سرویس خارجی: ورود اینترنت به عرصه های مختلف زندگی اجتماعی سبب شد، تا دنیای اطلاعات که دسترسی به آن بسیار سخت و صعب بود، به سازه‌ای شیشه ای تبدیل شود که تهدید آن بارها و به راحتی تا مرز شکستن پیش رود.
جاسوسی در تاریخ
نشانه های متفاوتی از جاسوسی در تمام دوران تاریخ وجود دارد.طبق اسناد تاریخی، مصریان باستان، یونان و رومیان دارای یک سیستم توسعه یافته جاسوسی بوده اند.
در قرن 13 و 14، نیروهای جاسوسی مغولان در آسیا و اروپا عملکردی قوی داشتند.اسناد تاریخی حاکی از آن است که چین و هند، همواره استراتژی های جاسوسی پیشرفته‌ای داشته‌اند.
ژاپن در دوران گذشته از افرادی با عنوان «نینجا» که از آنها به عنوان «مزدوران آزاد» یاد می شد، برای جمع آوری اطلاعات محرمانه استفاده می کرد.البته جاسوسی در تاریخ بسیاری از کشورها ثبت شده است. معمولا جاسوسان از روش‌های مختلفی برای نزدیک شدن به هدف و جلب اعتماد افراد استفاده می کنند. در گذشته بیشترین روش مورد استفاده جاسوسان این بود که لباس‌های محلی به تن کنند و به زبان محلی سخن گویند، اما اکنون این روش‌ها تغییریافته و بسیار متنوع شده است، مثلا برای رسیدن به هدف خود، زبان یا رشته تحصیلی خاصی را فرا می‌گیرند یا به سفرهای دور می‌روند و به طور کلی به هر روشی برای کسب اطلاعاتی که هیچ مالکیتی بر آن ندارند، چنگ می‌زنند.
جاسوسی مدرن
زندگی الکترونیکی امروز، بر تمام ارکان اجتماع سایه انداخته و فعالیت‌های جاسوسی نیز از آن بی‌بهره نیست، به گونه‌ای که باپیشرفت تکنولوژی‌های جدید، جاسوسی به روش‌های مدرن انجام می‌شود.
جاسوسی سایبری در دو گروه سخت افزاری و نرم‌افزاری و با استفاده از اینترنت، شبکه‌های خانگی و اجتماعی، رایانه‌های شخصی، گوشی‌های هوشمند وبه روش‌های مختلفی از جمله نرم افزارهای «کرک پس ورد»، بد افزارهایی ازقبیل«تروجان»،«کرم»،«کی لاگر»،«روت کیت»و ویروس های مختلف انجام می شود.«ویروس تروجان» برنامه مخربی است که فعالیت آنها خارج از اختیار کاربر است.
تروجان قادر است فعالیت‌هایی از قبیل حذف و مسدود کردن، ویرایش و کپی کردن اطلاعات را حتی بدون اینکه کاربر متوجه شود، انجام دهد. همچنین تروجان می‌تواند باعث اختلال عملکرد کامپیوتر با شبکه‌های خانگی شود.
بر خلاف ویروس‌های کامپیوتری و کرم‌ها، تروجان قادر به تکرار خود نیست.
ویروس های تروجان با توجه به نوع عملکرد در کامپیوترها، به انواع مختلف طبقه بندی می‌شوند.این برنامه ها به راحتی و از روش‌های مختلف بر سیستم کامپیوتری کاربر جا خوش می‌کنند و با ارسال، دریافت، راه اندازی و پاک کردن فایل ها، به اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا می کنند.
این برنامه ها تمام اطلاعات کامپیوترها را اسکن می کنند و به تمام فایل های شخصی دسترسی دارند. علاوه بر استفاده جاسوسی، بسیاری از این اطلاعات، مانند اطلاعات بانکی، برای سارقان با ارزش است.
