یکی از محورهای مهم بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی که به مناسبت 19 دی ایراد فرمودند، تأکید معظم‌له مبنی بر ممنوعیت واردات واکسن کرونا از کشورهای آمریکا، انگلیس و حتی فرانسه بود. رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند: «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است. این را من به مسئولین هم گفته‌ام، الان هم به طور عمومی می‌گویم. اگر آمریکایی‌ها توانسته بودند واکسن تولید کنند، این افتضاح کرونایی در کشور خودشان پیش نمی‌آمد. چند روز پیش در ظرف ۲۴ ساعت، اینها چهار هزار نفر تلفات داشتند. اینها اگر بلدند واکسن درست کنند، اگر کارخانه فایزرشان می‌تواند واکسن درست کند، چرا می‌خواهند به ما بدهند؟ خب خودشان مصرف کنند که این قدر مرده و کشته زیاد نداشته باشند. انگلیس هم همین جور. بنابراین، به اینها اعتماد نیست؛ من واقعاً اعتماد هم ندارم، نمی‌دانم، گاهی اوقات هست که اینها می‌خواهند واکسن را روی ملت‌های دیگر امتحان کنند، ببینند اثر می‌کند یا نمی‌کند. بنابراین، از آمریکا و از انگلیس [واکسن تهیه نشود]. البته به فرانسه هم من خوش‌بین نیستم... [البته] از جاهای دیگر اگر بخواهند واکسن تهیه کنندـ که جای مطمئنی باشدـ هیچ اشکالی ندارد.»
چرایی ممنوعیت واکسن برخی کشورها
بیانات رهبر حکیم انقلاب درباره ممنوعیت واردات واکسن از آمریکا، انگلیس و فرانسه آنقدر صریح، شفاف، گویا و روشن است که نیاز چندانی به تحلیل ندارد؛ اما با توجه به اهمیت موضوع و اینکه در افکار عمومی هم بعضاً و بر اثر فرافکنی‌های گسترده رسانه‌های بیگانه ابهاماتی پیش آمده که گویا جمهوری اسلامی ایران با واردات هر گونه واکسن خارجی مخالف است، در ادامه این نوشتار به این پرسش اصلی پاسخ داده می‌شود که چرا نباید به واکسن کرونای این سه کشور خوش‌بین بود و از آنها استفاده کرد؟
ملاحظات امنیتی
ملاحظات امنیتی، موضوع اصلی است که باعث ممنوعیت عقلانی و منطقی واردات واکسن از آمریکا، انگلیس و فرانسه شده است. قبل از هر چیز باید توجه داشت که دستور رهبر معظم انقلاب در چه حوزه‌ای صادر شده است؛ برخی می‌گویند ایشان نباید در حوزه‌ای که تخصص ندارند، ورود کنند و باید امر را به متخصصان آن رشته بسپارند؛ اما این دستور اصلاً در حوزه تخصصی بهداشت و درمان صادر نشده است، هر چند مرتبط با آن است؛ بلکه دستور ایشان را باید در حوزه «امنیت ملی» دانست. بنابراین سخن این است که دستور معظم‌له، از نظرگاهی خاص ابتدا باید در راستای نگاه امنیتی ایشان تحلیل و بررسی شود؛ قاعدتاً دانشمندان کمتر نگاه امنیتی دارند و به مسائل تنها از زاویه علمی نگاه می‌کنند، اما رهبر معظم انقلاب به این مسئله از جوانب مختلف نگاه می‌کنند. لذا نگاه رهبری به واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی و بعضی کشورهای اروپایی از منظر امنیتی و تهدیداتی است که استفاده از آن می‌تواند بر روی امنیت ملی کشور داشته باشد.
بی‌اعتمادی
نکته بعدی که در راستای ملاحظات امنیتی قرار دارد، نگاه عبرت‌آموز و تاریخی رهبر معظم انقلاب است؛ اینجاست که مسئله «بی‌اعتمادی» مطرح می‌شود. رفتار آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای غربی با ایران در سال‌های بعد از انقلاب تا به امروز و چه در دوران قبل از انقلاب به گونه‌‌ای بوده است که باعث ایجاد یک بی‌اعتمادی عمیق و عقلانی به این کشورها در بین افکار عمومی و محافل سیاسی کشور شده است. واقعاً این یک سؤال اساسی است که چطور می‌توان به درخواست صادرات یا اهدای واکسن کرونا از کشورهایی که در اوج گسترش کرونا از ورود هرگونه تجهیزات پزشکی و دارو به ایران از طرق مختلف جلوگیری می‌کنند، اعتماد کرد؟! از سوی دیگر، اگر به فهرست طولانی خباثت‌های غیرانسانی کشوری مانند آمریکا که ظاهر خدمات درمانی دارند، ولی در واقع در حال جنایت‌های بیو‌تروریستی در قالب روش‌های درمانی و برای تحقیق روی مردم کشورهای مختلف در 70 و 80 سال اخیر بوده‌اند، نگاهی داشت، نمی‌توان به واکسن تولیدی این کشور اعتماد کرد.اینکه برخی مطرح می‌کنند، علم‌آموزی و خصوصاً استفاده از محصولات طبی ولو از دست کفار باشد، اشکالی ندارد و برای این موضوع از سیره معصومین(علیهم‌السلام) هم شاهد مثال آورده‌اند، باید دقت کرد که دستور رهبر معظم انقلاب ناظر به بحث کفر و اسلام نیست! بلکه بحث ظالم و مظلوم در میان است؛ رهبری عقیده دارند که آمریکا و انگلیس با توجه به سوابق‌شان از ظلم و جنایت، ممکن است این بار هم به ما ضربه وارد کنند و دستورشان هم یک دستور پیشگیرانه است؛ و الا ایشان فرمودند به جز این دو کشور از جاهای دیگری که مطمئن است، منعی ندارد که واکسن وارد شود و بدیهی است این «جاهای دیگر» ممکن است مشرک و کافر هم باشند، اما سوء سابقه‌شان از آن سه کشور کمتر باشد.
