در گزارش شماره گذشته به اهميت صنايع تبديلي و تكميلي و وجود ظرفيت‌هاي بالاي شغلي در قسمت‌هاي گوناگون اين حوزه اشاره كرديم. در اين گزارش به سراغ يكي از شركت‌هاي توليدي ماشين‌آلات صنايع تبديلي كشور رفته‌ايم تا به گوشه‌اي از توان كشور در اين حوزه اشاره كنيم.
حسن عبداله‌زاده جوان 34 ساله اردبيلي است كه در رشته مهندسي صنايع توليدي تحصيل كرده و به خوبي از مزايا و محاسن اين حوزه اطلاع دارد. وي مدير مهندسي «گروه ماشين‌سازي اردبيل» است. اين شركت از سال 1388 راه‌اندازي شده و ماشين‌آلات صنايع تبديلي توليد مي‌كند. اين مجموعه در مساحت 1500 متر مربع و با 12 نيروي كار مستقيم، انواع ماشين‌هاي فراوري محصولات باغي و صيفي‌جات را با نام تجاري «ماشين‌سازي اردبيل» توليد مي‌كند. توليد خطوط خلال سيب‌زميني، تبديل شير به پنير پيتزا، روغن‌گيري، ماشين‌آلات اسلايسر، ماشين‌آلات هيدروپونيك، دستگاه پوست‌گيري و ماشين‌آلات و تجهيزات آماده‌سازي نيز از ديگر توليدات اين شركت است.
عبداله‌زاده درباره منافع توليدات اين شركت براي كشور، خط خلال سيب‌زميني و توليد چيپس را مثال مي‌زند و مي‌گويد: «استاني مانند همدان يكي از قطب‌هاي توليد سيب‌زميني در كشور محسوب مي‌شود، ولي تاكنون حتي يك شركت صنايع تبديلي براي توليد محصولات جانبي سيب‌زميني راه‌اندازي نشده است و كشاورزان اين خطه از كشور همه محصول خود را خام‌فروشي مي‌كنند. همچنين به دليل حجم بالاي سيب‌زميني توليدي در اين استان، شاهد هدر رفت منابع به شكل ضايعات محصولات كشاورزي هستيم.»
اين در حالي است كه افزون بر تقاضاي بالاي داخلي براي اين محصول و محصولات جانبي آن، همدان به لحاظ جغرافيايي، به بازار مصرف منطقه در كشورهاي عراق و سوريه نيز نزديك است و كشاورزان اين استان مي‌توانند با فرآوري اين محصول، آن را با ارزش اقتصادي بالاتري به فروش برسانند.»
وي مي‌گويد: «بخشي از محصولات باغي و كشاورزي همدان، به شركت‌هاي تبديلي استان قزوين و ديگر استان‌هاي همجوار ارسال مي‌شود و توليدكننده اوليه محصول از سود آن منتفع نمي‌شود. اگر كشاورزان و باغداران اين استان و استان‌هاي ديگر كشور به حوزه صنايع تبديلي روي بياورند و با خريد ماشين‌آلات كوچك تبديلي، محصولات‌شان را خودشان فرآوري كنند، سود حاصل از دست‌رنج‌شان تا چندين برابر بالاتر خواهد رفت.»
توليد ماشين‌آلات كوچك و راه‌اندازي مشاغل خانگي
گروه ماشين‌سازي اردبيل، براي اين امر ماشين‌آلاتي را در ابعاد كوچك، متوسط و بزرگ، ويژه مشاغل خانگي، كارگاه‌هاي كوچك و شركت‌هاي بزرگ توليد مي‌كند.
