پايگاه بصيرت؛ گروه سياسي/ نقش چهره‌هاي صاحب نفوذ - که از علم و درايت و وجاهت و سوابق انقلابي لازم براي محوريت در محافل مختلف برخوردارند - در محافل و جريان‌هاي سياسي کشور، موضوعي نيست که در فهم تحولات سياسي کشور بتوان به سادگي از کنار آن گذشت. ريش سفيدان و رجال سياسي که گاه خود اعتبار يک گروه و مجموعه را تشکيل داده و ارکان تشکيلاتي يک مجموعه را قوام مي‌بخشند. فقدان اين افراد ثلمه جبران ناپذيري است که مي‌تواند مجموعه ذي ربط را با دگرگوني همراه سازد. مرحوم آيت الله مهدوي کني با سابقه چندين ساله خود در اردوگاه اصولگرايي وزنه‌اي به حساب مي‌آمدند که امروزه کمتري کسي مي‌تواند نبود ايشان را جبران نمايد. در اين بين جامعه روحانيت مبارز تهران که از جمله محوري‌ترين تشکل‌هاي مذهبي - سياسي کشور در بعد از پيروزي انقلاب اسلامي بوده است، بيشترين آسيب را از فقدان دبيرکل خود متحمل شده است. هر چند در طول چند ماهه‌ي بيماري آيت الله مهدوي اين فقدان به تدريج احساس شد، اما اميدواري به سلامت ايشان عملا مانع تصميم‌گيري مشخصي در جامعه روحانيت گرديده است. امروز با رحلت ايشان، وضعيت يکي از باسابقه‌ترين تشکل‌هاي سياسي کشور در موقعيت حساسي قرار گرفته است،‌ که انتخاب گزينه‌اي شايسته براي جايگزيني آيت الله مهدوي به عنوان دبيرکل جامعه روحانيت يکي از مسايل قابل ملاحظه آن است. البته جامعه روحانيت در طول سال‌هاي اخير با چالش‌هاي جدي ديگري نيز روبرو بوده است که از جمله آنان مي‌توان به ايجاد اختلاف سياسي در آن و عدم حضور و جدايي برخي از چهره‌هاي سياسي مشهور از اين مجموعه است. افرادي چون آقايان هاشمي رفسنجاني، ناطق نوري، حسن روحاني و آيت‌الله امامي كاشاني که روزگاري از فعالين اين مجموعه به حساب مي‌آمدند و چند سالي است که در جلسات حاضر نيستند. مساله کليدي ديگري که در اين مورد قابل توجه است، ‌ضرورت جوانگرايي در اين مجموعه است که بنظر مي‌رسد همچون هر تشکلي ديگري تحولات زمان و ضرورت توجه به مقتضيات، در آن بايد لحاظ شود. هر چند از سويي ديگر يافتن فردي که بتواند تا حدود قابل ملاحظه‌اي خلاء فقدان دبير پيشين جامعه روحانيت را پر نمايند، نيازمند مرور چهره‌هايي است که از تجربه و وجاهت علمي لازم برخوردار باشد و همين امر ذهن‌ها را به سوي چهره‌هاي شناخته شده و باتجربه سوق مي‌دهد. نشستي براي انتخاب دبيرکل در اين بين خبرها از آن حکايت داشت که در نشست سه شنبه هفته گذشته اين جامعه، مساله تعيين جانشين آيت الله مهدوي به بحث و گفتگو گذاشته خواهد شد. اما ظاهرا جلسه روند ديگري رفت و بررسي اين موضوع به بعد از مراسم چهلم آن مرحوم سپرده شد. آيت الله محسن مجتهد شبستري عضو جامعه روحانيت مبارز در اين باره اظهار کرد: «در جلسه ديشب جامعه روحانيت مبارز که به رياست آيت الله موحدي کرماني و با حضور اعضاي جامعه تشکيل شد، مباحث روز از جمله مباحث سياسي و اقتصادي کشور مورد بحث و بررسي قرار گرفت.» وي با اشاره به اينکه در اين جلسه آيت الله امامي کاشاني و آيت الله يزدي حضور داشتند، افزود: «اعضا