در آستانه شانزدهم آذرماه و روز دانشجو، شورای عمومی انجمن اسلامی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با عبدا... نوری دیدار و گفت‌وگو کرد. در ابتدای این نشست، پنج تن از دانشجویان به طرحِ دیدگاه‌هایشان راجع به مسائلِ مختلف حوزه سیاست و اجتماع پرداختند. این سخنان در محورهای لزوم فعالیت حزبی پایدار، گزارشی از فعالیت انجمن اسلامی در چهارسال گذشته، مدیریت دولت قبلی و ضعف حافظه تاریخی ایرانیان ارائه شد.
عدم رشد روحیه انتقادپذیری در فضای تملق
در ادامه این دیدار سه ساعته، عبدا... نوری در ابتدای سخنان خود و با اشاره به سخنان یکی از دانشجویان که از عبدا... نوری بابت به حضور پذیرفتن جمع دانشجویان تشکر کرده بود، گفت: «خدمت شما عزیزان دانشجو خوش آمد می‌گویم و از اینکه بار دیگر درمیان شما هستم، خوشحالم. با پوزش از شما، سخنانم را با مطلبی انتقادی آغاز می‌کنم. تعدادی از دوستان از تعابیری تملق‌آمیز استفاده می‌کنند که من نمی‌پسندم. من و شما فرقی با هم نداریم که گفته شود شما را به حضور پذیرفته‌ام! اینکه شما من را بزرگ و خود را کوچک بدانید، منجر به رواجِ فرهنگ تملق و چاپلوسی می‌شود. وی ادامه داد: وقتی تملق جریان داشته باشد، روحیه انتقادپذیری رشد نمی‌کند. در سیره معصومین بزرگوار ما هم تملق جایی نداشته است.
در احادیث و روایات مختلفی، نقد و جدل و بحث با ائمه اطهار(س) دیده می‌شود و حتی از مردم می‌خواستند که آنها را نقد کنند بدون اینکه نقد‌کننده با محدودیت یا آسیبی مواجه شود. نوری خاطرنشان کرد: در ابتدای انقلاب، مرحوم فخرالدین حجازی سخنانِ مبالغه‌آمیزی را در مدح امام(ره) به زبان آورد، امام همانجا برخورد کردند. البته تملق و چاپلوسی و گزافه‌گویی غیر از ادب و احترام و نزاکت است. تملق و اغراق‌گویی، گاه امر را بر خود انسان مشتبه می‌کند در حدی که به مرور خود را مبرای از خطا می‌پندارد و در چنین شرایطی نصیحت، دلسوزی و انتقاد جرم محسوب می‌شود و سخنان مبالغه‌آمیز، جا برای خودنمایی پیدا می‌کند.
دانشگاه باید منتقدِ معقول و متوجه نسبت به شرایط باشد
نوری در ادامه با اشاره به فضای مورد انتقاد دانشگاه‌ها در سال‌های گذشته عنوان کرد: شرایط حاکم بر دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر، تمام دلسوزان و علاقه‌مندان به دانشگاه را نگران می‌ساخت. امیدواریم که انشاءا... در شرایط جدید، جو دانشگاه‌ها تغییر یابد. وی افزود: در مرحله اول چیزی که از دانشگاه خواسته می‌شود، علم‌اندوزی است. حوزه سیاست و برپایی جلسات تحلیلی و انتقادی نسبت به عملکرد مسئولان، از جنبه‌هایی است که دانشگاه می‌تواند وارد شود اما بحث‌های مختلف دیگر هم هست که دانشگاه باید در آن ورود پیدا بکند. وی با بیان اینکه اخلاق یکی از جنبه‌های مهمی است که دانشگاه باید در آن زمینه فعالیت کند، اظهار کرد: دانشگاه باید منتقدِ معقول، باتدبیر، زمان شناس و متوجه نسبت به شرایط باشد تا بتواند در مقاطع مختلف بر جامعه، اثرگذار باشد.