یکی دیگر از مهمترین روش‌های جاسوسی سایبری، تبلیغات تجاری مختلف است که در اکثر موارد بدون اطلاع و اجازه کاربر ارسال می‌شود.
در سال 2012، محققان امنیتی اروپا، در گزارشی اعلام کردند که یک ویروس سایبری قدرتمند بر روی رایانه‌های شخصی چند کشور در خاورمیانه، برای استراق سمع و غیرفعال کردن سیستم‌های کنترل صنعتی، دیده شده است.
سال 2010، آمریکا واسراییل ازیک ویروس به نام«استاکس نت»برای اختلال در برنامه هسته‌ای ایران استفاده کردند.
پس از آن، یک شرکت امنیت کامپیوتری درمسکو، از وجود یک ویروس جاسوسی به نام«دابد گاوس» در لبنان و کشورهای دیگر منطقه خبر داد.
بررسی‌های بیشتر نشان داد که این ویروس، توسط همان طراحان ویروس«استاکس نت» برنامه نویسی شده است. مشابه این مورد در سال 2012، یک ویروس به نام«فلیم»در برخی تأسیسات دیگردیده شد.
تجزیه و تحلیل انجام شده نشان داد که این ویروس‌ها، دارای ماژول‌های مختلف جمع آوری اطلاعات هستند و آن را به صورت دقیق و دست نخورده برای طراح ویروس ارسال می کنند.
جاسوسی در شبکه‌های اجتماعی
فعالیت های جاسوسی در شبکه‌های اجتماعی مانند «فیس بوک»، «توییتر»، «لینکده»، «فرند فید»، «اینستاگرام»و«گوگل پلاس» نیز وجود دارد که اطلاعات شخصی کاربران، توسط منابع آشکار و پنهان جاسوسی آمریکا اخذ می شود.یکی از متداول ترین روش‌های اخذ اطلاعات به صورت غیر مجاز، جاسوسی با استفاده از تجهیزات الکترونیکی است.
دوربین، میکروفون موبایل ، لپ تاپ و سایر ابزار الکترونیکی،ابزاری مناسب برای جمع آوری اطلاعات شخصی واستراق سمع هستند. پیشرفت تکنولوژی سبب شده است که این وسایل در ابعاد بسیار کم و با کارایی بسیار بالا تولید شوند و برای اهداف جاسوسی مورد استفاده قرار گیرند.این ابزارها معمولا همزمان با یک برنامه جاسوسی کار می کنند.
برنامه‌های حفاظت از رمز عبور انگشتی نیز یکی از روش هایی است که اثر انگشت کاربران را برای طراح برنامه جاسوسی ارسال می‌کند.
جاسوسی شرکت‌های اینترنتی
مدتی است که بحث در باره جاسوسی سازمان های بزرگی مانند سازمان امنیت ملی آمریکا و شرکت گوگل داغ است.چندی قبل کمیسیون فدرال تجارت آمریکا، به دلیل نقض تعهدات در خصوص مرورگر «سافاری»، علیه شرکت گوگل شکایتی چند میلیون دلاری طرح کرد.
گوگل موافقت کرده بود که کوکی‌های ردیاب (برنامه‌هایی که پس از انتقال از طریق مرورگر به سیستم کاربران، انواع مختلفی از اطلاعات ازجمله علاقمندی‌های آنان را گردآوری کرده و برای یک سرور ارسال می کنند ) را در این مرورگرتعبیه نکند وتبلیغات هد فمند خود را برای کاربران آن نمایش ندهد، اما به این تعهدات پایبند نماند.
گوگل پیش از این اعلام کرده بود تا زمانی که کاربران به میل خود تنظیمات مرورگر «سافاری» را تغییر ندهند، این مرورگر، اطلاعات خصوصی آنها را گردآوری نمی‌کند،در حالی که مشخص شد سافاری به طور پیش فرض، این اطلاعات را بدون آگاهی کاربران گردآوری کرده و برای سرورهای گوگل ارسال می کند و این شرکت با استفاده از اطلاعات مذکور، تبلیغات هدفمندی را برای کاربران نمایش داده که گفته می شود در آمد آن بیش از 100 میلیون دلار بوده است.