طی نکردن فرآیند علمی
یکی از علل مهم بی‌اعتمادی به واکسن‌های شرکت‌های انگلیسی و آمریکایی (مدرنا، فایزر، آکسفورد و...) این است که این شرکت‌ها، به طور طبیعی مراحل مطالعات حیوانی و انسانی را طی نکرده‌اند و دریافت تأییدیه و مجوزشان نیز تنها به دلیل نفوذ گسترده و لابی این واکسن‌سازان معروف در ساختار‌های سیاسی، دولتی و مجامع بین‌المللی بوده است. طبیعی است سازمان جهانی بهداشت هم که بیش از ۲۰ درصد بودجه آن را آمریکا تأمین می‌کند و تحت سلطه قدرت‌های بزرگ غربی است، در مقابل عوارض و فرآیند غیرعلمی واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی حرفی برای گفتن نداشته باشد.
واقعاً اگر واکسن‌های آمریکایی و اروپایی مؤثر و اثربخش بودند، هر روز شاهد صدها و هزاران مرگ و میر کرونایی در آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و سایر کشورهای اروپایی که واکسیناسیون را شروع کرده‌اند، نبودیم.
نتایج اخیر واکسن فایزر و مرگ‌ومیر چندین نفر پس از تزریق این واکسن در نروژ، پرتغال، ولز و... و برخی گزارش‌ها از فلج بیش از سه هزار نفر پس از تزریق واکسن کرونا در آمریکا یا افزایش شدید موج کرونا در سرزمین‌های اشغالی فلسطین با وجود واکسیناسیون با سرعت بالا از طریق واکسن فایزر و برخی خبرهای دیگر بر اهمیت احتیاط در واردات چنین واکسنی تأکید می‌کند. همان‌گونه که اشاره شد، تزریق واکسن کرونای فایزر در آمریکا و انگلیس در حالی ادامه دارد که مواردی از مرگ و ابتلا پس از دریافت واکسن هر روز گزارش می‌شود. عوارض خطرناک واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی به اندازه‌ای است که حتی بیش از 60 درصد کادر درمان در آمریکا و اروپا از تزریق این واکسن خودداری کرده‌اند!
سودآوری اقتصادی
علاوه بر نکات یاد شده، بحث سودآوری موضوع مهم دیگری است که نباید دست‌کم گرفته شود. اینکه قرار است بخش مهمی از خسارات ناشی از کرونا بر اقتصاد آمریکا و برخی کشورهای اروپایی از طریق تولید و عرضه انبوه واکسن‌های تأیید شده آن هم بر اثر لابی و نفوذ، تا پایان سال ۲۰۲۱ جبران شود، موضوعی است که به تأمل و تعمق نیاز دارد! رشد فزاینده شاخص‌های بورس در آمریکا همزمان با تولید و عرضه واکسن فایزر و مدرنا، نکته مهمی است که نباید ساده انگاشته شود! برای نمونه، تنها اخبار مربوط به واکسن مدرنا، ارزش این شرکت ناشناخته را به ۶۲ میلیارد دلار رسانده و سهام این شرکت با جهش ۷۰۰ درصدی مواجه شده است! دو شرکت داروسازی فایزر و مدرنا تنها در سال ۲۰۲۱ از محل واکسن کوویدـ۱۹ حدود ۳۲ میلیارد دلار درآمد خواهند داشت!
جمع‌بندی
بنا بر آنچه در نوشتار حاضر تحلیل شد، بنا به دلایل روشن و علمی و اثبات شده نمی‌توان به واکسن‌های شرکت‌های داروسازی آمریکا و انگلیس و حتی فرانسه که سابقه بدی در ایران دارند، اعتماد کرد. در صورتی استفاده از واکسن خارجی ضروری است که سه شرط وجود داشته باشد، یک اینکه، خودمان امکان تولید دسترسی به واکسن را نداشته باشیم، در حالی که دانشمندان ما در حال ساخت این واکسن هستند، ممکن است تولید آن یک مقدار طول بکشد، ولی شیوه‌های پیشگیری و درمان ما جوابگوست و شاهد اثرات مثبت راه‌های درمانی به کار گرفته شده هستیم، دوم اینکه روش‌های درمانی پاسخگو نباشند که جوابگو هستند و سوم اینکه واکسن این کشورها مطمئن باشد که نیست و بنابراین به دلیل اینکه شروط مذکور محقق نشده، نباید واردات از آن کشورها انجام شود و باید نسبت به تأمین واکسن ارز منابع مطمئن اقدام شود و در کنار آن تکیه اساسی به داشته‌های خودمان باشد.