نوروز ۱۳۹۹، نوروزی پرفراز و نشیب برای تک‌تک مردم کشورمان بود، بهاری که با استرس کرونا آغاز شد و خانواده‌های ایرانی در زیباترین روزهای سال خانه‌نشینی اجباری تجربه کردند؛ همین اجبار نیز موجب شد میزان مخاطبان تلویزیون نسبت به سال‌های قبل رشد قابل ملاحظه‌ای داشته باشد؛ به طوری که رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما گفته است: «امسال به نصاب بیش از ۹۳ درصد بیننده برای کل برنامه‌های سیما رسیدیم که در طول تاریخ سازمان بی‌سابقه است.»
اما آیا این میزان مخاطب، به علت بالا رفتن کیفیت برنامه‌های امسال نوروز بوده است یا خانه‌نشینی اجباری مردم؟
علی طلوعی خود در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «روند‌ها نشان می‌دهد رشد کاملاً محسوس و معناداری داشتیم که فکر می‌کنیم بیشتر به دلیل پدیده کرونا و اتفاق خاصی بود که در نوروز امسال افتاده است.»
با وجود اینکه تماشای تلویزیون یکی از مهم‌ترین تفریحات دوران قرنطینه خانگی به حساب می‌آمد و ۹۳ درصد مردم را پای رسانه ملی نشاند، اما رسانه ملی نتوانست در این برهه زمانی دست پر به میدان بیاید. اگرچه صداوسیما در زمینه اطلاع‌رسانی و آموزش‌های مراقبت از بیماری کرونا خوب عمل کرد، اما در بخش مجموعه‌های نمایشی که مهم‌ترین بخشِ مورد توجه مخاطبان است، نسبت به سال گذشته نیز یک سر و گردن پایین‌تر بود.
با توجه به آمار ارائه‌شده، در بین سریال‌های ویژه نوروزی، سریال «پایتخت ۶» بیشترین بیننده را داشت، «دوپینگ» از شبکه سه جایگاه دوم را به خود اختصاص داد و سریال «کامیون» از شبکه ۲ در جایگاه سوم قرار گرفت.
«پایتخت» با وجود تمام انتقادهایی که بر آن وارد شد، مخاطبان زیادی را پای تلویزیون نشاند؛ مخاطبانی که شاید رغبت چندانی برای دنبال کردن «دوپینگ» یا «کامیون» نداشتند، اما هر شب منتظر ساعت ۲۲ بودند تا بیننده پایتخت ۶ باشند.
دوپینگ
ولی «دوپینگ» که برخلاف «کامیون» شروع نسبتاً قوی داشت نتوانست گام به گام با پایتخت پیش برود، نه بازی بازیگرانِ نسبتاً توانمندش چنگی به دل زد و نه جریان‌هایی که قرار بود به داستان اصلی رنگ و لعابی بدهند.
این داستان فانتزی می‌توانست بسیار جذاب‌تر از آن چیزی باشد که شاهدش بودیم. به نظر می‌رسید داستان این سریال در سطحی‌ترین حالت خود نوشته شده است؛ اگرچه این ایده که پسر و دختری با استفاده از قرص‌های خاص توانایی‌های ویژه‌ای پیدا کنند، در نگاه اول ایده خوبی باشد، اما نگارش داستان دوپینگ در ابتدایی‌ترین شکل مانده بود در حالی که این توانایی‌های ویژه می‌توانستند جذابیت بیشتری را برای مخاطب به ارمغان بیاورند.
کامیون
داستان مجموعه «کامیون» هم تفاوت چندانی با دوپینگ نداشت، سیر داستان به دل ماجراهایی می‌رفت که ذهن را از قصه اصلی منحرف می‌کرد. دائم باید با خودت فکر می‌کردی بالاخره ماجرای امشب چه ربطی به ماجرای اصلی دارد؟ هر یک از ماجراها می‌توانست سریالی جداگانه باشد، اما مدام نویسنده با خلق داستان‌های دست و پاشکسته و بدون شخصیت‌پردازی درست، وسط داستان اصلی می‌پرید.
قطعاً «پایتخت» مخاطبان بیشتری نسبت به دیگر آثار تلویزیونی داشت، اما باید قبول کرد انتقادهایی هم که امسال بر این سریال وارد بود، بسیار بیشتر از آن چیزی بود که در سال‌های قبل شاهدش بودیم. درباره این انتقادها نیز سخن بسیار گفته شده است.
فراتر از سریال
به جز سریال‌ها که به صورت کاملاً فشرده از ساعت ۸ شب مخاطب را درگیر می‌کرد، هیچ تدارک ویژه‌ای که بتواند ۱۶ ساعت دیگرِ روزهای کرونایی را پر کند، وجود نداشت. فقط برنامه «عمو پورنگ» بود که توانست با مخاطبان خود، به ویژه فرزندانی که واقعاً از ماندن در خانه خسته شده بودند، ارتباط برقرار کند.
ویژه‌برنامه‌های تحویل سال هم که از روزهای قبل روی آنتن رفته بودند، چنگی به دل نمی‌زدند، برنامه تکراری «فرمول یک» که حتی در روزهای عادی نیز از شبکه یک پخش می‌شد، چه جذابیت و خلاقیت جدیدی می‌توانست داشته باشد تا بتواند بیننده را به نشستن و تماشا راغب کند؟ «اتفاق» شبکه سوم سیما نیز نتوانست اتفاق ویژه‌ای را رقم بزند.
قبول کنیم دیدن برخی مجریان برای تحویل سال واقعاً مخاطب را خسته می‌کند؛ نه اینکه مخاطب از آن مجری بدش بیاید، بلکه آنقدر در روزهای عادی او را دیده است که دیگر حتی به حرکات بدن او نیز اشراف کامل دارد. خوب است حداقل در این یک مورد تنوع بیشتری به برنامه‌ها داده شود.
یکی از انتقادهای جدی که در ایام عادی سال بر سیما وارد است و در ایام کرونایی بیش از گذشته به چشم می‌آمد، تعطیل کردن تمام سریال‌های روتین در شب‌های پنج‌شنبه و جمعه است؛ دقیقاً زمانی که بسیار از مردم در خانه می‌نشینند؛ اما معلوم نیست صداوسیما با چه سیاستی فرصت دنبال کردن سریال‌ها، آن هم در شب‌های خانه‌نشینی پنج‌شنبه و جمعه را از مخاطب می‌گیرد. البته چینش بد کنداکتور را می‌توان از ضعف‌های جدی سیما دانست؛ برای نمونه در همین ایام قرنطینه خانگی بود که «فیلشاه» از رسانه ملی پخش شد؛ اما جالب است که ساعت پخش آن ۸ صبح بود! آیا افرادی که کنداکتور را می‌چینند، خبر ندارند کودکان و نوجوانان در ایام ماندن در خانه هرگز ۸ صبح از خواب بلند نمی‌شوند؟
نوروز تمام شد و دوران قرنطینه نیز به پایان خواهد رسید، اما یادمان نرود ماه رمضان در پیش است. هر چند که مهم‌ترین سریال ویژه رمضان، یعنی «نون خ» به علت شرایط کرونا از کنداکتور رمضانی به پیش از آن منتقل شد، اما امیدواریم شاهد کنداکتوری به مراتب قوی‌تر و جذاب‌تر از ایام نوروز باشیم.