«بسیج» در کنار بسیاری از نهادهای فراگیر اجتماعی یکی از مخاطبان اصلی حفاظت، حراست و پاسداشت هویت ایرانی‌ـ اسلامی است و برای انجام بهینه مأموریت‌ها و وظایف اجتماعی فراگیر خود نیازمند بهره‌گیری از بسته‌های هویت جمعی است؛ بر همین اساس تحکیم و تقویت لایه‌ها، ابعاد و مؤلفه‌های هویتی اولین و مهم‌ترین وظیفه‌ای است که بسیج برای تعامل معنادار با هویت ایرانی‌ـ اسلامی در پیش دارد.
بسیج با فعالیت در عرصه هویت ضمن آنکه می‌تواند پشتوانه قوی برای تحقق چشم‌انداز، رسالت و مأموریت‌های سازمان خود فراهم کند، می‌تواند رسالت اجتماعی و عام خود را در ساماندهی اجتماعی، پیشرفت و تعالی استوار کرده و به مواردی، از قبیل انسجام ملی، انسجام دینی، انسجام اقوام، شادی و نشاط، توسعه اقتصادی، امنیت و آسایش بیش از پیش اهتمام ورزد؛ این مزیت نسبی در اختیار بسیج می‌تواند بسیج هویت‌ها و هویت بسیجی را در همه عرصه‌های ملی ایجاد کند.
بهره‌گیری از مزیت‌های نسبی در اختیار بسیج برای تحکیم هویت ایرانی‌ـ اسلامی به ترتیب اهمیت و اولویت عبارتند از: پراکندگی و گستردگی بسیج، مخاطبان جوان، ماهیت انقلابی، فراقومی بودن، سابقه و عملکرد گذشته و... .
احیا و تبیین حرکت‌ها و فعالیت‌های هویت‌ساز بسیج (که در کارنامه و عملکرد بسیج به خوبی درخشان است) شامل جهاد علمی، فرایندهای امنیت‌ساز و استکبارستیز بسیج، دفاع مقدس، حرکت‌های جهادی و سازندگی بسیج در عرصه‌های اجتماعی و... به خوبی می‌تواند در این زمینه مثمر ثمر باشد.
بسیج، زمانی می‌تواند به ایفای نقش مؤثر در تحکیم هویت امیدوار باشد که در همه سطوح مدیریتی، ارکان و اقشار و نیروها، مسئله هویت به مسئله «بسیج» تبدیل بشود. مسئله‌ای که بتواند بستری برای بهسازی تعاملات و عملکرد در داخل بسیج باشد تا هم در راستای بهره‌برداری از غنای هویت ایرانی‌ـ اسلامی در انجام رسالت و مأموریت‌های بسیج و شکل‌گیری بسیج هویت‌ها، کارکرد سازمانی داشته باشد و هم موجب همسازی و هماهنگی عناصر هویتی برای کاهش بحران‌ها، برقراری امنیت و آرامش اجتماعی، توسعه سرمایه اجتماعی و هموارسازی مسیر پیشرفت و تعالی کشور و ایران اسلامی شود.
آینده‌نگری برای حضور ده‌ها میلیونی بسیج در فرایند تحول اجتماعی و مراحل گوناگون تمدن‌سازی، نیازمند تقویت فعالیت‌های هویت‌ساز برای بسیجیان و باروری هویت نسل جوان كنونی است تا در بستر آن بتوانند به تحقق آرمان‌ها و اهداف ملی کمک کنند.
فرهنگ و تفكر بسیج یكی از غنی‌ترین حوزه‌های نظری برخاسته از متن انقلاب اسلامی است كه می‌توان بر اساس آن ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخصه‌های مشترک هویت ایرانی، اسلامی، انقلابی و حتی قومی و محلی را تبیین کرد و از دل آن هویتی مشترک و همسان برای مخاطبان بسیج ساخت. رده‌های اندیشه‌ورز و فرهنگی بسیج در حوزه هویت‌سازی می‌توانند نقش فعالی داشته باشند و با انجام فعالیت‌های علمی‌ـ پژوهشی این موضوع را تبیین كنند.
منبع:
ـ «نقش بسیج در تحکیم هویت ملی جوانان»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم، شماره ۶۳، تابستان ۹۳.