يك روز پس از مواضع ضد اروپايي رئيس‌جمهور كشورمان مبني بر تو خالي بودن اينستكس و پوشش ندادن تعهدات برجامي در آن، انگليس در اقدامي خبيثانه و غيرقانوني ابرنفت‌كش ايراني را در تنگه جبل‌الطارق توقيف كرد.
آغاز ماجرا
ماجرا از آنجا آغاز شد كه دولت جبل‌الطارق پنجشنبه سيزدهم تير ماه سال جاري، در بيانيه‌اي رسمي از توقيف يك ابرنفت‌كش در آب‌هاي خود خبر داد و مدعي شد بر اساس شواهد، نفتكش «گرِيس‌ـ١» (Grace1) حامل نفت ايران براي تحويل به يك پالايشگاه در سوريه بوده است. هم‌زمان رويترز و گاردين هم در گزارش‌هايي مدعي شدند كه «انگليس نفتكش ايران را توقيف كرد». علاوه بر اين آمريكا، انگليس، رژيم صهيونيستي و رسانه‌هاي بيگانه با ادعاي اينكه «اين نفتكش به سمت سوريه در حركت بوده» و «ناقض تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه دولت سوريه است» از توقيف نفتكش ايراني استقبال كردند. جان بولتون، مشاور امنيت ملي آمريكا، توقيف نفتكش ايراني را «خبر عالي» خواند و وزير انرژي رژيم صهيونيستي نيز اين اقدام انگليسي‌ها را ستود و آن را عاملي براي افزايش فشارها به ايران دانست.
عصر جمعه نيز دولت جبل‌الطارق در بيانيه‌اي اعلام كرد: «توقيف نفتكش تصميم مستقل ما بود و هيچ درخواستي سياسي براي آن در كار نبوده است»! از سوي ديگر خبري هم منتشر شد مبني بر اينكه دادگاه جبل‌الطارق توقيف نفتكش ايراني را 2 هفته ديگر تمديد كرده است.
احضار سفير انگليس
چند ساعت پس از اين ماجرا بود كه وزارت امور خارجه ايران سفير انگليس را احضار و و مراتب اعتراض شديد جمهوري اسلامي ايران به دولت انگليس را ابراز كرد. همچنين اقدام انگليس را «راهزني دريايي» خواند و سيدعباس موسوي، سخنگوي دستگاه ديپلماسي كشورمان نيز عنوان كرد: «توقيف كشتي ايراني غيرقانوني، تنش‌زا و نوعي بدعت خطرناك است.»
وي همچنين گفت: «اروپايي‌ها در چنين موضوعاتي نوعي استقلال داشتند و اين همراهي با سياست‌هاي خصمانه دولت آمريكا توسط دولت انگليس هم براي ما البته موضوع تازه‌اي نيست.»
موسوي با تأكيد بر اينكه اين اقدام جاي محكوميت و اعتراض دارد افزود: «از دولت انگليس خواسته بوديم و مي‌خواهيم هر چه سريع‌تر در خصوص رفع توقيف اين كشتي اقدام كند تا كشتي آزادانه به مسير و به مقصد مورد نظرش ادامه دهد.»
روسيه محكوم كرد
شايان ذكر است كه تاكنون روسيه تنها كشوري بوده كه در حمايت از جمهوري اسلامي ايران واكنش نشان داده است. وزارت خارجه روسيه اقدام انگليس و آمريكا را در توقيف نفتكش ايراني محكوم كرد و با بيان اينكه «توقيف نفتكش ايراني در تضاد با ادعاها براي حفظ برجام است» اعلام كرد: «واكنش لندن و واشنگتن به توقيف نفتكش ايراني نشان مي‌دهد اين اقدام از قبل طراحي شده بود.»
وزارت خارجه روسيه همچنين اعلام كرد: «شايد پيامدهاي توقيف نفتكش ايراني وخيم باشد و مسئوليت آن بر عهده كساني است كه تهران و دمشق را تحت فشار قرار مي‌دهند.»
