دوگانه‌سازی هیئت - سلامت!
دوگانگی‌ای که این روزها درباره برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع) به وجود آمده، فقط مختص قضیه محرم و اقامه عزای سرور و سالار شهیدان نیست، بلکه از ابتدای شروع این بیماری، این خط دوگانه‌سازی به صورت جدی مطرح شد و همچنان ادامه دارد؛ برای نمونه در ابتدا این بحث را مطرح کردند که شهر قم به دلیل اینکه روحانیت از این بیماری پیشگیری نکرده و طلاب خارجی به این شهر وارد شده‌اند، خاستگاه بیماری کرونا بوده است. سپس گفتند چون علمای قم اجازه ندادند شهر قم قرنطینه شود، این بیماری در سراسر کشور گسترش و شیوع پیدا کرد، همچنین مطرح کردند که علما در مقابل تعطیلی بقاع متبرکه مقاومت می‌کنند و طب سنتی و اسلامی را مقابل طب شیمیایی قرار دادند، بنابراین به شیوه‌های گوناگون می‌خواستند بین دین و علم تقابل ایجاد کنند.
در واقع این ماجرا پرده‌های متعدد و جدیدی را به خود اختصاص می‌دهد که آخرین برنامه آنها، بحث محرم و عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) است. آنها می‌خواهند به این شکل جامعه مذهبی را مقابل جامعه‌ای که به علم اهمیت می‌دهند، قرار دهند و با دوگانه‌سازی بین دین و سلامت به نوعی جامعه دوقطبی در کشور ایجاد کنند و این‌گونه به جامعه القا کنند که جامعه مذهبی به سلامت جامعه لطمه می‌زند؛ در حالی که جامعه مذهبی الزامات و انضباط لازم را برای رعایت سلامت خود و جامعه دارد.
نتیجه دیگر دوگانگی در سطح جامعه، ایجاد القای بی‌انضباطی در جامعه مذهبی و منسوب کردن این جامعه به خرافه‌گرایی و سطحی‌نگری و کاسته‌شدن از اعتبار، مشروعیت و وجاهت اجتماعی آنهاست. به عبارتی، اگر این ماجرا اتفاق بیفتد، می‌توانند شکاف‌های جدی‌تر و عمیق‌تری را بین تفکر انقلابی‌ـ اسلامی و تفکر سکولار ایجاد کنند. آنها به دنبال این هستند که به جامعه القا کنند تفکر مذهبی توانایی اداره کشور را ندارد و توجه متوازنی به همه ابعاد و نیازمندی‌های جامعه نمی‌کند، از این رو باید تفکر مذهبی را از اداره زندگی بشر و اداره حکومت جدا کرد و از آن فاصله گرفت که البته تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند و با رفتار مؤمنانه و در عین حال عاقلانه جامعه مذهبی از ایجاد این حساسیت کاذب پیشگیری شده است. همانطور که جامعه مذهبی تا الآن در حفظ سلامت پیشتاز بوده و به سلامت خود و مردم اهمیت داده است، همچنین به اندازه کافی توصیه‌نامه‌های بهداشتی اعلام شده از سوی ستاد ملی کرونا را رعایت و سیاست‌های این گروه ایجادکننده دوگانگی در کشور را خنثی کرده است، از این پس نیز همان‌گونه خواهد بود.
