وزارت بهداشت هشدار داده با بالا رفتن قيمت چند باره لبنيات در كشور مصرف آن كاهش پيدا كرده است. ماده‌اي حياتي كه ميزان مصرف آن در سلامت فرد و جامعه و كاهش هزينه‌هاي درمان تأثير بسياري دارد. كارشناسان فرهنگ‌سازي و بالا بردن دانش تغذيه‌اي مردم و حمايت دولت از توليدكننده و مصرف‌كننده و مديريت قيمت‌ها را در بهبود شرايط مؤثر مي‌دانند.
شير كجاي سبد مصرف ماست؟
اغلب ما هر روز يا چند روز يك بار براي خريد مايحتاج غذايي به بقالي و فروشگاه‌هاي كوچك و بزرگ سر مي‌زنيم و اقلام مورد نيازمان را يكي يكي در سبد مي‌گذاريم، چه تعداد از ما اصرار مي‌كنيم كه در بين خريدهاي‌مان حتماً شير باشد، براي‌مان مهم است كه هر روز آن را مصرف كنيم، جزء عادت‌هاي غذايي‌مان شده، براي آن ميزان و ساعت مشخص كرده‌ايم، مي‌دانيم چرا و چه مقدار بايد مصرف كنيم، آگاهي داريم چقدر مصرف كردن يا نكردن آن سود و زيان دارد، مطمئن هستيم كه هر چقدر قيمت بالا برود آن را از سبد مصرف‌مان خارج نمي‌كنيم؛ بلكه غير ضروري‌ها را از آن بيرون مي‌آوريم. اگر نگوييم تعدادمان كم نيست قبول كنيم كه زياد هم نيست. بسياري از ما از ضرورت مصرف لبنيات ناآگاهيم و نمي‌دانيم مصرف درست آن تا چه حد مفيد است و مهم.
كاهش 37 درصدي شير
انجمن صنايع لبني ايران اعلام كرده، در كشور ما سرانه مصرف لبنيات بر پايه شير 90 كيلوگرم در سال است و مصرف شير فقط 29 كيلوگرم. اما حداقل مبناي استاندارد مصرف لبنيات در كشورهاي توسعه‌يافته 165 كيلوگرم شير و ميانگين مصرف مجموع لبنيات آنها 350 كيلوگرم است. اين ميزان در كشور ما يك چهارم آن است. به بيان ساده‌تر ما ايراني‌ها يك چهارم ميانگين جهاني شير مصرف مي‌كنيم و هر بار هم با بالا رفتن قيمت لبنيات به اين ميزان شوك وارد مي‌كنيم و حد آن را پايين‌تر مي‌آوريم.
آمارها نشان مي‌دهد ما نه تنها افزايش مصرف نداشته‌ايم كه كاهش هم داشته‌ايم. بر پايه آماري كه وزارت بهداشت ارائه كرده، از سال 1389 ميزان مصرف شير در كشور 37 درصد كاهش پيدا كرده است.
قد ايراني‌ها كوتاه و قد ژاپني‌ها بلند شده
متخصصان تغذيه معتقدند در 25 سال گذشته قد ما ايراني‌ها كوتاه شده؛ اين در حالي است كه كشور ژاپن در طول 20 سال گذشته با بهبود تغذيه ميانگين قد مردمانش 10 سانتي‌متر رشد را نشان مي‌دهد. با روندي كه در پيش گرفته‌ايم كوتاهي قد و همين‌طور پوكي استخوان و بيماري‌هايي كه ارتباط مستقيم با كمبود كلسيم و مصرف لبنيات دارد، در انتظار ماست.
ناهار، نان و يك پياله ماست بود
در چند دهه گذشته كه از پخت و پز غذا تا اين حد براي ناهار و شام خبري نبود، بيشتر مردم لبنيات را براي ناهار و شام مصرف مي‌كردند. خوردن نان با يك پياله ماست يا دوغ يا يك ليوان شير و مقداري سر شير وعده‌هاي ناهار و شام محسوب مي‌شدند. اين به اين معنا بود كه لبنيات و مهم‌ترين‌شان شير جاي ثابت و محكمي در سبد تغذيه‌اي مردم داشت پيش از آنكه سازمان بهداشت جهاني و وزارت بهداشت خودمان اعلام كند و هشدار بدهد و ميزان تعيين كند؛ اما متأسفانه با فاصله گرفتن از زندگي روستايي و ورود سبك جديدي از زندگي و شهري شدن اغلب ما اين رويه درست بار خودش را بست و رفت و حالا به اشكال مختلف بايد بلند فرياد بزنيم كه لبنيات خيلي مهم است و بايد مصرف كنيم و با سلامت و جيب ما در درمان سر و كار دارد و با حسرت دنبال روزهاي گذشته مي‌گرديم.
خروج نامحسوس سلامتي
اگر از آمار و ارقام فاصله بگيريم، كافي است كمي دقت كنيم. به سادگي متوجه مي‌شويم اوضاع از چه قرار است. قيمت لبنيات و يك بطري شير در طول چند سال اخير بارها و بارها بالا رفته است و هر بار كه براي پرداخت بهاي آن دست به جيب شده‌ايم، گفته‌اند بيشتر بپردازيد. اگر آن را ضروري تلقي كرده‌ايم با كمي غرولند پرداخت كرده‌ايم و اگر ضروري ندانسته‌ايم آن را به طور نامحسوس و كم‌كم از دور خارج كرده‌ايم؛ اما نمي‌دانيم با اين كار سلامتي‌مان را كم‌كم از دور خارج مي‌كنيم. واقعيت اين است كه نه آنقدر اهل مطالعه هستيم و نه آنقدر رسانه‌هاي ما و كساني كه بايد به امر سلامت مردم حساس باشند و وظيفه دارند، خود را مسئول مي‌دانند تا به ما اين آگاهي را بدهند كه بدانيم چه بلايي بر سر سبد تغذيه ما آمده است و داريم به كجا مي‌رويم.
سلامت مردم زير ذره‌بين چه كساني رفت؟
همان وقت كه اقتصاد ما بنا به دلايل مختلف متلاطم شد و قيمت‌ها به شكل تصاعدي بالا رفت، سلامت مردم و تغذيه آنها و بهايي كه براي آن پرداخت مي‌كنند، بايد زير ذره‌بين مسئولان كشور مي‌رفت. كاهش قدرت خريد مردم سلامت آنها را نشانه رفته است. يادمان نرود گروه‌هايي هستند كه مصرف لبنيات براي آنها همان حكم نان شب را دارد، مثل كودكان. اگر يك خانواده چهار نفره را در نظر بگيريد هر يك از آنها حداقل يك ليوان شير در طول شبانه‌روز مصرف كنند (با فرض بر اينكه كودك هم ندارند كه نياز به مصرف بيشتر داشته باشد) 5 هزار تومان در روز و ماهيانه 150 هزار تومان بايد بپردازند و البته به آن مصرف پنير و ماست، دوغ و... را هم اضافه كنيد. ساير هزينه‌هاي زندگي را هم به اين عدد بيفزاييد، آن وقت متوجه مي‌شويم هر چقدر هم از ضرورت مصرف لبنيات آگاهي داشته باشيم، قدرت خريد هم مهم است و بايد حساب و كتاب دقيق كنيم تا شايد جايي براي آن باز شود يا نشود!