توسل به زور
نكته قابل تأمل اين است كه كشورهاي اروپايي با همراهي آمريكايي‌ها درصددند براي حفظ تحريم‌هاي غير قانوني خود به زور متوسل شوند؛ اتفاقي كه نمي‌توان نمونه آن را حداقل در يكي دو دهه اخير پيدا كرد. در واقع تحريم اقتصادي در شرايطي صورت گرفته است كه اروپا و آمريكا نتوانسته‌اند با جمهوري اسلامي برخورد نظامي كنند و خود را پشت تحريم‌هاي غير قانوني‌اش مخفي كرده‌اند. اكنون و پس از آنكه مي‌بينند جمهوري اسلامي توانسته در عين تحريم‌ها نفت خود را به فروش برساند، به زور نظامي متوسل مي‌شوند تا بتوانند ايران را از صادرات نفت منع كنند. اين اقدامات نشان‌دهنده وعده‌هاي دروغين اروپايي‌ها در اينستكس و برجام است.
گفتني است به دليل موقعيت جغرافيايي و ژئوپليتيك اين منطقه، يك سوي ديگر اين ماجرا اسپانيايي‌ها بودند كه اعلام كردند اين توقيف كار آنها نبوده است. وزير امور خارجه اسپانيا در اين باره گفت كه توقيف ابرنفت‌كش ايراني در منطقه جبل‌الطارق از سوي نيروهاي انگليس و به درخواست آمريكا صورت گرفته است.
انتقام از جمهوري اسلامي
از آنجا كه طبق بيانيه دادگاه جبل‌الطارق توقيف نفتكش ايراني 14 روز ديگر تمديد شده است، مي‌توان گفت انگليسي‌ها اولاً به دنبال آن هستند تا با خريد زمان، اقدامات خود در قبال اين مسئله را برنامه‌ريزي كنند و ثانياً با آزمودن فضاي سياسي و بررسي دامنه جنگ روايت‌ها، دريابند كه جمهوري اسلامي چه واكنشي در اين باره نشان خواهد داد؛ اما بايد توجه داشت در حال حاضر ايران، اروپا و آمريكا در تلاقي چند اتفاق مهم هستند. اول اينكه فرصت شصت روزه ايران به اروپا براي اقدامي مؤثر به منظور حفظ برجام به پايان مي‌رسد. از سوي ديگر اروپا قول داده است اينستكس را وارد چرخه مبادلات ايران و اروپا كند و از طرف ديگر در يكي دو هفته اخير شاهد سرنگوني هواپيمايي بوديم كه به حريم هوايي ايران وارد شده بود و آمريكايي‌ها ممكن است به دنبال انتقام‌گيري از جمهوري اسلامي در اين باره باشند؛ در حالي كه شبكه تلويزيوني فرانس 24، به نقل از يك منبع اسپانيايي اعلام كرد توقيف نفت‌كشي كه از ايران حركت كرده بود، در پي درخواست آمريكا از انگليس در جبل‌الطارق صورت گرفته است، اما بي‌بي‌سي فارسي در گزارش خود در اين رابطه نوشته است: «دولت محلي جبل‌الطارق مي‌گويد توقيف نفتكش «گريس 1» تصميم مستقل اين دولت بوده و هيچ درخواست سياسي براي آن در كار نبوده است.»
دروغ اينستكس
ضروري است بدانيم كه اين ماجرا در حالي آغاز شده است كه دولت‌هاي اروپايي مدعي‌اند در حال تلاش براي راه‌اندازي كانال اينستكس هستند تا بتوانند به وسيله آن در قبال نفتي كه ايران به اروپا يا حتي كشورهاي غير اروپايي مي‌دهد اقلام اساسي مورد نيازش‌اش را دريافت كنند؛ اما با اين اتفاقي كه پيش آمده است بايد پرسيد كدام صادرات نفت؟ يعني اينكه انگليس به عنوان يكي از سه عضو كانال مالي اينستكس با توسل به نيروي دريايي خود از صادرات نفت ايران جلوگيري مي‌كند و آن را نقض تحريم‌هاي رژيم ايالات متحده مي‌داند؛ آن هم تحريمي كه نه تنها مبناي قانوني ندارد، بلكه بر تمام معاهدات قانوني و بين‌المللي و قطعنامه‌هاي شوراي امنيت پشت كرده است؛ پس چگونه مي‌توان انتظار داشت اين كشور در رابطه با اينستكس به درستي عمل كند. اصلاً زماني كه نفتي صادر نشود، در قبال آن كالاي اساسي هم وارد كشور نخواهد شد؛ البته اصلاً قصد نداريم بگوييم تنها راه ورود كالاهاي اساسي اينستكس است و بس، بلكه قصد داريم بگوييم اين راهي است كه زماني نه چندان ديگر به بن‌بست خواهد رسيد و طرفداران آن متوجه خواهند شد كه عمر برجام ديگر به پايان رسيده و با اين كارها ديگر نمي‌توان آن را احيا كرد.