در پی مذاکراتی که بین گوگل و کمیسیون فدرال تجارت آمریکا انجام گرفت، این کمیسیون پیشنهادپرداخت جریمه22.5میلیون دلاری برای مصالحه ورهایی گوگل ازاتهامات مطرح کردوگوگل چندی پیش رسماً قبول مصالحه وپرداخت این مبلغ رااعلام کرد.
پس از آن،گوگل بازهم توسط سازمان حفاظت ازاطلاعات هلند(DPA)، به نقض قانون حفاظت از اطلاعات شخصی متهم شد.
در ماه مارس سال 2012، شرکت گوگل یک سیاست جدید حفظ اطلاعات خصوصی معرفی کرد که طبق این سیاست، گوگل اجازه دارد براطلاعات شخصی تمام سرویس ها و محصولات خود نظارت و دسترسی داشته باشد.سازمان حفاظت ازاطلاعات هلند براین باوراست که این تغییرات بدون اطلاع رسانی و آگاهی کاربران انجام شده که نقض قانون است.
درضمن این سازمان معتقداست که استفاده ازاطلاعات شخصی کاربران بایدبارضایت آنان انجام شود،که شرکت گوگل بازهم دراین زمینه کوتاهی کرده است.
در ضمن هدف شرکت گوگل از این موضوع کاملاً ناشناخته است!سازمان حفاظت ازاطلاعات هلند از شرکت گوگل خواست که برای شفاف سازی ابهامات، در جلسه ای با حضور مقامات این سازمان حضور داشته باشد.
در این جلسه، شرکت گوگل اتهامات وارده را تکذیب کرد وگفت دربیانیه ای که توسط ایمیل مطرح شد، این شرکت اذعان داشت که به خط مشی اروپا در زمینه قوانین اطلاعات شخصی احترام می‌گذاردوهدف ازاین سیاست، ایجاد یک سرویس ساده‌تر با خدمات بیشتر بوده است.کشورهای دیگر از جمله فرانسه نیز در این زمینه اقدامات گسترده‌ای را انجام داده اند.
البته سازمان حفاظت اطلاعات فرانسه نیز در ماه سپتامبر شرکت گوگل را 150 هزار یورو جریمه کرد. شکایت هایی مشابه نیز در آمریکا علیه این شرکت مطرح شده است،به طوری که دادگاه کالیفرنیا اعلام کردعملکرد گوگل در این زمینه،نقض قانون حریم خصوصی در کالیفرنیاست.
مقامات گوگل می گویند: از اطلاعات کاربران برای اهداف تبلیغاتی استفاده می‌کنند وازاین طریق، کاربران هدف هرتبلیغ مشخص می شوند .
سال گذشته نیز کاربران «آیفون» علیه گوگل طرح دعوا کردند،چراکه تنظیمات امنیتی گوگل به گونه ای بودکه مرورگرهای آیفون، امکان کنترل تمام اعمال کاربران آنلاین را برای گوگل فراهم می کرد.
پس از آن، خبری مبنی برانتشار2 میلیون رمز عبور کاربران فیس بوک، گوگل و یاهو مطرح شد. کارشناسان امنیتی احتمال می دهند که این اطلاعات به دست یک گروه «هکر» بین المللی منتشر شده باشد.
احتمال می رود داده ها از رایانه‌هایی به دست آمده باشند که آلوده به بدافزارهای«کی لاگر»هستند. این بدافزارها تمام کلیدهای استفاده شده توسط کاربران را ذخیره می‌کنند و گزارش می‌دهند.
هنوز معلوم نیست که چقدراززمان این حملات می‌گذرد، اما کارشناسان هشدار داده اند که کلمات عبور تاریخ گذشته هم می‌توانند کاربران را در معرض خطر قراردهند.
