تا پيش از انتخابات سال 1396 و پيروزي مجدد حسن روحاني در انتخابات رياستجمهوري دوازدهم، اگر صفحه اول روزنامههاي اصلاحطلب و ستونها، يادداشتها و سرمقالهها را مرور ميكرديد به وضوح حركت منسجم اين رسانهها قابل لمس و درك بود! انسجام به قدري واضح و مداوم بود كه جريان رقيب عنوان «رسانههاي زنجيرهاي» را براي روزنامهها و مجلات پر تعداد اين جريان سياسي برگزيده بود! اما گويا امروز شرايط كمي متفاوت شده است! به دنبال عملكرد دولت و نمايندگان اصلاحطلب مجلس و در پي آن ريزش سبد آراي اصلاحطلب، آن هم در روزهايي كه به انتخابات مجلس يازدهم نزديك ميشويم، نوعي شلختگي و به هم ريختگي در رويكردها و موضعگيريهاي اين رسانهها به وجود آمده است؛ انگار بر سر عبور از اين شرايط با كمترين هزينه اختلاف نظرهايي ميان رسانهها و تصميمگيران رسانهاي اين جريان وجود دارد! و شاهد چند نوع واكنش در اين ميان هستيم.
واكنش اول: روزنامه اعتماد به وضوح تلاش كرد فضاي رسانهاي كشور را از فضاي اقتصادي و سياسي دور كند و همان اسلحه و ابزار تكراري اصلاحطلبان را براي ايجاد موجهاي اجتماعي در دستور كار قرار دهد! در اين راستا در سه روز متوالي موضوع دوچرخهسواري زنان، آزادي رسانهها و مجازات اسيدپاشي را بر صفحه اول خود قرار داد. خطي در شبكههاي اجتماعي با شدت بيشتري از سوي جريان اصلاحات و طيف حامي آن دنبال ميشود و تلاش ميكنند در اين روزها كه مسئله اقتصاد و دشمني آمريكا با ملت ايران در صدر موضوعات كشور قرار دارد، با داغ كردن مسائلي از اين دست تا آنجا كه ميتوانند اخبار و موضوعاتي كه ناكارآمدي دولت و نمايندگان اصلاحطلب را در پيگيري مطالبات مردم نشان ميدهد به حاشيه برانند!
واكنش دوم: روي آوردن به روش تكراري ديگري كه عبارت است از بهانهتراشي! بهانه نداشتن اختيارات رئيسجمهور كه حسن روحاني مطرح كرد و رسانههاي اصلاحطلب نيز بزرگنمايي آن را در دستور كار قرار دادند. چنانكه «محمدصادق جواديحصار» فعال سياسي اصلاحطلب در مصاحبه با روزنامه «آرمان» در پاسخ به اين پرسش كه رئيسجمهور اگر اختيار ندارد، پس چرا در انتخابات وعده و شعار حل مشكلات را ميدهد، گفت: «رئيسجمهور گفته ما در حوزههاي مختلف تلاش ميكنيم تا مسائل را حل كنيم. نبايد به رئيسجمهور خرده گرفت كه چرا تاكنون اين اتفاق نيفتاده؛ به اين دليل كه نتيجه نهايي در اختيار رئيسجمهور نيست. رئيسجمهور نگفت من حتماً اين مشكل را حل ميكنم، بلكه گفت در اين راه تلاش ميكنم. رئيسجمهور و دولت تلاش خود را انجام دادند؛ اما همه ميدانند كه به موازات تلاشها، چه حاشيههايي هم به وجود ميآمده است. نبايد ظلم كنيم و چيزي كه در اختيار رئيسجمهور نيست را از وي بخواهيم و سپس وي را مورد هجمه قرار دهيم؛ اين ظلم است. يا بهانه پر تكرار كارشكني منتقدان كه درباره آن «علي مطهري» نماينده عضو فراكسيون اميد مجلس در يادداشتي در روزنامه «ايران» نوشت: «همه ميدانيم كه بخشي از حاكميت از روز اول توافق برجام مصمم بود كه اين توافق اجرا نشود و شكوفايي اقتصادي تحقق نيابد و بالاخره به هدف خود هم رسيد.» «غلامرضا انصاري» فعال سياسي اصلاحطلب هم در مصاحبه با روزنامه «آرمان» گفت: «رسيدن به اين توافق بينالمللي بردـ برد (برجام) كاري بسيار بزرگ در عرصه جهاني و نقطه عطف ديپلماسي انقلاب اسلامي بود؛ اما به ياد داريم كه بعد از اين اتفاق چه شد و چه مشكلاتي براي دولت ايجاد شد و مواضع تند توسط برخي رسانهها اتخاذ شد. بايد حواسمان باشد كه بسياري از منافع برجام را به دليل ناآگاهي يا حملات مغرضانه از دست داديم.» بهانه ديگر خروج آمريكا از برجام است. در اين زمينه «فرزانه تركان» عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران در روزنامه «سازندگي» مينويسد: «مسبب تمام اغتشاشات اقتصادي اخير كشور بحث خروج آمريكا از برجام است؛ مسئلهاي كه تمام معادلات اقتصادي ايران را در دنيا تحت تأثير قرار داده است». بهانهاي كه احتمالاً در روزهاي آينده، هم بر تعدادشان و هم بر تكرارشان افزوده خواهد شد.
واكنش سوم: پذيرش واقعيت و تلاش براي همراه شدن با افكار عمومي يكي ديگر از واكنشهايي است كه تصميمگيران رسانهاي اين جريان انتخاب كردند و تلاش ميكنند گه گاه با قبول واقعيت، مقبوليت اجتماعي خود را احيا و سبد رأي خالي شده خود را ترميم كنند. روزنامه «شرق» مينويسد، تمام دولتهاي آمريكا غير قابل اعتمادند، يا روزنامه ايراني مينويسد: «ما برنامههايي را مطرح كنيم و بر اساس آنها رأي بگيريم و بعد پشت سر خودمان را هم نگاه نكنيم، نوعي غش در قرارداد است. در كشور ما متأسفانه به اين مهم كمتر توجه ميشود.»
اين شلختگي ظاهري سبب پاره شدن زنجيره رسانههاي اصلاحطلب ميشود؟ در پاسخ بايد گفت اگرچه برخي بر اين باورند كه مشكلات جريان اصلاحات به چنددستگي و تفرق در اين جريان نيز منجر شده است، شايد نظر گروهي ديگر كه ميگويند اين اختلافات تنها روشي است كه اين رسانهها براي گذار از اين دوران در پيش گرفته و پيش شرط ورود انتخاباتي است، به واقعيت نزديكتر باشد.