مجلس یازدهم در ماه‌های پایانی سال 98 و در شرایطی که مردم از عملکرد مجلس دهم و دولت دوازدهم ناراضی بودند بر سر کار آمد و رأی‌دهنگان امید فراوانی به این مجلس برای تدبیر امور بسته‌اند و عموم جامعه نیز انتظار دارند که مجلس تازه نفس انتظارات را برآورده کند! انتظاراتی که بخش قابل توجه‌ای از آن محصول وعده‌ها و شعارهای منتخبان مردم در بهارستان است، از این‌رو در نشستی در مرکز فرهنگی رسانه‌ای صبا با حضور دکتر علی دورانی، معاون ارتباطات و پیگیری حوزه ریاست مجلس به بررسی مجلس یازدهم و مسیر پیش‌روی آن پرداختیم که شرح آن در ادامه آمده است.
ارزیابی شما در زمینه عملکرد مجلس یازدهم و برنامه‌های آینده آن چیست؟
مجلس یازدهم به فرصت نیاز دارد تا به درستی در جایگاه مجلس تراز انقلاب اسلامی قرار گیرد. این مجلس با شعار تحول فعالیت خود را آغاز کرد. تحول ابتدا باید در حوزه مجلس و بعد در سطح کشور و دیگر قوا روی دهد. «کارآمدی»، «شفاف‌سازی» و «مردمی‌سازی» سه اصل بنیادین برای تحول در مجلس در نظر گرفته شده است. با وجود این هر دو خواسته با هم در حال مدیریت شدن است؛ یعنی هم به تحول داخل مجلس و هم به تحول در عرصه کشور توجه می‌شود. با این نگاه تکلیف مجلس مشخص است. تصویب قانون خوب به مقدمه و بسترسازی مناسب نیاز دارد. مشکل اصلی کشور اجرایی‌سازی قانوان است و باید شرایطی ایجاد شود تا قوانین عملیاتی و تاکتیکی‌تر شوند و خروجی بهتری صورت گیرد.
یکی از مهم‌ترین وظایف مجلس قرار گرفتن در جایگاه نظارت است، وظیفه‌ای که در ادوار گذشته در خصوص آن قصور صورت گرفته است. آیا مجلس فعلی برنامه‌ای برای رسیدن به جایگاه واقعی خود دارد؟
مجلس در سه حوزه می‌تواند بر امور نظارت داشته باشد:
1ـ نظارت از طریق معاونت نظارت مجلس،
2ـ نظارت از سوی نمایندگان؛
3ـ نظارت از طریق مردم (مجلس از طریق طراحی سامانه جدید در صدد برنامه‌ریزی برای این نوع نظارت است.)
اقدامات اخیر دکتر قالیباف تلفیقی از نوع اول و دوم است. هدف این است که کلیه توانمندی‌های نهادی مجلس (دیوان محاسبات، مرکز پژوهش‌ها و کمیسیون‌ها) در اختیار نمایندگان قرار گیرد تا بتوانند با نظارت بر اجرای قانون در حوزه انتخابیه خود بهتر عمل کنند.
شما درباره سفرهای دکتر قالیباف چه نظری دارید؟ هدف از این سفرها چیست؟
سفرهای دکتر قالیباف اگرچه در ظاهر کمتر از یک هفته طول می‌کشد؛ اما با برنامه قبلی انجام می‌شود. یک ماه قبل از آغاز سفر، مجمع نمایندگان استان تشکیل و با برنامه‌ریزی دقیق مشکلات استان مشخص می‌شود، استاندار چند جلسه به تهران فراخوانده و مشکلات با حضور او بررسی می‌شود. قبل از سفر عقب‌ماندگی‌ها و مشکلات استان بررسی و در طول سفر به این مسائل توجه ویژه می‌شود.