اصلاح‌طلبان در همه مسائل به دولت کمک کنند
نوری درباره وضعیت جاری کشور اینچنین گفت: شرایط کشور ما به‌گونه‌ای است که نباید همراه با اتفاقات گوناگون، دچار یأس مفرط یا ذوق‌زدگی کاذب شد. شرایط کشور ما پیچیده است. نه به اقبالش باید زیاده از حد خوشحال شد و نه از ادبارش مایوس. نوری افزود: باید با امید کار را جلو برد. گروه‌های تندرو و افراطی هم بخشی از واقعیت جامعه ما هستند که البته اقلیتی محض هستند، در همه جای دنیا، گروه‌های اینچنینی وجود دارند. متاسفانه پس از حضور معنادار مردم در انتخابات 92 و انتخاب گفتمان اعتدال و اصلاحات توسط اکثریت مردم، این گروه‌های افراطی به دلیل نگرانی از به خطر افتادن منافع‌شان بیشتر هم بداخلاقی می‌کنند. نوری در ادامه اظهار داشت: اگر روش و برنامه علمی و منطقی برای اداره جامعه انتخاب شود و در آن مسیر حرکت شود، جامعه نیز همراهی و حمایت خواهد کرد.
البته روش و مسیر درست باید همه‌جانبه باشد. نباید روی یک موضوع تمرکز و سایر ابعاد جامعه نادیده گرفته شود. وی تصریح کرد: جریان اصلاحات همان‌گونه که بر تقویت توسعه سیاسی و جامعه مدنی حساسیت دارد و با قشر نخبگان و فرهیختگان ارتباط دارد، باید بکوشد به معیشت مردم و به نگرانی‌ها و مشکلات بدنه جامعه هم توجه داشته باشد. در جامعه مشکلات فراوانی وجود دارد که فرصت فکرکردن به مسائل سیاسی و حقوق بشری، که دل مشغولی اصلاح‌طلبان است را کمتر می‌دهد. اگر مشکلاتی از این دست، کم شود تازه برای مردم فرصتی فراهم می‌شود که به محدوده آزادی‌ها و حقوق خود بیندیشند. نوری معتقد است:
درحال حاضر دولتی روی کار آمده است که مسائلی مثل سیاست خارجی و اقتصاد و معیشت مردم برایش در اولویت است و اصلاح‌طلبان باید در همه مسائل از جمله مسائل مربوط به حقوق بشر و گسترش فعالیتها در حوزه های فرهنگی، اجتماعی و مدنی که از حقوق مسلم مردم است به دولت کمک کنند. نوری در تحلیل شرایط فعلی کشور افزود: اداره درست و علمی کشور و جامعه بسیار پیچیده است و مسائل مختلفی در آن دخیل است، از فشارهای گروه‌های تندرو در داخل و خارج، تا پیچیدگی روابط خارجی. حضور هوشمندانه و به موقع مردم در انتخابات 24 خرداد و انتخاب گفتمانی که به اعتدال و اصلاحات نزدیک بود، موجب گسترش امید درجامعه شد. به هر حال اگر نتیجه انتخابات به صورت دیگر رقم خورده بود و امروز شاهد ادامه یافتن همان مسیر و گفتمان هشت سال گذشته بودیم، شاید وقوع مشکلات بیشتر برای کشور و مردم در آینده، نگران‌کننده بود.
مشکلات با عقلانیت و تدبیر قابل حل شدن است
نوری تاکید کرد: «موفقیت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای که با درایت و زحمات زیادی، حاصل شد، باعث خوشحالی مردم و افزایش امید و نشاط در جامعه شده است و این توفیق و مسیری که به این نتیجه منتهی شد، مورد حمایت و پشتیبانی اصلاح‌طلبان است. این موفقیت نشان داد که با عقلانیت و تدبیر و با دوری از شعار و مواضع احساسی، مشکلاتی که منافع ملی را با چالش روبرو می‌کند قابل مدیریت است. وی معتقد است: امیدواریم دولت‌های مذاکره‌کننده با ایران هم عاقلانه‌تر از پیش رفتار کنند و تحت تاثیر جریان‌های افراطی در سطح جهان اعم از جریان‌های صهیونیستی یا منطقه‌ای قرار نگیرند. متاسفانه و بنابر اظهارات مدیرکل پیشین آژانس انرژی اتمی، مقاطعی در گذشته و در آستانه رسیدن توافق ایران با قدرت‌های غربی، این طرف غربی بوده است که با بهانه‌گیری، باعث عدم حصول توافق گردید. وی ادامه داد: اگر امروز اصلاح‌طلبان امیدوار و پیگیرند که دولت در مسیر حل کامل پرونده هسته‌ای حرکت کند، به مفهوم این نیست که حق با طرف‌های زیاده‌خواه در مذاکرات با ایران است . همیشه باید نفع و ضرر را توامان ارزیابی کرد و در شرایط کنونی اصلاح‌طلبان از رویکرد دولت جدید در کاهش مشکلات در روابط بین‌الملل و حل موضوع هسته‌ای با حفظ حقوق و کرامت مردم ایران حمایت می‌کنند.
