در این روزها و شبهای گرفتار کرونا که سینماها بسته و مراکز تفریحی و فرهنگی تعطیل یا نیمه تعطیل هستند، قطعاً بار دیگر جایگاه تلویزیون، این قاب جادویی بیش از قبل دارای اهمیت شده است. تلویزیونی که تماشای آن میتواند تا حدی شبهای سرد زمستان را کوتاه و از استرس این ایام بکاهد؛ به همین دلیل صدا و سیما هم تلاش کرده است تا وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهد، اما آیا این تولیدات توانسته همراه خوبی برای اوقات فراغت و دورهمیهای خانگی خانوادهها باشد؟
طنزی که نخنداند!
برای نمونه، شبکه سوم سیما کنداکتور سریال شبانهاش را با سریالی جدید و کمدی به نام «021» بسته بود؛ آن هم با حضور بازیگرانی مانند جواد رضویان و سیامک انصاری که کارنامه خوبی در حوزه کمدی داشته و دارند، اما متأسفانه 021 نه تنها مورد رضایت مخاطبان واقع نشد؛ بلکه در آمار خود تلویزیون نیز جزء کم مخاطبترین سریالها قرار گرفت. این در حالی است که مردم ما این روزها و در شرایطی که مشکلات اقتصادی و سوءتدبیرها از یک سو و استرس ناشی از شیوع بیماری کرونا از سوی دیگر آنها را تحت فشار و هجمه قرار داده، بسیار تشنه کارهای کمدی و شاد هستند تا شاید با تماشای چنین آثاری بتوانند بسیاری از مشکلات روزمره را از یاد ببرند.
سریالی که به نظر میرسد هزینه کمی هم بابت ساخت آن صرف نشده است، اما انگار تجربهای از هزینه بیتالمال باید باشد تا مدیران بپذیرند که یک بازیگر خوب الزاماً نمیتواند تولیدکننده توانمندی هم به شمار آید.
021، حتی یک داستان مناسب و جذاب هم نداشت؛ دو رفیقی که با دو خواهر ازدواج کردهاند، با فرزندانی که خلق و خوی آنها هیچ موقعیت جذاب و جالبی را رقم نمیزند. مخاطب هیچ گونه شخصیتپردازی مناسبی در فیلمنامه شاهد نیست، بنابراین هیچ انتظاری هم از هیچ یک از کاراکترها ندارد.
داستانهای کوتاه و بیربط آنچنان بیملاحظه کنار هم چیده شدهاند، که مخاطب را گیج میکنند. سریال با فضای کنونی زندگی مردم ایران بسیار فاصله دارد، نه شخصیتها، شخصیتهایی هستند که در اطرافمان زیاد میبینیم و نه اتفاقها.
این در حالی است که اگر نگاهی کوچک به کارهای کمدی مورد استقبال مردم در طی چند دهه گذشته بیندازیم، متوجه خواهیم شد همیشه کارهایی ماندگار بودهاند که مردم توانستهاند با آنها همزادپنداری کنند، کاراکترهایی مانند «آقا ماشاالله» در «خانه به دوش» یا «هاشم آقا» در «متهم گریخت»، حتی سه رفیق در «لیسانسهها» و «فوقلیسانسهها»، کسانی هستند که مشکلاتی کاملاً از جنس مردم دارند و برای حل آنها نیز راه حلهایی دقیق از جنس مردم و در قالب طنز انتخاب کردهاند.
اما یکی از اصلیترین مشکلات 021 را علاوه بر نداشتن داستان یک خطی جذاب، میتوان بازیهای نه چندان دلچسب بازیگرانش دانست؛ بازیگرانی که وقتی در کارهایی که خود کارگردانی نکردهاند، قرار گرفتهاند بسیار دوست داشتنی و طناز هم بودهاند.
موعد تجدید نظر
در هر حال، 021 را میتوان یکی از کارهای کمدی ضعیف چند سال اخیر تلویزیون دانست، سریالی که نه تنها آموزنده و ارتقادهنده نبود، بلکه نتوانست سرگرمکننده هم باشد. به گونهای که گاهی شبها مخاطب آنقدر به تماشای این به اصطلاح کمدی بیرغبت مینشست که حاضر بود از وسط آن قسمت، کنترل به دست بگیرد و شبکه را عوض کند!
در چنین وضعیتی شاید بهتر باشد رسانه ملی به سوی هنرمندانی برگردد که چه در مقام بازیگر و چه در مقام نویسنده و کارگردان اگر فرصت مناسبی پیدا کنند، کارهای ماندگاری را نیز تحویل میدهند. البته نمونه های موفق در سالهای اخیر هم کم نیستند؛ مجموعههایی مانند «پایتخت»، «نون خ» و... که در کنار مقوله طنز سیاسی، اجتماعی از موضوعات روزمره زندگی مردم هم غفلت نمیکنند.