طي سال‌هاي اخير، توجه به مشاغل خانگي صنايع تبديلي موجب شده است اين شركت در سال‌هاي 1395 و 1396 به عنوان توليدكننده نمونه از سوي سازمان بسيج سازندگي كشور انتخاب شود. عبداله‌زاده با اشاره به فرمايش رهبر معظم انقلاب در ششم شهريور ماه سال 93 كه فرمودند «عرصه صنايع تبديلي و بسته‌بندي در خود روستاها و شهرهاي كوچكي كه قطب ميوه‌ها و صيفي‌جات هستند، راه بيفتد» مي‌گويد: «ما اين فرمايش رهبري را سرلوحه كارمان قرار داديم و از آن تاريخ تا كنون درصدد ترويج صنايع تبديلي در حوزه مشاغل خانگي و كارگاه‌هاي كوچك برآمده‌ايم و در اين مسير با جهاد كشاورزي و بسيج سازندگي استان همكاري نزديكي داريم.»
افراد متقاضي خريد ماشين‌آلات صنايع تبديلي از سوي سازمان بسيج سازندگي استان و شهرستان‌ها به اين شركت توليدي معرفي مي‌شوند و اين شركت با شرايط و امتيازهاي ويژه به اين افراد خدمات ارائه مي‌دهد. خدمات شركت شامل فروش اقساطي ماشين‌آلات، نصب و راه‌اندازي رايگان ماشين‌آلات در سراسر نقاط كشور، آموزش رايگان مشتريان، تضمين و گارانتي كيفيت محصول و پرداخت 50 درصد از هزينه حمل ماشين‌آلات است.
تاكنون 48 متقاضي صنايع تبديلي مشاغل خانگي و كارگاهي از طريق بسيج سازندگي به اين شركت معرفي شده‌اند و با دريافت آموزش‌هاي لازم و برخورداري از امتيازهاي اين شركت، به فعاليت در حوزه صنايع تبديلي مشغول شده‌اند.
دستگاه اسانس‌گير
اين شركت از نياز صنعت به دانش‌هاي جديد و توان تحصيلكردگان دانشگاهي غافل نيست. به همين دليل گروه ماشين‌سازي اردبيل يكي از شركت‌هاي فعال در پارك علم و فناوري استان اردبيل است كه درصدد راه‌اندازي شركت دانش‌بنيان با هدف به‌كارگيري توان دانشگاهيان در اين عرصه و طراحي و ساخت ماشين‌آلات جديد و به روز است. در همين راستا، اين شركت دستگاه اسانس‌گير محصولات گياهي و دارويي را توليد و با ثبت مالكيت‌هاي صنعتي و اسمي روانه بازار كرده است. براي راه‌اندازي يك كارگاه كوچك اسانس‌گيري سرمايه‌اي حدود 200 ميليون توماني نياز است؛ ولي هزينه تمام شده اين دستگاه با 200 كيلو ورودي محصول، 60 ميليون تومان مي‌شود كه سه برابر ارزان‌تر از دستگاه‌هاي مشابه خارجي است.
عبداله‌زاده درباره ويژگي برتر اين ماشين نسبت به ساير دستگاه‌ها مي‌گويد: «در ساير دستگاه‌ها بسياري از خواص محصولات در اثر جوشاندن در دماي بالاي 100 درجه از بين مي‌رود و اسانس به دست آمده كيفيت پاييني دارد؛ ولي در دستگاه توليدي ما محصول جوشانده نمي‌شود، بلكه عمل خشك كردن و اسانس‌گيري روي آن انجام مي‌شود، همين روش عاملي شده است تا كيفيت اسانس توليدي در اين دستگاه نسبت به ساير دستگاه‌ها بالاتر باشد.
اين دستگاه در ظرفيت‌هاي بالاي يك تني و دو تني نيز طراحي و ساخته شده است.»
گفتني است، حدود 95 درصد از قطعات مورد نياز ماشين‌آلات گروه ماشين‌سازي اردبيل در داخل توليد مي‌شود و گردش مالي حاصل از فروش محصول در آن، ساليانه بالغ بر 2 ميليارد تومان مي‌شود.
اين شركت بازاريابي فروش محصول به كشورهاي منطقه، شامل آذربايجان، سوريه، عراق، تركمنستان، گرجستان و روسيه را شروع كرده و در اين راستا تاكنون چهار دستگاه از محصولات توليدي خود را به كشور آذربايجان صادر كرده است.