جریان اصلاحات باید فعال و پویا باشد
نوری در بخش دیگری با توصیه به اصلاح‌طلبان برای داشتن برنامه و هدف، عنوان کرد: «دولتی که با شعار اعتدال وارد میدان شده، ممکن است برخی عزل و نصب‌هایی داشته باشد که اصلاح‌طلبان نپسندند یا در برخی موضوعات، سیاستی پیشه کند که مطلوب اصلاح‌طلبان نباشد. به نظر می‌رسد معمولا هر جریان و تفکری اعتدال را با محوریت خود می‌سنجد و جلوترها را افراطی و عقب‌ترها را ارتجاعی می‌خواند.» وی ادامه داد: اصلاح‌طلبان اگر بخواهند براساس رویکرد دولت در مباحث مختلف، پیروزی و شکست خود را ببینند، یک روز خوشحال و روز دیگر ناراحت می‌شوند. جریان اصلاحات باید فعال و پویا باشد و از فضای به وجود آمده استفاده کند و تشکل‌های صنفی و مدنی، NGOها، احزاب و جبهه‌های سیاسی مرتبط با گفتمان اصلاحات را در سطح کشور تقویت و سازماندهی نماید. شما دانشجویان عزیز هم می‌توانید در محیط دانشگاه به صورتی فعالیت کنید که در آینده شاهد تقویت تشکل‌های قدرتمند و موثر دانشجویی در شاخه‌های مختلف باشیم. وی با بیان اینکه جریان اصلاحات برای انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی، خبرگان رهبری و ریاست‌جمهوری باید از پشتوانه تشکیلاتی منسجم و فعال برخوردار باشد، اظهار کرد:
براساس آنچه در انتخابات ریاست‌جمهوری 92 پیش آمد و مجموعه‌ای از استثنائات در کنار هم قرار گرفت و نتیجه، پیروزی گفتمان اعتدال و اصلاحات شد، قاعده درست نکنیم. در انتخابات ریاست‌جمهوری مجموعه‌ای از اتفاقات پیش آمده به همراه عملکرد مناسب و ارائه برنامه‌های قابل قبول در ایام تبلیغات، منجر به ریاست‌جمهوری جناب آقای روحانی شد که البته می‌توانست هر کدام از این استثنائات اتفاق نیفتد و امروز کشور روزهای پراضطرابی را در مقابل داشته باشد. وی معتقد است: اصلاح‌طلبان باید تلاش کنند این مجموعه استثنائات به قاعده بدل نشود و نتیجه رخداد‌های مهم و سرنوشت‌سازی مثل انتخابات را به کنارهم قرار گرفتن استثنائات در دقایق پایانی و اما و اگرها گره نزنند.
اعتدال یعنی اجرای تمام اصول قانون اساسی
عبدا... نوری درباره تعریف اعتدال و نسبت آن با جریان اصلاحات گفت: اصلاح‌طلبان حساسیت فوق‌العاده‌ای نسبت به توجه، تحقق و عمل به اصول مربوط به حقوق ملت در قانون اساسی، توسط مسئولان دارند و این موضوع حد وسط ندارد. یک عده حساس‌اند و یک عده حساس نیستند. اصلاح‌طلبان معتقد هستند باید نسبت به تک تک اصول حقوق ملت در قانون اساسی، همانند سایر اصول آن حساس بود و مسئولان موظف به تحقق این اصول است. دولت براساس هر تعریفی که از اعتدال دارد و از نیرو‌های هر طیف و جریان سیاسی که استفاده کند باید بر حقوق ملت هم، همانند سایر اصول قانون اساسی تاکید و نسبت به حسن اجرای آن نظارت کند. وی نتیجه گرفت: آنچه قطعی به نظر می‌آید این است که اجرای تمام اصول قانون اساسی حد وسط ندارد و در حساسیت داشتن نسبت به اصول قانون اساسی هم، افراط معنا ندارد. در شرایط کنونی تعریف اعتدال در یک جمله، اجرای بدون تنازل تمام اصول قانون اساسی است. به اعتقاد من یکی از موضوعاتی که اصلاح‌طلبان خصوصا جوانان و دانشگاهیان در این خصوص باید به دولت کمک کنند این است که اقشار مختلف مردم را در سطح کشور باید با حقوقشان آشنا کرد و به آنها یادآور شد که مسئولان باید براساس قانون اساسی حقوق مردم را تامین و از آن در مقابل جریانات و تفکرات محدودکننده و تضییع‌کننده حقوق مردم حراست و حمایت نماید.»
