اکنون چند ماهی تا پایان عمر دولت دوازدهم مانده و هنوز هم مهم‌ترین موضوع برای آقای روحانی و تیم سیاست خارجی‌اش «برجام» است؛ در دوره چهار ساله دولت یازدهم و از همان زمان تبلیغات ریاست‌جمهوری روحانی گفت «باید با کدخدا ببندیم»؛ اما اکنون و پس از گذشت حدود پنج سال و گره زدن تمام مشکلات کشور اعم از سیاسی، اقتصادی و حتی آب به برجام کدخدا از آن خارج شده است.
اما اکنون بعد از خروج آمریکا از برجام و عدم تضمین اروپا به آن، هنوز آقای روحانی به دنبال حفظ برجام است و در راستای این هدف همچنان امیدوار است؛ اکنون ترامپ رفته است و شخص جدیدی وارد کاخ سفید شده، شخصی از جنس دموکرات‌ها و با رنگ و بوی «باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا.
«جو بایدن» رئیس‌جمهور جدید آمریکا از بدو تبلیغات و فعالیت‌های حزبی خود، همواره بر بازگشت به برجام تأکید داشته است؛ افول ترامپ و ظهور بایدن برای اروپایی‌ها نیز خالی از لطف نبود؛اکنون اروپایی‌ها بعد از چهار سال دوران سخت و بی‌مهری ترامپ به آنها، با ظهور بایدن سرمستانه در آغوش وی افتاده و سعی می‌کنند در دوران ریاست‌جمهوری وی بیشترین سود را ببرند.
از اینرو کشورهای اروپایی، برای سود بیشتر در برخی مقاطع پیشنهاد میانجی‌گری بین ایران و آمریکا را دادند؛ بر اساس همین ادعای واهی اروپایی‌ها، «محمدجواد ظریف» نیز این موضوع را مورد توجه قرار داده و او هم متقابلاً پیشنهاد میانجی‌گری اروپایی‌ها را مطرح کرده است.
«صباح زنگنه» کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار هفته‌نامه صبح صادق با اشاره به پیشنهاد میانجی‌گری اروپایی‌ها برای حل اختلاف و بازگشت ایران و آمریکا به برجام، به جایگاه و انگیزه‌های کشورهای اروپایی برای این میانجی‌گری اشاره کرد و گفت: «میانجی‌گری کشورهای اروپایی صرفاً یک بهانه است و کشورهای اروپایی عضو این معاهده، برجام را بیشتر ابتکار عمل سیاسی خود تلقی می‌کنند تا یک خیرخواهی سیاسی؛ بر اساس این نکته، طبیعی است که طرف‌های اروپایی بیشترین تقلا را برای احیای برجام داشته باشند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «البته گفتنی است هر یک از کشورهای اروپایی با احیای مجدد برجام به دنبال اهداف ویژه‌ای برای خود هستند؛ در این بین مسئولان کشورمان همواره تأکید کرده‌اند که به هیچ وجه مورد جدیدی به مذاکرات برجام اضافه نخواهد شد.»
وی افزود: «با شرایط پیش آمده در نظام بین‌الملل و سطح تنش سیاسی بین ایران و آمریکا، اکنون این طرف‌های اروپایی و حتی آمریکایی هستند که باید جبران مافات کنند و از لحاظ فنی بتوانند موانع و مشکلات به وجود آمده را بر طرف کنند.»
زنگنه اظهار داشت: «اروپایی‌ها سابقه خوبی در قبال تعهدات خود ندارند، اما آمریکایی‌ها می‌توانند از طریق مشورت با کشورهای اروپایی، مشکلات را حل کنند و حتی این امکان نیز وجود دارد باب مذاکره از طرف کشورهای اروپایی ایجاد شود. یقیناً آمریکا به طور مستقیم وارد مذاکره با آمریکا نمی‌شود و باید از طریق رویکرد و نقشه‌های ویژه‌ای سعی در انجام آن دارد، شاید آمریکایی‌ها برای این هدف از اروپایی‌ها استفاده کنند. اروپا هنوز زیر سلطه سیاسی آمریکاست.»
