تسعير فرايندي است كه از طريق آن، اطلاعات مالي مبتني بر ارز برحسب واحد پول گزارشگري (واحد پول مورد استفاده در ارائه صورتحسابهاي مالي) بيان ميشود. واژه تسعير، گزارش معاملات منفرد ارزي برحسب واحد پول گزارشگري و برگردان مجموعه كامل صورتهاي مالي تهيه شده برحسب ارز به واحد پول گزارشگري را در بر ميگيرد.
نرخ تسعير عبارت است از نرخ تبديل دو واحد پولي به يكديگر (شامل انواع نرخهاي برابري، رسمي، قراردادي و غيره) كه در فرايند تسعير استفاده ميشود.
منظور از نرخ تسعير در تاريخ معامله (اعم از نرخهاي برابري رسمي يا قراردادي و غيره) نرخ ارز در لحظه انجام معامله است. از آنجا كه تعيين نرخ لحظهاي ارز دشوار است، بنا به ملاحظات عملي از نرخي استفاده ميشود كه تقريبي از نرخ تسعير در تاريخ انجام معامله باشد؛ براي مثال، همه معاملاتي كه طي يك هفته يا يك ماه انجام ميشود، بر اساس نرخ ميانگين هفتگي يا ماهانه تسعير ميشود؛ اما چنانچه نوسانات نرخ ارز قابل توجه باشد، استفاده از نرخ ميانگين براي تسعير معاملات ارزي انجام شده طي دوره، قابل اتكا نخواهد بود.
براي انعكاس معاملات ارزي و عمليات خارجي در صورتهاي مالي واحد تجاري بايد معاملات ارزي و صورتهاي مالي عمليات خارجي به واحد پول گزارشگري (ريال) تسعير شود. موضوعات اصلي در حسابداري معاملات ارزي و عمليات خارجي عبارت از اين است كه چه نرخي براي تسعير بهكار گرفته شود و آثار مالي ناشي از تغيير نرخ ارز چگونه در صورتهاي مالي شناسايي شود.
هدف اين است كه تسعير معاملات ارزي و عمليات خارجي به نحوي صورت گيرد كه نتايج آن عموماً با آثار تغييرات نرخ ارز بر جريانهاي وجوه نقد واحد تجاري و ارزش ويژه آن هماهنگي داشته باشد و اين اطمينان را ايجاد كند كه صورتهاي مالي تصويري مطلوب از نتايج عملكرد ارائه ميدهد. همچنين صورتهاي مالي تلفيقي، نتايج مالي و ارتباط اقلام را به گونهاي كه در صورتهاي مالي ارزي قبل از تسعير نشان داده شده است، منعكس كند.
فرض كنيد شركتي كالايي را توليد ميكند. قيمت هر كالا يك دلار است و شركت نرخ دلار را هزار تومان در نظر گرفته است. حال فرض كنيد هنگام فروش كالا قيمت دلار ميشود 1100 تومان؛ بنابراين هنگام فروش اين شركت به ازاي هر واحد كالا 100 تومان از پيشبيني جلو است كه اثرش در فروش ديده ميشود.
تا اينجا تسعير نقشي نداشته است. حال فرض كنيد شركت ميخواهد دلار را به ريال تبديل كند و اكنون قيمت هر دلار 1200 تومان شده است. در اين معامله نيز شركت 100 تومان سود ميكند. به اين سود، سود ناشي از تسعير ميگويند. اكنون فرض كنيد هنگام تبديل دلار به ريال قيمت دلار 1050 تومان باشد؛ در اين صورت شركت ضرر ناشي از تسعير ارز دارد. در اين حالت شركت سودي ناشي از فروش و ضرري ناشي از تسعير ارز دارد كه بايد حسابدار محاسبه كند شركت در كل سود كرده است يا ضرر.
تسعير ارز فرايندي است كه در آن اطلاعات مالي مبتني بر ارز برحسب واحد پول گزارشگري بيان ميشود. در واقع با اين عمل حسابدار اثر تغييرات نرخ ارز در عمليات مالي را كشف و بررسي ميكند. هدف از تسعير ارز شناسايي آثار مالي ناشي از تغيير نرخ ارز در صورتهاي مالي است. در نتيجه يكي از عمليات مهم در حرفه حسابداري محاسبه نرخ تسعير ارز است. نرخ تسعير نيز نرخ تبديل دو واحد پولي به يكديگر است كه شامل انواع نرخهاي برابري رسمي، قراردادي و غيره ميشود. تفاوت تسعير نيز به تفاوت ناشي از ميزان معيني از يك ارز به واحد پول گزارشگري (ريال ايران) با نرخهاي تسعير متفاوت اشاره دارد. اگر نرخ ارز و در پي آن نرخ تسعير در فاصله تاريخ انجام معامله و تاريخ تسويه اقلام پولي تغيير كند، تفاوت تسعير به وجود ميآيد.