌آمیز است. اگر قرار باشد مفاهمه ای صورت گیرد باید بر اساس این دو محور باشد، البته اگر اراده سیاسی برای حل آن باشد؛ چون بعید می‌دانم که اراده سیاسی در غرب ایجاد شده باشد. اگر اراده سیاسی شکل گرفته باشد راه حل آن دم دست است. اما اگر فکر کنند که با فشار و تحریم می توانند کار خود را به پیش ببرند ما باید به آنها نشان دهیم که این راه کاری از پیش نمی‌برد.
ظریف در پاسخ به این پرسش که "اگر تمام توان را به کار گرفتید و طرف مقابل همچنان بر مواضع خود ایستاد چه می‌کنید؟" گفت: امیدوارم به این وضعیت نکشد، اما اگر از امکانات جدی مذاکرات استفاده کنیم، تمام سوابق نشان می دهد در صورتی که برای رسیدن به راه حل وارد شد امکان مذاکره دست وجود دارد. طرف مقابل چندان برای رسیدن به راه حل وارد مذاکره نشده و ما هم البته از تمام امکانات مذاکراتی خود برای رسیدن به راه حل استفاده نکردیم. نقد من بر روش مذاکراتی که تاکنون انجام گرفته این است که فکر می‌کنم با تغییر روش این امکان وجود دارد که طرفین بتوانند برای رسیدن به راه حل اقدام کنند. ما یک دور نشان دادیم که می توانیم خوب مذاکره کنیم فکر می کنم بتوانیم دوباره درست مذاکره کنیم و کار را به نتیجه برسانیم.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: ایران قدرتمند است و می تواند درست از موضعه اعتماد به نفس مذاکره کند و نگران نباشد که اگر وارد بده بستان سیاسی شویم حقوقمان از دست می رود. ما حقوقمان را به هیچ وجه معامله نمی‌کنیم. اگر عقب نروند اشتباه بزرگی مرتکب شده اند و ایران متناسب با آن اقدام خواهد کرد. آنها باید بدانند که ایران از حقوق خود کوتاه نخواهد آمد. حقوق ایران باید حفظ شود.
وی ادامه داد: حقوق ایران باید حفظ شود و نگرانی آنها باید رفع شود. باید از این عبارات هیجان زده هم که در دنیا القا کنند ما چنین قصدی داریم اجتناب شود زیرا هیچ پایه ای ندارد که ایران بخواهد دنبال برنامه غیرصلح‌آمیز باشد. گاهی ما از عباراتی استفاده کردیم که معنای آن را نمی دانستیم. کلمات در دنیا معنا دارند. باید از اینها مراقبت کنیم و نگذاریم از معانی علیه ما سوءاستفاده شود. از همه دوستان تقاضا می کنم مراقب واژه ها باشند.
ظریف در پایان، درباره ساختار سفارتخانه‌های ایران در کشورهای دیگر اظهار کرد: نیروهای توانمند در وزات خارحه کم نیستند؛ البته به یاری خدا استفاده از نیروهای غیرزبده و کسانی را که به قول آقای روحانی با اتوبوس بدون بلیط آمده‌اند متوقف خواهم کرد.