«گراهام کلولی» پژوهشگر امنیت در اتحادیه اروپا می‌گوید: ما نمی‌دانیم که چه تعداد از این اطلاعات هنوز معتبرهستند، اما می‌دانیم که 30 تا 40 درصدمردم ازکلمه‌های عبور یکسان در وب‌سایت‌های مختلف استفاده می‌کنند. این کاری است که قطعا مردم نباید انجام دهند.
آمریکا؛ منبع جاسوسی در دنیا
درز اطلاعات کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین سایت‌هایی مانند گوگل و یاهو در دو سال اخیر، جنجالی برای این دو شرکت اینترنتی به پا کرده است.
اسناد افشا شده «ادوارد اسنودن» مامور سابق دستگاه های امنیتی آمریکا نیز ثابت کرد که سازمان های جاسوسی آمریکا از جمله آژانس امنیت ملی آمریکا از ایمیل‌های میلیون‌ها کاربر یاهو و گوگل در سرتاسر جهان جاسوسی می‌کنند.پیش از اسنودن، «جولیان آسانژ» اسناد گسترده‌ای از جاسوسی نهادهای مختلف امنیتی آمریکا از تمام کشورهای دنیا را منتشر کرده بود.
به نوشته روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» اسناد محرمانه اسنودن ومصاحبه با مقام‌های آگاه نشان می‌دهد آژانس امنیت ملی به طورمخفیانه به لینک‌های ارتباطی اصلی که مراکز داده‌های یاهووگوگل درسرتاسرجهان رابه هم پیوندمی زنند،نفوذمی کند.
آژانس امنیت ملی آمریکا با جاسوسی ازآن لینک ها توانسته برحسب میل خود،ازحساب کاربری صدهاهزارمیلیون کاربر،اطلاعات جمع آوری کند.
مردم سراسر جهان از عملیات جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکاکه یکی ازبزرگترین مقرهای جاسوسی دنیاست، آگاه هستند ؛ ولی طبق آمارگیری انجام شده، اکثر شهروندان هیچ اطلاعی در مورد این سازمان و اعضای تشکیل دهنده آن ندارند.
در تاریخ 5 نوامبر امسال، گروهی نقاب زده در قالب یک گروه به نام «شوالیه های اینترنت» در یک گردهمایی بزرگ در واشنگتن، برای اعتراض به عملکرد سازمان امنیت ملی آمریکاوتجاوز به حقوق شهروندان،شرکت کردند.
پیشتر اخبار متعددی مبنی برشکایت و نارضایتی شرکت‌های بزرگ کامپیوتری مانند«آی. بی. ام»، «مایکروسافت»،«هیولت پاکارد» و«سیسکو»از عملکردجاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکامنتشر شده که توجه مردم جهان رابه خودجلب کرده است.
شواهدی وجود دارد که فعالیت‌های جاسوسی سازمان امنیت ملی آمریکا،در برنامه ها و اهداف تجاری این شرکت ها اختلال بوجود آورده است.
نکته
اگرچه کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و پروتکل‌های مرتبط و کنوانسیون جرایم سایبری 2005 اروپا، تجاوزبه حریم خصوصی را جرم دانسته‌اند و جرایم سنگینی را برای مقابله با آن وضع کرده‌اند،اما شواهد فوق نشان می‌دهدکه جاسوسی شرکت‌های اینترنتی،ورود مدل‌های مختلف موبایل‌ها و تبلت‌های پیشرفته همزمان با گسترش استفاده ازنرم‌افزاروسخت افزارهای مدرن با سرعتی خیره کننده، درواقع یک پیام پنهان و آشکار دارد که: دیگر حریم خصوصی و شخصی و حقیقی و حقوقی برای اطلاعات وجود ندارد و اطلاعات، دیواری شیشه‌ای است که توسط تهدیدات امنیتی بسیاری محاصره شده است.