تلاش این جریان دوگانه‌ساز در کشور این است که این مسئله را بزرگ کنند و از نظر خود این واقعه را مرجع اختلاف قرار دهند، البته مقصود حرف بنده این نیست که بیماری کرونا و سلامت مردم مسئله بزرگی نیست که البته مسئله مهمی است، به همین دلیل همه مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی اهتمام دارند؛ ولی آنچه مهم است ایجاد نشدن دوگانگی‌ها و اختلاف‌ها بین جامعه مذهبی و دیگران است. مسئله این است که رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برای حفظ سلامت، نه فقط در کشور ما، بلکه در سراسر جهان امر بسیار ساده و قابل انجام است، بنابراین مردم ما اعم از جامعه مذهبی و مسئولان کشور و ... تا الان به این مسئله اهتمام داشته و از این پس نیز به آن توجه می‌کنند. برای نمونه، تشرف به بقاع متبرکه باید به گونه‌ای باشد که دستورالعمل‌های بهداشتی رعایت شود. البته این تدابیر تا الآن در بقاع متبرکه رعایت شده است و کسی نمی‌تواند بهانه‌ای در این زمینه بیاورد.
قضیه محرم نیز همینطور است، شور حسینی و ارتباط و توسل به سیدالشهدا(ع) افزون بر ایجاد آرامش معنوی، سبب نزول رحمت الهی بین مردم و گشایش نیز می‌شود. اما دیگر امکان ندارد که عزای سیدالشهدا(ع) مانند گذشته اقامه شود. جامعه مذهبی ما هم این موضوع را بپذیرفته که وضعیت حال حاضر متفاوت شده و باید متناسب با وضعیت موجود، برنامه‌ریزی کرد که طرف مقابل خلع سلاح شود؛ لذا ضروری است ایده‌های کاربردی و اجرایی برای برگزاری عزاداری ماه محرم با توجه به دستورالعمل‌های اعلام شده از سوی ستاد مقابله با کرونا در نظر گرفته شود. برای نمونه دسته‌جات عزاداری حرکت نکنند و هیئات در محیط‌های باز یا مدارس مراسم داشته باشند. با توجه به محدودیت زمانی و مکانی اعلام شده، به نظر بنده اگر مؤمنان اهتمام کنند که مجالس را کوچک‌تر از قبل اما متعدد در سطح شهر و محل برگزار کنند، مناسب‌تر است. در واقع، امسال امکان برگزاری مراسم در هیئت‌های چند هزار نفره در سطح برخی از شهرها که بخش عظیمی از عزاداران را به خود اختصاص می‌داد، وجود ندارد.
پیشنهاد می‌شود امسال مردم عزادار به صورت خودجوش بانی مراسم عزاداری شوند و در هر محله، مکانی را با رعایت نکات مطرح شده، تعیین کنند و این نکته را نیز توجه داشته باشند که برای همسایه‌ها مزاحمت ایجاد نکنند. اگر این هیئت‌ها و جلسات عزاداری بیشتر برگزار شود، از این طریق نیز شور حسینی در کنار شعور حسینی اتفاق می‌افتد و آثار برگزاری مراسم سیدالشهدا(ع) نیز دیده می‌شود. نکته دیگر درباره نصب علامات و پرچم‌های عزاداری در هر کوی و برزن و سر در خانه‌هاست؛ اگر مسئولان ذی‌ربط و رسانه‌ها در این زمینه فرهنگ‌سازی و تبلیغات کنند، به نظر بنده سبب حفظ و گسترش شعائر دینی می‌شود. اگر بتوانیم این رویه را گسترش دهیم که همه کوی و برزن ما رنگ عزای سیدالشهدا(ع) بگیرد، یک ابتکار عملی است که شور حسینی بیشتر به چشم می‌آید.
حجت‌الاسلام علیرضا پیروزمند
عزای سیدالشهدا(ع) تعطیل‌شدنی نیست
در عزاداری ماه محرم باید به فرمایش رهبر معظم انقلاب که فرمودند «من هم به رهنمودهای ستاد کرونا توجه می‌کنم»، دقت کنیم. در ماه محرم خواه و ناخواه در بین شیعیان شور حسینی به جوش می‌آید و تحرکی ایجاد می‌شود که نماد آن را هر ساله در تکایا، هیئت‌ها و روضه‌های عزاداری ماه محرم می‌بینیم؛ اما در حال حاضر و با وجود بیماری کرونا عقل حکم می‌کند که مراسم‌های عزاداری سیدالشهدا(ع) به گونه‌ای برگزار شود که سبب گسترش و شیوع بیشتر این بیماری نشود. در این ایام می‌توان از فضای مجازی بیشتر استفاده کرد و مداحان بیشتر از گذشته در این فضا فعالیت کنند یا اینکه هر کسی در منزل خود برای خود و خانواده‌اش روضه‌خوانی و مداحی کند، بالاخره همه ما پای منبرهای روضه امام حسین(ع) بزرگ شده‌ایم و مطالبی یاد گرفته‌ایم. صدا و سیما هم می‌تواند در همین راستا برنامه‌هایی پیش‌بینی کند.
