طی هفته گذشته ماجرای سیاست گذاری جدید واتس‌آپ در رابطه با به اشترا‌ک‌گذاری اطلاعات کاربران این پیام‌رسان با فیس‌بوک به یکی از جنجالی‌ترین خبرهای حوزه رسانه و فضای مجازی جهان بدل شد؛ چرا که تعداد کاربران این پیام‌رسان بالغ بر 2 میلیارد نفر است و هر گونه دست درازی به اطلاعات خصوصی کاربران بخش قابل توجهی از جمعیت جهان را با تهدید امنیتی روبه‌رو می‌کند.
این جنجال از جایی آغاز شد که واتس‌آپ بدون هرگونه اطلاع‌رسانی قبلی با نمایش یک اطلاعیه به کاربران خود اعلام کرد که اگر مایل به استفاده از نسخه جدید این پیام‌رسان هستند، باید با قوانین جدید آن موافقت کنند و اگر تا تاریخ ۸ فوریه موافقت خود با این قوانین را اعلام نکنند، حساب واتس‌آپ آنها برای همیشه غیر فعال خواهد شد.
این اطلاعیه وقتی داد کاربران را درآورد که مشخص شد مهم‌ترین هدف واتس‌آپ از طرح این درخواست گرفتن تأییدیه کاربران برای ارائه ریز اطلاعات مربوط به فعالیت‌های آنها به شرکت فیس‌بوک است؛ چرا که ارائه اطلاعات کاربران به این شرکت بدون جلب موافقت کاربران می‌تواند پیامدهای حقوقی سنگینی را برای مدیران این پیام‌رسان به همراه داشته باشد.
برای درک بهتر چرایی اعتراض و نگرانی کاربران جهانی این پیام‌رسان باید به این نکته اشاره کرد که شرکت فیس‌بوک عملاً یکی از بدنام‌ترین شرکت‌های آمریکایی در حوزه رعایت حریم خصوصی کاربران است؛ چرا که مدتی قبل مشخص شد این شرکت در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ میلادی آمریکا و در قبال دریافت پول، اطلاعات ۸۷ میلیون کاربر خود را در اختیار شرکت انگلیسی «کمبریج آنالیتیکا» قرار داده و این شرکت با استفاده از این اطلاعات و تجزیه و تحلیل روان‌شناختی کاربران، اطلاعات لازم را برای هدف قرار دادن ادراک رأی‌دهندگان آمریکایی به نفع کمپین انتخاباتی دونالد ترامپ مهیا کرده بود. این رسوایی موجب شد تا «کمیسیون تجارت فدرال آمریکا» این شرکت را به دلیل درز اطلاعات و نقض حریم خصوصی کاربران محکوم به پرداخت جریمه ۵ میلیارد دلاری کند؛ اما همان‌گونه که پیشتر اثبات شده، فیس‌بوک شرکتی نیست که از تجارت پر سود فروش کلان داده‌های کاربران «Big Data» خود دست بر‌دارد؛ به همین دلیل نیز موج مهاجرت از واتس‌آپ به دیگر پیام‌رسان‌های مدعی حفاظت از حریم خصوصی کاربران آغاز شده است که در صدر این پیام‌رسان ها پیام‌رسان مشکوک «سیگنال» وجود دارد!
سیگنال «Signal» یک پیام‌رسان متن‌باز با امکان ارسال پیام‌های متنی، صوتی و تصویری رایگان و امن است که از طریق یک بنیاد به ظاهر غیر انتفاعی راه‌اندازی شده است و کاربران تنها با ثبت شماره تلفن همراه خود امکان استفاده از این پیام‌رسان را دارند.
جالب است که رسانه‌های غربی در حالی به تبلیغ و ترغیب افکار عمومی جهان به سمت استفاده از پیام‌رسان سیگنال دست زده‌اند که طی دو هفته اخیر با نقض آشکار حقوق بشر و حریم خصوصی شهروندان معترض آمریکایی علاوه بر رصد و شناسایی معترضان و معرفی آنها به نهادهای امنیتی، حذف هواداران ترامپ از فضای مجازی را در دستور کار خود قرار داده و آشکارا از این اقدام خود دفاع می‌کنند.