در اين جلسه درباره انتخاب دبيرکل هيچ گونه صحبتي را مطرح نکردند و اين موضوع به جلسات ديگر واگذار شد.» عضو ارشد جامعه روحانيت مبارز با اشاره به اينکه تا به اين لحظه هيچ فردي به طور قطعي به عنوان کانديداي رياست جديد جامعه روحانيت مبارز مطرح نشده است، تصريح کرد: «اعضا تصميم گرفتند که در زمان مقتضي اين موضوع را مورد بررسي قرار دهند.» وي در عين حال ادامه داد: «احتمالاً بعد از برگزاري مراسم چهلم آيت الله مهدوي کني موضوع انتخاب دبيرکل جديد جامعه روحانيت مبارز قطعيت پيدا خواهد کرد.» آيت الله مجتهد شبستري گفت: «در جلسه شب گذشته جامعه روحانيت مبارز علاوه بر دبير کل و برخي اعضاي جامعه، آيت الله يزدي رييس جامعه مدرسين حوزه علميه قم نيز سخناني را بيان کردند.» وي اضافه کرد: «آيت الله يزدي در جلسه جامعه روحانيت درباره مباحث مختلف از جمله موضوع وحدت ميان اصولگرايان صحبت هاي خوبي را مطرح کردند.»[1] احتمال حضور غائبين همزمان با اين نشست شايعاتي مبني بر حضور برخي چهره‌هاي غايب در نشست‌هاي جامعه روحانيت انتشار يافت که حساسيت برانگيز بود. در همين راستا روزنامه جمهوري اسلامي نوشت: «انتخاب دبيركل، در دستور كار جلسه اين هفته جامعه روحانيت مبارز كه روز سه‌شنبه برگزار مي‌شود قرار دارد. رحلت آيت‌الله مهدوي كني كه سالها دبير كلي جامعه روحانيت مبارز را برعهده داشت، اعضاء اين جلسه را به فكر تعيين دبيركل جديد انداخته است. سالهاست كه چهره‌هاي شناخته شده چون آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و حجج اسلام ناطق نوري و حسن روحاني كه از اعضاي اين تشكل سياسي بودند در جلسات جامعه روحانيت مبارز شركت نمي‌كنند. گفته مي‌شود علاوه بر اين سه چهره غايب براي آيت‌الله امامي كاشاني نيز دعوت‌نامه ارسال شده تا در جلسه سه‌شنبه شركت نمايد.» [2] به ظاهر اين خط خبري توسط برخي چهره‌هاي سياسي از اردوگاه اصلاح طلبان تعقيب مي‌شد که سوداي در اختيار گرفتن جامعه روحانيت را در سر مي‌پروراندند. به عنوان نمونه عيسي سحرخيز که پيشينه اصلاح طلبي را در کارنامه دارد و همينک به فراريان فتنه سبز پيوسته است در سايت ضدانقلابي روزآنلاين مي‌نويسد: «هاشمي، ناطق و روحاني بايد سريعا بازسازي جامعه روحانيت را تا پيش از انتخابات هدف قرار دهند.»[3] اگر چنين توصيه‌هايي در افراد فوق اثر داشته و يا گزارشي از آنچه در ذهن اين افراد مي‌گذرد باشد، بايد منتظر بود که اختلافات در جامعه روحانيت روندي رو به افزايش يابد. حجت الاسلام و المسلمين مصباحي مقدم سخنگوي جامعه روحانيت مبارز درباره گزينه هاي احتمالي براي دبيرکل جديد جامعه روحانيت گفت: «کساني که از بنيانگذاران جامعه روحانيت مبارز هستند، براي انتخاب شدن به عنوان دبيرکل جامعه در اولويت قرار دارند.» با اين حساب اگر بخواهيم نامي از بنيانگذاران اين تشکل ببريم نام افرادي همچون حضرات آيات هاشمي رفسنجاني، موحدي کرماني، امامي کاشاني، غيوري، مجتهد شبستري، حميدي و حجت الاسلام و المسلمين حسن روحاني به چشم مي‌رسد. برهمين اساس مديرکل روابط عمومي مجمع