بخشی از تاریخ تحولات معاصر ایران به محمدرضا پهلوی اختصاص دارد که حجم فراوانی از اسناد و نوشته‌‌ها را شامل می‌شود. این ایام مصادف است با 26 دی ماه، روزی که شاه ایران را ترک کرد؛ البته باید گفت تنفر و فشار ملت موجب شد او از ایران بگریزد و دیگر بازنگردد. اما در سال‌های اخیر برخی رسانه‌ها به دنبال ساختن چهره‌ای ملی‌گرا و ایران‌دوست از شاه هستند.
اینکه او از عرق ملی و ملت ایران چه نشانه‌ای داشت؟ او که معمولاً در بعضی محافل از مسلمانی و دین دم می‌زد، چه نشانه بارزی از دین‌داری او بر جای مانده است؟ حتی یک نمونه از اقدامات قهرمانانه او در جایی به ثبت نرسیده است.
برخی نویسندگان طرفدار او هم نسبت به کوتاهی‌ها، سستی‌ها و سهل‌انگاری‌هایش انتقاد داشته‌اند و دارند. اکنون که 41 سال از فرار او میگذرد، یک مدافع جدی ندارد که از خدمات، توانمندی‌ها و مقاومت‌هایش برای ملت بگوید.
به عبارتی او نتوانست هیچ شاهکار، هنر، مردانگی، بزرگی و بزرگواری، عظمت و مقاومتی از خود نشان بدهد. در عالم واقع از او به عنوان جنایتکار، دیکتاتور، خیانتکار، فاسد، وطن‌فروش، عامل غرب و غیره یاد می‌شود؛ چرا که در مدت سلطنتش هیچ اقدام قهرمانانه‌ای از خود بر جای نگذاشت. در مقابل، بسیاری از رجال سیاسی کارهای به یاد ماندنی کرده‌اند که ذکر نام هر کدام ماجرایی دارد؛ چون این روزها سالروز قتل امیرکبیر است، می‌توان به او اشاره کرد.
امیرکبیر به مدت سه سال زمام امور اداری کشور را در دست داشت. در همین مدت کم، لیاقت‌ها و توانمندی‌های شجاعانه‌ای در تصمیم‌گیری از خود نشان داد و به طور قاطع بر موضع دفاعی خود مقاومت کرد که در نهایت به قتل او منجر شد.
ملت ایران همواره از عظمت و بزرگواری‌اش در خدمت به مردم به نیکی یاد می‌کند و با آنکه سال‌های طولانی از مرگش میگذرد، یادش را گرامی می‌دارند و در تجلیل شخصیتش آثار متعددی تدوین، چاپ و به جهان ارائه شده است.
او نشانه‌ای ملی از گذشته خود به یادگار گذاشت، در حالی که محمدرضا پهلوی که به مدت 37 سال خودش را شاه ایران معرفی می‌کرد، نتوانست هیچ نشانه ملی باقی بگذارد.
اعجاب‌انگیز است که عده‌ای از روی نادانی، جهالت، ضعف دقت و نداشتن مطالعه، از سقوط رژیم شاه و وقوع انقلاب با تأسف یاد می‌کنند. جالب است همین جماعت در دفاع تاریخی از پهلوی هیچ مقاومتی ندارند.
حتی به خودشان جرئت نمی‌دهند بپرسند چرا وقتی شاه فرار و رژیم سقوط کرد، مردم شادمان شدند و جشن گرفتند، یا پاسخ بدهند چگونه این همه توطئه و نقشه‌های شوم، آشوب، کودتا، ترور علیه ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی ایران به کار گرفتند، ولی موفق نشدند.