بودجه‌های استان، نحوه تخصیص بودجه و انحراف آن مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. هدف از این سفرها هرگز انتخاباتی و تبلیغ برای آن نیست. ریاست کمیسیون‌ها در این سفرها حضور پیدا می‌کنند، اتفاقی که در سفر می‌افتد خیلی بیشتر از یک سرکشی و نظارت حداقلی است. نکته مهم این است که بعد از سفر کارگروه‌های تخصصی مشکلات را بررسی و راهکار حل مشکل را اعلان می‌کنند. برای نمونه در خوزستان 23 راهکار استخراج شد که کاملاً قانونی و علمی است. همه این امور در پایگاه مجلس بخش استانی قرار داده شده و راه‌های تأمین بودجه آن نیز معین است.
در حوزه قانون‌گذاری مجلس یازدهم چه برنامه‌هایی دارد؟
موضوع تحول مجلس در حوزه قانون‌گذاری نیز در حال پیگیری است. مجلس یازدهم تلاش دارد در تدوین قانون نظر نخبگان را اعمال کند. بر اساس این طرح کمیسیون‌هایی که در حال تدوین قانون هستند، همزمان می‌توانند از بخش‌های نخبگانی جامعه استفاده کنند تا خرد جمعی وجود داشته باشد. همچنین حضور نمایندگان در یک حوزه انتخابیه و ارتباط مستقیم با وضعیت کشور سبب می‌شود در تصویب قوانین هم نقش مهمی داشته باشد و اولویت‌ها را بهتر تشخیص دهند.
مجلس برای تغییر وضعیت فعلی کشور چه برنامه‌ای دارد؟
در بخش تحول در کشور بسته اقتصادی مردمی یکی از مهم‌ترین برنامه‌هاست. در این زمینه از همان ابتدا از دستگاه‌های مختلف نظر خواهی شده و در کنار این موضوع، مأموریتی ویژه به مرکز پژوهش‌های مجلس داده شده است تا اولویت‌ها را برای کمیسیون‌ها مشخص کند. بسته اقتصاد مردمی از پنج زیرمجموعه تشکیل می‌شود:
1ـ اصلاح ساختار بودجه: دکتر قالیباف به صورت رسمی به دولت اعلام کرد مجلس روال قبلی بودجه‌ریزی را قبول ندارد و باید اصلاح ساختار بودجه تدوین شود. به همین منظور کمیسیونی به عنوان اصلاح ساختار بودجه تصویب شد و طرح 14 ماده‌ای را شروع کرد. هدف آنها تغییر در مدل منابع، مدل هزینه‌کردها و مدل اطلاعات است.
ما دچار نقصان جدی در بخش اطلاعات هستیم. هیچ اطلاع جامعی از دهک‌ها وجود ندارد؛ به همین دلیل اشتباهات زیادی در این خصوص روی داده است. در سال‌های گذشته، مرکز آمار درصدد حل این مشکل برآمده بود، اما نتیجه مناسبی حاصل نشد. با این وجود تقویت بانک اطلاعات امری مهم و ضروری است.
2ـ اصلاح نظام مالیاتی: قانون مالیات‌گیری باید به دقت اصلاح شود. مأموران مالیاتی با اطلاعات دقیق از این توان برخوردار باشند که از ضعفا مالیات نگیرند و در مقابل، ثروتمندان توان فرار مالیاتی نداشته باشند. طرح گرفتن مالیات از خانه‌های خالی یک قانون درست در این خصوص است. در حال حاضر، انبوه‌سازانی در سطح تهران وجود دارند که بیش از هزار خانه به اسم آنهاست و قصد فروش آن را هم ندارند.
3ـ بهبود وضعیت معیشتی مردم: متأسفانه معیشت مردم درگیر اقتصاد سیاسی شده است. وضعیت بورس، ارز، سکه، ماشین و تورم با سیاست دولت فعلی گره خورده است. دولت مردم را تشویق می‌کند که وارد بورس شوند، اما هدف آنها بهره‌برداری در اقتصاد است تا با ابزار بورس به مطامع سیاسی خود برسند. فعالان بازار سرمایه در جلسه‌ای با نمایندگان مجلس می‌گویند وضعیت فعلی بر اساس خواسته دولت شکل گرفته است.
4 و 5ـ رونق تولید و بهبود فضای کسب‌وکار و دیپلماسی اقتصاد.