بچه هیئتی‌ها پیرو مکتب سرخ عاشورا و ائمه معصوم(ع) و پرچمدار قیام عاشورا بوده و هستند. آنها در این ایام بیماری کرونا نشان دادند که چقدر در کنار مردم هستند و در امر کمک مؤمنانه و ضدعفونی محلات و شهرها کمک‌رسان بودند و کمک‌های بسیاری در جلوگیری از گسترش این بیماری کردند. با توجه به این سبقه هیئتی‌ها، در ایام برگزاری مراسم ماه محرم نیز می‌توان انتظار داشت که در این مراسم‌ها نکات بهداشتی را کاملاً رعایت کنند. این نکته را هم بگویم که بهتر است این مراسم‌ها در فضاهای باز برگزار شود. برای نمونه حسینیه صنف آهن‌فروشان یک فضای باز گسترده دارد که قرار است عزاداری در این فضا با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. لازم است دقت شود هیئت‌هایی که فضای بسته یا سقف کوتاه دارند، ممکن است مشکل‌زا شوند که باید برای دفع این بلا در حد توان نکات لازم را رعایت کنند.
این نکته قابل توجه است که عزاداری امام حسین(ع) تعطیل‌شدنی نیست و نخواهد شد. حتی در زمان رضاخان نیز با تمام تدابیر امنیتی که داشت، مردم روضه‌خوانی امام حسین(ع) را ترک نکردند و در زیرزمین منازل و با درهای بسته مراسم را برگزار کردند. ما مداح‌ها در این عرصه سال‌ها برای مردم حرف زدیم و روضه و نوحه خواندیم، حال با توجه به وضعیت به وجود آمده لازم است از طریق فضای مجازی نیز مراسم برگزار کنیم و رسانه ملی همت بیشتری بگمارد و از مداح‌ها و منبری‌های قدیمی و اصیل در برنامه‌هایش استفاده کند تا از این طریق به سایر مردمی که امکان رفتن به هیئت را ندارند، نشان دهد.
متأسفانه این روزها عده‌ای می‌گویند نباید عزاداری ماه محرم برگزار شود. در تعطیلات عید غدیر شاهد مسافرت‌ها و جاده‌های شلوغ و مملو از خودرو عده‌ای از مردم بودیم و هم اینکه عده‌ای مهمانی‌های شبانه و مراسم‌های ازدواج مخفیانه را برگزار می‌کنند، سؤال اینجاست که آیا ویروس کرونا به این مناطق و محافل راهی ندارد و این ویروس فقط در هیئت امام حسین(ع) راه پیدا می‌کند؟ عده‌ای که این حرف‌ها را می‌زنند و جوسازی می‌کنند، با مسئله دیگری جنگ دارند که متأسفانه عزاداری امام حسین(ع) را مستمسک قرار داده‌اند. عقل حکم می‌کند در عزاداری‌ها نکات بهداشتی رعایت شود و حتی حسینیه‌هایی که امکان برگزاری ندارند، مراسم را در مدارس برگزار کنند. این را بدانید که عزای سیدالشهدا(ع) اصلا تعطیل‌شدنی نیست و تا خداوندی خدا برپاست، پرچم شاه کربلا برجاست.
سیدعلی محمد سادات رضوی