تشخيص مصلحت نظام درباره دعوت جامعه روحانيت از آيت‌الله هاشمي رفسنجاني گفت: «از آيت الله هاشمي به عنوان عضو مؤسس جامعه روحانيت مبارز براي حضور در جلسه تعيين دبيرکلي اين تشکل روحاني در روز سه شنبه دعوت شده است.» حجت الاسلام والمسلمين ابراهيمي درباره گزينه‌هاي جايگزيني آيت الله مهدوي کني گفت: «آقايان ناطق، روحاني، هاشمي رفسنجاني و امامي کاشاني از شاخصه‌هاي لازم دبيرکلي برخوردار هستند، اما حضور آن‌ها در جامعه روحانيت کمرنگ شده و معلوم هم نيست که قصد حضور در جلسات را دارند يا خير.» در واکنش به اين دست از اخبار منتشره حجت‌الاسلام و المسلمين جعفر شجوني گفت: «عده‌اي شايعه کرده بودند قرار است هاشمي و ناطق در جلسه جامعه روحانيت شرکت کنند که اين اتفاق نيفتاد. ضمن اين‌که ما دل پرخوني از اينها داريم و نيازي نيست در جلسات ما شرکت کنند.»[4] مهمترين گزينه براي دبيرکلي طبیعتا انتخاب فردی برای دبیرکلی مجموعه‌ای که در آن چهره‌های سرشناس و دارای وزانت علمی - اجتماعی و سیاسی متعددی حضور دارند کار دشواری خواهد بود. در این بین حرف‌های و حدیث‌های مختلفی شنیده می‌شود که می‌تواند در این انتخاب اثر گذار باشد. اما در ميان گزينه‌هاي مطرح براي جانشيني آيت الله مهدوي کني، نام آيت الله موحدي کرماني بيش از ديگران بر سر زبان‌هاست و بايد وي را گزينه اول و اصلي اين انتخاب دانست. حجت‌الاسلام حسين ابراهيمي عضو شوراي مرکزي جامعه روحانيت مبارز در این باره می‌گوید: «وقتي آيت‌الله مهدوي‌کني در قيد حيات بودند و دبيرکلي جامعه روحانيت را به عهده داشتند، آيت‌الله موحدي کرماني قائم مقام ايشان بودند و در دوراني که ايشان در بيمارستان بستري شد نيز آيت‌‌الله موحدي جلسات را اداره مي‌کردند.» وی تصريح دارد: «در جلسات آتي جامعه روحانيت مبارز درباره انتخاب دبيرکل بحث و بررسي خواهيم کرد اما بعيد مي‌دانم غير حضرت آيت‌الله موحدي کرماني، فرد ديگري براي دبيرکلي مطرح باشد؛ به احتمال بسيار زياد با نظر غريب به اتفاق اعضاي جامعه روحانيت مبارز، حضرت آيت‌الله موحدي‌کرماني دبيرکل جامعه روحانيت مبارز خواهد شد.»[5] آنچه در آخر می‌توان گفت آن است که جدي‌ترين گزينه براي جانشيني آيت الله مهدوي، آيت الله موحدي کرماني است که بنظر مي‌رسد از ميان فعالين امروز جامعه روحانيت از وجاهت بيشتري براي پذيرش اين سمت برخوردار باشد. وي که امامت جمعه پايتخت را نيز بر عهده دارد، سال‌ها نماينده مجلس خبرگان و مجلس شوراي اسلامي را برعهده داشته و همچنين سالياني را نيز به عنوان نماينده ولي فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي خدمت کرده است. اما طبيعي است که بين شخصيت و نفوذ ايشان با آيت الله مهدوي کني بايد فاصله‌اي قائل باشيم و اين حکايت از آن دارد که جاي خالي آن مرحوم در درون جامعه روحانيت تا مدتها احساس خواهد شد. [1] - سايت خبرآنلاين، 21/8/93. [2] - سايت فرارو، 18/8/93، کدخبر: ۲۱۳۰۵۴. [3] - سايت جام نيوز، 4/8/93. [4] - سايت خبرآنلاين، 21/8/93. [5] - سايت افق نو، 21/8/93، کدخبر: ۲۱۳۰۵۴.