تحلیل سیاسی به تشریح و تبیین پدیده‌های پیچیده سیاسی روز می‌پردازد که از منظر عموم دور مانده و هدف آن پاسخ به پرسش‌های اساسی افکار عمومی است.
در سیر تحولات سیاسی روز و در مواجهه با حوادث و وقایع مختلف و تحلیل آنها همواره دو نگاه کلی حاکم است؛ یک نگاه که به نوعی فراتحلیل رویدادهای سیاسی است، از منظر کلان به پدیده‌ها می‌نگرد. همچنین روابط میان عناصر مختلف را در مجموعه‌ای کلان با توجه به راهبردهای آن مد نظر قرار می‌دهد و سپس به واکاوی و تحلیل وقایع گوناگون می‌پردازد. این نگاه به مصالح و منافع بلندمدت و اهداف کلان و بزرگ‌تر می‌اندیشد و همه کنش‌ها و واکنش‌های سیاسی را در صحنه‌ای وسیع به وسعت انقلاب اسلامی و نظام اسلامی می‌بیند؛ با همه آرمان‌ها، ارزش‌ها و اصول مسلم آن.
نگاه دوم معتقد به تحلیل حوادث بر اساس علت و معلول و رفتارهای بازیگران صحنه سیاست است و به دنبال پاسخ‌های ملموس و آنی از پدیده‌هاست. این نوع نگاه گاهی ناخواسته از منافع بلند مدت غافل می‌شود و در بستر هیجانی ناشی از تبلیغات و عملیات روانی یا فضای سیاسی ایجاد شده، مطالبه‌ای را مطرح می‌کند که از بی‌توجهی به مبانی تحلیلی عمیق نشئت می‌گیرد. برداشت‌هایی از این جنس نشانه‌هایی از ناپختگی سیاسی و ضعف تحلیلی هم دارد.
تفاوت این دو نوع نگاه را می‌توان با ذکر مصادیقی روشن‌تر بیان کرد:
ـ حوادث پس از انتخابات سال 88 مصداق بارز فتنه و شرایط پیچیده‌ای بود که با فضاسازی‌های رسانه‌ای دشمن می‌خواست قدرت تحلیل درست را از کسانی که عقبه تحلیلی ضعیفی داشتند، بستاند. شرایط به نحوی بود که در ابتدای امر برخی باور کرده بودند که نظام باید با ابطال انتخابات موافقت کند تا بهانه را از معترضان بگیرد، اما با گذشت زمان همان‌ها اذعان کردند که تقلب یک ادعای دروغ بود و اساساً امکان آن نیز وجود ندارد.
ـ در سال 1397 که همه تلاش دشمن بر فشار حداکثری اقتصادی و در کنار آن جنگ رسانه‌ای علیه کشورمان متمرکز شده بود تا به زعم دشمن تابستانی داغ رقم بخورد و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی به چهل سالگی‌اش نرسد، تبیین این مهم که دولت باید با اراده و همت مضاعف و با حمایت همه ارکان نظام بر سر کار باشد و با فشارهای دشمن مقابله کند، در برابر تحلیل انحرافی فشار بر دولت برای کناره‌گیری، تنها راه عبور از رویارویی اقتصادی دشمن بود.
ـ در حوادث آبان ماه سال جاری، درک صحیح از واقعیت صحنه و منطق حمایت رهبر معظم انقلاب از تصمیم سران قوا‌ـ به جز از اشکالاتی که در نحوه اجرا وجود داشت‌ـ در نگاه کلان نگر اقدامی مهم و مؤثر برای جلوگیری از التهابات بیشتر در جامعه بود و نقشه دشمن را برای ایجاد اختلاف در میان مسئولان در کنار تشدید آشوب‌ها نقش بر آب کرد؛ اگرچه شاید این حمایت در روزهای اول برای عده‌ای قابل فهم نبود!
با توجه به آنچه بیان شد، به نظر می رسد کلان‌نگری و تحلیل مجموعه عوامل تأثیرگذار در معادلات سیاسی و اجتماعی می‌تواند به تصمیم‌گیری صحیح کمک کند و از انحراف تحلیلی جلوگیری کند.