جریان اصلاحات قائم به افراد نباشد
نوری درباره فعالیت حزبی اصلاح‌طلبان افزود: «جریان اصلاحات باید با تقویت و سازماندهی احزاب و تشکل‌های قدرتمند در سطح کشور از زیر سایه نام‌ها بیرون بیاید و قائم به افراد نباشد. بزرگان و نخبگان جریان اصلاحات با توجه به فرصتی که به مدد حضور مردم در انتخابات پیش آمده در جهت ساماندهی اصلاح‌طلبان در سطح کشور و ماندگاری و پویایی گفتمان، منش و اخلاق اصلاح‌طلبی در نبود خود گام بردارند. وی ادامه داد: مناسب است در جبهه اصلاحات با دیدگاه‌های متعدد تشکل‌های گوناگون وجود داشته باشد و در شرایط حساس متحد شوند و در هر انتخابات چنانچه به نتیجه واحد رسیدند، کاندیداهای مشترک داشته باشند.» نوری تصریح کرد: اگر کار حزبی و تشکیلاتی در کشور ما برخلاف بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جا نیفتاده است، معنی‌اش این نیست که تحزب و کار تشکیلاتی تلاشی بی‌فایده است. متاسفانه در کشور ما، در زمان‌ها و دوره‌های مختلف جهت فرهنگ‌سازی در این خصوص کار و تلاش زیادی نشده است.
شاید یکی از دلایل آن این باشد که ما همیشه می‌خواهیم زود نتیجه بگیریم، می‌خواهیم امروز حزب درست کنیم، فردا کنگره برگزار کنیم، پس فردا لیست بدهیم و روز بعد اکثریت مجلس را در اختیار بگیریم. البته در شرایطی که به نظر می‌رسد اقبال عمومی به جریان اصلاحات در حدی است که رقیب را به وحشت می‌اندازد و دست به هر کاری برای تخریب یا ایجاد محدودیت برای آنان می‌زند این امکان وجود دارد که کار حزبی و تشکیلاتی توسط اصلاح‌طلبان سریع‌تر به نتیجه برسد. نوری گفت: اگر جریان اصلاحات متشکل و هماهنگ و با برنامه باشد، می‌تواند در انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، مفید و تاثیرگذار باشد.
وی در ادامه گفت: باید رفتار ارکان گوناگون در ارتباط با زندانیان به‌گونه‌ای باشد که چهره رحمانی اسلام را به نمایش بگذارد و به برخی خواسته‌ها در این زمینه و نیز رفع حصر برای ایجاد همدلی بیشتر در سطح جامعه نگاه جدی‌تری شود. نوری در بخش دیگری اذعان داشت: متاسفانه مشاهده می‌شود که از بعضی تربیون‌ها که باید از آنها صدای توصیه و دعوت به رعایت عدالت، صداقت، تقوا و اخلاق شنیده شود، بداخلاقی رواج داده می‌شود و سخنانی خلاف واقع ایراد می‌گردد. این امکان وجود دارد که برخی افراد و جریانات سیاسی با غرض‌ورزی همچنان دنبال دلسرد کردن مسئولان باشند. به اعتقاد من پس از حضور باشکوه مردم در انتخابات 92 و پیروزی گفتمان اعتدال و اصلاحات، مسئولان باید با تدبیر و عقلانیت با آزادی زندانیان و رفع حصر موجبات خوشحالی خانواده‌ها و جامعه را فراهم کنند. این کار موجب تقویت وحدت ملی و نزدیکی قلوب مردم با مسئولان می‌گردد.»