گروه سياسي/ نوزدهمين اجلاس سران كشورهاي عضو شانگهاي در حالي در بيشكك قرقيزستان برگزار شد كه همزمان جمهوري اسلامي ايران، پيام التماس‌گونه آمريكا را براي مذاكره مجدد با آن كشور به طور صريح رد كرد؛ از اين رو با حضور ايران در قرقيزستان، نگاه‌ها به سازمان همكاري شانگهاي دوخته شده است. از سوي ديگر، دولت روحاني در شش سال گذشته بيشترين تمركز را در حوزه غرب داشته كه نتيجه آن برجام شكست خورده‌اي است كه اگر مديريت نشود منافع ملي را به مخاطره خواهد انداخت؛ چرخش سياست خارجي كشورمان از غرب به شرق و سياست منطقه‌اي كه زودتر از اين انتظار مي‌رفت مي‌تواند تا حدود زيادي منافع اقتصادي جمهوري اسلامي ايران را تأمين كند كه در اين ميان سازمان همكاري شانگهاي جايگاه ويژه‌اي به خود مي‌گيرد.
چرا سازمان همكاري شانگهاي؟
سازمان همكاري شانگهاي از دل رقابت قدرت‌هاي بزرگ بر سر منطقه ژئوپليتيك آسياي ميانه ظهور كرد. هم اكنون وجود كشورهاي روسيه، چين، هند، پاكستان، قرقيزستان، قزاقستان و ازبكستان به عنوان عضو اصلي و حضور كشوري مانند جمهوري اسلامي ايران به منزله ناظر چنان اهميتي به اين سازمان داده است كه تقريباً نيمي از جمعيت جهان و حدود يك سوم اقتصاد جهان در دل اين سازمان نهفته است. در وضعيت فعلي كه آمريكا تمام توان خود را براي مقابله با جمهوري اسلامي ايران در پيش گرفته و از راه‌هاي گوناگون اقتصادي، امنيتي و فرهنگي سعي دارد به اهداف خود برسد، حضور فعال ايران در سازمان همكاري شانگهاي مي‌تواند پادزهر تمام فعاليت‌هاي آمريكا عليه كشورمان باشد؛ از اين رو به نفع كشور است كه دولت جمهوري اسلامي با تدابيري عضويت ايران را از ناظر به عضو اصلي ارتقا دهد؛ البته بايد توجه داشت كه ايران از سال 2001 كه عضو ناظر اين سازمان شد، همواره به دنبال تبديل شدن به عضو اصلي بود كه متأسفانه كارشكني‌هايي كه تا به حال صورت گرفته مانع از اين شده است. در چند سال گذشته، عربستان سعودي با صرف مبالغ هنگفتي يكي از كشورهاي عضو (تاجيكستان) را به مخالف ايران براي ارتقاي عضو ايران از ناظر به اصلي تبديل كرده است. نوزدهمين دور اجلاس شانگهاي در بيشكك قرقيزستان با نكاتي همراه بود:
1ـ ديدارهاي دوجانبه بين ايران و روسيه، ايران و چين و ايران با ساير كشورهاي عضو، نكات تأمل‌برانگيزي نيز داشت. دو كشور چين و روسيه كه اعضاي اصلي مذاكره‌كنندگان برجام بودند، اكنون در سازماني كنار هم قرار دارند كه منافع مشترك امنيتي، سياسي و اقتصادي دارند؛ بنابراين دشمني آمريكا با ايران و چين و روسيه در حوزه‌هاي اقتصادي و امنيتي سبب همگرايي بيشتر ميان اين سه كشور خواهد شد.
2ـ آمريكايي‌ها پس از شكست در سوريه و عراق، طبق برآورد اطلاعاتي صورت گرفته، سعي در انتقال داعش به افغانستان دارند تا اقدامات خرابكارانه و تروريستي در چين، روسيه و كشورهاي آسياي ميانه تدارك ببينند. از آنجا كه يكي از مقدمات تشكيل سازمان همكاري شانگهاي مبارزه با تروريسم است، حضور داعش مي‌تواند سبب تقويت بيشتر اين سازمان باشد؛ از اين رو به نفع كشورهاي عضو اصلي است كه از عضويت اصلي ايران حمايت كنند تا با همكاري جمهوري اسلامي مانع تحقق اهداف شوم آمريكايي‌ها شوند. نكته بعدي اينكه با عضويت اصلي ايران، اتحادي قوي در مقابل آمريكا ايجاد خواهد شد؛ يعني ايران مسير مطمئني براي كشورهاي آسياي ميانه و چين ايجاد خواهد كرد تا آنها نقشي فعال در حوزه انرژي و امنيت منطقه خليج‌فارس ايفا كنند. همچنين جمهوري اسلامي با حضور فعال خود در سازمان همكاري شانگهاي منافع اقتصادي خود را نيز به راحتي تأمين خواهد كرد؛ بنابراين تغيير سياست غرب‌گراي دولت روحاني به سمت سياست منطقه‌اي و شرق توفيقات زيادي را همراه خواهد داشت.