از این‌رو به نظر می‌رسد هدف از تبلیغات گسترده در رابطه با امنیت پیام‌رسان سیگنال چیزی جز تبدیل کردن این پیام‌رسان به یک منبع جدید اطلاعاتی برای سرویس‌های جاسوسی آمریکایی نیست؛ چرا که بسیاری از کاربران با این توهم که امنیت اطلاعات خصوصی و کاری آنها در این پیام‌رسان از امنیت بالایی برخوردار خواهد بود، قربانی سرویس‌های اطلاعاتی غربی خواهند شد.
نوید کمالی
بازتولید استعمار در فضای مجازی
طی سال‌های اخیر، مداخلات آمریکا در امور داخلی کشورهای گوناگون نشان داده است که فضای مجازی در جعبه ابزار سیاست خارجی واشنگتن به یک سلاح کشتار جمعی تبدیل شده است و در این زمینه مطالعه مقاله پیترسینگر و امرسون بروکنیگ در مجله «فارین پالیسی» به تاریخ اکتبر ۲۰۱۸ با عنوان «جنگ آینده لایک خواهد شد» می‌تواند به درک بهتر ماهیت فضای مجازی در دستگاه سیاست خارجی آمریکا کمک کند.
این دو پژوهشگر در این مقاله تأکید کرده‌اند که فضای مجازی صحنه جنگ واقعی است و در این جنگ آنچه کاربران به اشتراک می‌گذارند، تعیین‌کننده چیزی است که در صحنه نبرد رخ می‌دهد؛ در این جنگ کلمات و به خصوص تصاویر منتشر شده از سوی کاربران نقش مهمات جنگی را ایفا می‌کنند، کار این مهمات جنگی بیش از آنکه گفتن خبر یا بیان نکته‌ای باشد، دفن حقایق با استفاده از پرت کردن حواس مخاطبان است. این نکته می‌تواند رازگشای چرایی سر و صدای آمریکایی‌ها در رابطه با اعمال محدودیت اینترنتی در دیگر کشورها به ویژه ایران باشد! جالب است که آمریکایی‌ها حتی اجازه دسترسی ملت ایران به دارو و مواد غذایی وارداتی را نمی‌دهند؛ اما همواره خود را نگران دسترسی مردم به اینترنت نشان می‌دهند؟!
مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که نقش عمده و آشکار او در پخت و پز طراحی سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا بر کسی پوشیده نیست، به همراه دنیل شاپیرو، سفیر سابق آمریکا در سرزمین‌های اشغالی در مقاله‌ای مشترک در ایام اغتشاشات دی ماه سال 1396 در نشریه «پولتیکو» نوشته بودند: «دولت آمریکا باید اطمینان حاصل کند که شرکت‌هایی، مانند تلگرام، توئیتر، اینستاگرام با درخواست حکومت ایران مبنی بر مسدود کردن کانال‌های مورد استفاده معترضین برای سازماندهی و برقراری ارتباط، موافقت نکنند.»
آمریکایی‌ها در جریان اعتراضات اخیر این کشور اثبات کردند که بدون واهمه و رودربایستی حساب‌هایی اینترنتی فعالی را که حتی احساس کنند لازم است از دسترس خارج شود، مسدود می‌کنند؛ اما در مقابل مردم دیگر کشورها و به ویژه مردم کشور ما را به استفاده از بسترهای ارتباطی آمریکایی تشویق و ترغیب می‌کنند و متأسفانه ما و مردم ما بعضاً دو دستی «آش را با جاش» تقدیم دشمن می‌کنیم!
مداخلات آمریکا در امور داخلی کشورهای مختلف طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد، فضای مجازی به یک سلاح کشتار جمعی در جعبه ابزار سیاست خارجی واشنگتن تبدیل شده است و دیگر نیروهای نظامی آمریکایی یا وابسته به آمریکا نیستند که حکومت‌ها را سرنگون می‌کنند، بلکه این نقش به نیروهای سفید و به ظاهر مردمی سپرده شده است و این مردم عادی هستند که ناخواسته با قراردادن اطلاعات خود در فضای مجازی به پیشبرد اهداف صاحبان اصلی این شبکه‌ها که آمریکایی و عمدتاً صهیونیست هستند، کمک می‌کنند. لذا باید پذیرفت که ارائه اطلاعات شخصی به شبکه‌های اینترنتی آمریکایی از توئیتر و فیس‌بوک گرفته تا واتس‌آپ و سیگنال عملاً خدمت به توطئه دشمنان کشورمان بوده و زمینه‌ساز استعمار نوین است.
شکوه شریفی