وی در خصوص بد عهدی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات خود بعد از خروج ترامپ از برجام، و ناکامی در سودآوری کانال مالی اینستکس و اظهار میانجی‌گری فرانسه برای مذاکره بین ایران و آمریکا گفت: «اروپایی‌ها نیازمند این هستند که از احساس سرخوردگی و بدهی که از آمریکایی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم دارد، خارج شود.»
زنگنه اضافه کرد: «حقیقت ماجرا این است که اروپایی‌ها زیر چتر سیاسی آمریکا هستند و هنوز آن استقلال سیاسی را که در خور کشورهای اروپایی باشد، ندارند و همین امر اعمال سیاست از سوی دولت‌های اروپایی را محدود کرده است.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: «البته در مقاطعی، کشورهای اروپایی مانند فرانسه سعی کردند در مقابل یکجانبه‌گرایی‌های آمریکا ایستادگی کرده؛ فرانسوی‌ها در زمان «شارل دوگل» سعی کردند از استقلال سیاسی برخوردار شوند، اما از دوره‌های بعدی کمتر شاهد حضور شخصیت‌های کاریزماتیک و شجاع در بین سیاستمداران اروپایی بودیم.»
وی تأکید کرد: «با قدرت گرفتن «جو بایدن» در ایالات متحده آمریکا و رویکرد چندجانبه‌گرایی دموکرات‌ها، اکنون کشورهای اروپایی این فرصت را دارند که از استقلال سیاسی برخوردار باشند؛ البته به شرط آنکه شهامت این کار را در مقابل آمریکا داشته باشند.»
گفتنی است، روزنامه «الرای» کویت در ماه‌های گذشته در این باره می‌نویسد: «کشورهای اروپایی طرف برجام در تلاشند مذاکراتی را میان تهران و واشنگتن در کویت برگزار کنند تا دو طرف بتوانند درباره اختلافات‌شان بر سر توافق هسته‌ای و سایر موضوعات با یکدیگر گفت‌وگو کنند.»
بنابر ادعای این روزنامه، قدرت‌های اروپایی به‌طور جدی برای انجام چنین مذاکراتی میان ایران و آمریکا با هدف کاهش تنش‌ها بین دو کشور و برقراری کانال گفت‌وگو میان تهران و واشنگتن تلاش می‌کنند. الرای مدعی است، این کشور‌ها باتوجه به رایزنی‌های جداگانه‌ای که به تازگی با تهران و واشنگتن داشته‌اند، معتقدند شانس برگزاری چنین مذاکراتی وجود دارد.
الرای در ادامه گزارش خود می‌نویسد: «قدرت‌های اروپایی به سختی تلاش می‌کنند تا بر این مخالفت‌ها غلبه کنند و بر اهمیت انجام چنین رایزنی‌هایی در کویت تأکید دارند.»
این روزنامه ادامه می‌دهد: «برای دستور کار این مذاکرات احتمالی هیچ تصمیمی وجود ندارد و درباره سطح نمایندگان حاضر در این مذاکرات هم حرفی به میان نیامده و در واقع تنها تلاشی برای ایجاد روزنه‌ای در دیوار بی‌اعتمادی موجود میان آمریکا و ایران است.»
این ادعای روزنامه کویتی در حالی است که مسئولان کشورمان تاکنون بار‌ها تأکید کرده‌اند که مذاکره با آمریکا با شرایط کنونی و وجود بدعهدی‌ها و خصومت‌های پی‌درپی طرف آمریکایی ممکن نیست. ایران تأکید کرده است، در صورت بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌های ظالمانه، این کشور می‌تواند به میز مذاکرات ۴+۱ بازگردد.