آتش بيار معركه آمريكايي
حدود يك ماه پيش اسپوتنيك در گزارشي نوشت: «متوقف كردن نفت‌كش‌هاي ايراني توسط ناوگان آمريكا تبعات فراواني در پي خواهد داشت.» در ادامه اين گزارش آمده است: «الكسي كوكين» تحليلگر ارشد بانك اورالسيب اعلام كرد: «آمريكا در راستاي سياست فشار حداكثري به ايران و تلاش براي به صفر رساندن نفت ايران، امكان دارد تا در آينده با استفاده از ناوگان نظامي خود نفت‌كش‌هاي ايراني را متوقف كند.» اين به آن معنا بود كه كارشناسان مسائل سياسي و منطقه‌اي از مدت‌ها قبل پيش‌بيني مي‌كردند كه آمريكا بخواهد حركت نفت‌كش‌هاي ايراني را با اخلال مواجه كند؛ اما حالا چه شده كه آمريكايي كه در جاي‌جاي جهان پايگاه نظامي دارد و هزاران كيلومتر اين طرف‌تر از مرزهاي خود و پشت مرزهاي ما به ماجراجويي مي‌پردازد، خود را كنار كشيده و انگليس خود را وارد معركه كرده است.
اسپوتنيك حالا و پس از توقيف نفتكش ايراني به بررسي علل و عوامل اين اتفاق مي‌پردازد. در گزارش اين پايگاه خبري آمده است: «مدتي است انگليسي‌ها نقش آتش‌بيار معركه آمريكايي‌ها را بازي مي‌كنند و جلو افتاده‌اند و ماجراي توقيف يك نفتكش حامل نفت ايران اين رويارويي را علني كرده؛ رويارويي‌اي كه مي‌تواند تنش‌ها در منطقه خاورميانه مخصوصاً بر عليه انگليس را افزايش دهد.»
در ادامه اين گزارش آمده است: «احتمالاً انگليسي‌ها به دنبال اين هستند كه تنش‌ها بر عليه انگليس افزايش يابد تا به جاي آمريكا وارد معركه شود و اروپايي‌ها كه حاضر نبودند از ايالات متحده بر عليه ايران حمايت كنند مجبور شوند از انگليس كه فعلاً تا چند ما ديگر عضو اتحاديه اروپا است حمايت كنند.»
درس عبرت!
همان‌طور كه مي‌دانيم خليج‌فارس شاهراه انتقال نفت خام به جهان است. حداقل 30 درصد نفت جهان براي آنكه پس از خروج چاه به دست مصرف‌كننده آن برسد، بايد از خليج‌فارس و تنگه هرمز عبور كند.
انگليس يكي از خريداران عمده نفت خليج‌فارس است و چاره‌اي جز عبور دادن نفت‌كش‌هايش از مقابل ديده‌باني جمهوري اسلامي ندارد. همان‌طور هم شاهد بوديم رئيس‌جمهور كشورمان چندي پيش آب پاكي را روي دست غربي‌ها ريخت با اين عنوان كه اگر نفت ايران صادر نشود، نفت هيچ كشور ديگري هم از خليج‌فارس صادر نخواهد شد؛ چه آنكه زين پس بايد بدانند هركس به سمت ايران سنگي پرت كند، بايد خود را براي رويارويي با يك ابرقدرت آماده كند.
به هر حال، خباثت انگليسي‌ها در اين ماجرا را بايد مرحله ديگري از زوال و مرگ برجام توصيف كرد. تروئيكاي اروپايي از جمله انگليس، در برجام متعهد شده بودند تحريم‌هاي بانكي و مالي عليه ايران را عملياتي نكنند و از ايران نفت بخرند؛ اما نه تنها به اين تعهد خود اقدام نكردند، بلكه روباه پير با ساز و كار اينستكس، تابلوي تحقير را فراروي جمهوري اسلامي ايران مي‌نهد؛ اما اين بار، انگليسي‌ها همان راه خطاي آمريكايي‌ها را در پيش گرفته‌اند. چندي پيش پهپاد غول پيكر آمريكايي از سوي شكارچيان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي سرنگون شد؛ اقدامي كه درس، حسابي به آمريكا داد تا جايي كه ترامپ رئيس‌جمهور آمريكا از جمهوري اسلامي ايران به خاطر هدف قرار ندادن هواپيماي سرنشين‌دارش قدرداني كرد!