هر برگ از تاریخ انقلاب اسلامی ایران برگی زرین از افتخارآفرینی، از خودگذشتگی و سربلندی بسیج و بسیجیان است. این حرکت ناب و این شجره طیبه در طول چهار دهه گذشته همواره با نوآوری و به‌روزرسانی خود توانسته است همگام با نیازهای ملت شریف ایران پیش بیاید و در عرصه‌های گوناگون یاری‌گر مردم باشد؛ اما اکنون کشور و ملت ایران و بسیج مردمی برخاسته از دل این ملت، در آستانه دهه پنجم انقلاب اسلامی قرار دارند و با توجه به وضعیت خاص و ویژه داخلی و بین‌المللی نیازمند آن هستند تا پویاتر و قوی‌تر از گذشته اقدام کرده و خود را برای رویارویی با فتنه‌های گوناگون آماده کنند. بی‌شک، بسیج برای رسیدن به این مهم، نیازمند خطمشی و راهبردی اساسی و کلان است تا با تکیه بر آن بتواند راه صحیح را در پیش گیرد. سخنان رهبر معظم انقلاب و بیانیه مهم گام دوم انقلاب اسلامی می‌تواند خطمشی و راهبرد کلان بسیج در دهه پنجم انقلاب باشد که با بررسی بخش‌هایی از آن می‌توان نقشه راه بسیج در ده سال آینده را ترسیم کرد.
بی‌شک بسیج یکی از نهادهای انقلابی است که بدنه فعال آن را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند و نیروی عظیم جوانی را در اختیار دارد و این دقیقاً همان چیزی است که امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) بر آن تأکید داشته و مسئولان را بر استفاده از این نیروی عظیم راهنمایی کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین بندهای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی همین موضوع جوانان و توجه ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی به این قشر عظیم و پویا از این جامعه است. بسیج در طول چهار دهه گذشته همواره با این بخش از جامعه رابطه داشته و توانسته است خیل عظیمی از جوانان و نوجوانان را با خود همراه کند. اکنون ظرفیت عظیمی از جوانان و نیروی جوانی در بدنه بسیج وجود دارد که باید برای آنها برنامه‌ریزی کرد و آنها را برای آینده نه‌چندان دورِ راهبریِ امور کشور پرورش داد.
تجهیز بسیجیان به سلاح علم و پژوهش یکی از ارکان مهم برای آینده بسیج در دهه پنجم انقلاب است. رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم در بحث علم و پژوهش این گونه اشاره کرده‌اند: «اینک مطالبه عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیّت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ‌بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل شهدای هسته‌ای نیز داده است. به پاخیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است، ناکام سازید.» اکنون وظیفه بسیج است تا به این مطالبه امام امت لبیک بگوید و سردمدار ادامه جدی جهاد علمی در جامعه جوانان ایرانی باشد. بسیج با در اختیار داشتن نیروی عظیم جوانی راهی تقریباً هموار برای حضور همه‌جانبه در عرصه علم و پژوهش دارد و باید بازوی قوی برای جهاد علمی کشور باشد.
رهبر معظم انقلاب می‌فرماید: «معنویت به معنی برجسته کردن ارزش‌های معنوی، از قبیل اخلاص، ایثار، توکل، ایمان در خود و در جامعه است و اخلاق به معنی رعایت فضیلت‌هایی، چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتمادبه‌نفس و دیگر خلقیّات نیکو است. معنویت و اخلاق، جهت‌دهنده همه حرکت‌ها و فعالیت‌های فردی و اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است؛ بودن آنها، محیط زندگی را حتّی با کمبودهای مادّی، بهشت می‌سازد و نبودن آن حتّی با برخورداری مادّی، جهنم می‌آفریند.»
بسیج در دهه پنجم انقلاب دو وظیفه عمده و اساسی دارد: این نهاد انقلابی مانند گذشته باید همه تلاش خود را به کار بندد تا آیینه تمام‌نمای جلوه‌های معنویت و اخلاق باشد که اکنون با توجه به فرهنگ‌سازی رسانه‌های غربی علیه معنویت و اخلاق، کاری بس دشوار است و برای باقی ماندن در این راه، به تلاش و جهاد مجدانه نیاز است. دومین وظیفه مهم بسیج در این عرصه، تلاش برای جلوگیری از انحراف معنوی و اخلاقی در جامعه است. بسیج برای مقابله با دستگاه استکبار باید در دهه پنجم انقلاب برنامه جامع کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تنظیم و اجرا کند. تلاش برای اعتلای معنوی و اخلاقی جامعه در وضعیت کنونی یکی از مهم‌ترین اقدامات جهادی بسیج است که باید به آن اهتمام ورزد و خود را برای یک دهه جهادی در این عرصه تجهیز کند.
امروز دشمن به این جمع‌بندی رسیده که عرصه اقتصادی و جنگ اقتصادی می‌تواند نظام اسلامی در ایران را به زانو درآورده و تسلیم کند. آنها همه توان خود را به صحنه جنگ اقتصادی آورده‌اند و در این راستا مشکلاتی برای مردم فهیم و صبور ایران ایجاد شده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی از سال‌ها قبل با بصیرت و شناخت عرصه، اعلام کردند باید مسیر حرکت جامعه و مسئولان به سمت اقتصاد مقاومتی باشد. ایشان بارها نیز گفته‌اند، در عرصه اقتصاد مقاومتی وظیفه اصلی بر عهده مسئولان است؛ اما مردم نیز باید به میدان بیایند. بسیج در این مورد نیز وظیفه سنگین و اساسی برای کاهش تأثیرات جنگ همه‌جانبه اقتصادی بر عهده دارد. بنا بر گفته رهبر معظم انقلاب، باید نگاه به داخل بوده و با استفاده از ظرفیت جوانی و منابع عظیم خداوندی در داخل، باید بتوان بر مشکلات اقتصادی فائق آمد. بسیج در این عرصه باید جوانان عالم و پژوهشگر را به میدان بیاورد. در کنار آن باید ظرفیت عظیم جهادی بسیج در عرصه‌های گوناگون اقتصادی شکل گرفته و جهاد اقتصادی بسیج سامان داده شود. کمک به بحث تشکیل بنگاه‌های اقتصادی زودبازده با محوریت روستانشینان و افراد با درآمد پایین مالی، از دیگر وظایف بسیج در عرصه تحقق اقتصاد مقاومتی است که باید توجه ویژه‌ای به آن شود. با توجه به مسائلی که ذکر شد، بسیج در دهه پنجم انقلاب باید سه گام اساسی را هم‌زمان بردارد که این گام‌ها لازم و ملزوم و مکمل هم هستند و در کنار هم می‌توانند بسیج را بازوی قدرتمند حرکت جامعه معنوی و اخلاقی ایران اسلامی در مسیر پیشرفت و رسیدن به جامعه مطلوب مهدوی قرار دهند. حرکت علمی و پژوهشی، حرکت معنوی و اخلاقی و تلاش در عرصه تحقق اقتصاد مقاومتی با بهره‌گیری توأمان از اخلاق و علم سه گام اصلی بسیج در دهه پنجم انقلاب اسلامی ایران هستند.