«همدم» سامانه فراگیر همسان‌گزینی مجموعه فرهنگی تبیان، هفته گذشته و همزمان با سالروز مبارک ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) که به نام روز ازدواج نامگذاری شده است، با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی افتتاح شد. دکتر قالیباف در این مراسم با بیان اینکه انتخاب همسر برای جوانانی که در اوج احساسات هستند، باید همراه با عقلانیت و آگاهی باشد، گفت: «در این امر بسیار مهم نیازمند مشاوران مؤمنی هستیم که در این زمینه از علم روز برخوردار باشند و پلتفرم همدم تلاش کرده تا مبتنی بر سنت‌های خانواده و مبانی اسلامی، با استفاده از روش‌های نوین و علمی به جوانان برای انتخابی آگاهانه و ازدواجی پایدار تحت نظر خانواده کمک کند.»
همدم چکار می‌کند؟
سامانه همدم سیستم جامع و پویای همسان‌گزینی برای موضوع ازدواج جوانان است. این سامانه از ابتدای تصمیم‌گیری برای ازدواج تا چهار سال پس از ازدواج همراهی خواهد کرد و آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم را در اختیار جوانان قرار خواهد داد. آزمون‌های تخصصی شناختی به همراه تفسیر و توضیح به افرادی که به ازدواج تمایل دارند، ارائه خواهد شد. در این سامانه امکان جست‌وجو و انتخاب زوج مناسب برای افراد مهیاست . سامانه همدم چهار سرویس مهم دارد: همدم‌یاب برای مجردانی که قصد ازدواج دارند، خدمات مشاوره‌ای به شکل تلفنی و حضوری، آزمون‌های روانشناسی، خودآگاهی و سازگاری و مجله برخط و محتواهای آموزشی.
چرا همدم؟
تحقیقات نشان داده است هر منطقه‌ای که خانواده در آن درست تشکیل شده است، مشارکت سیاسی و امنیت در آن بالاتر رفته، تعداد زندانی در آن کمتر و رشد تحصیلی بیشتر نیز شده است. اگر دنبال آرامش و تضمین آینده کشور هستیم، باید خانواده را جدی بگیریم. در 20 سال اخیر آمار مجردها بسیار بالا رفته است. ما در حال حاضر 13 میلیون مجرد زیر 35 سال داریم که 5 میلیون آقا و 8 میلیون خانم هستند.30 درصد خانم‌‌های زیر 30 سال در ایران مجرد هستند و آمار تجرد قطعی در خانم‌ها بالا رفته است. چرا ازدواج رخ نمی‌دهد؟ در بیشتر مناطق کشور دیگر شیوه‌های سنتی ازدواج جوابگو نیست. در ازدواج‌های سنتی کنشگر پدر و مادر بودند، در حالی که در ازدواج مدرن جوانان خودشان کنشگر و آغازگر ازدواج هستند. اما چون فرهنگ ما دینی است و اقتصاد جوان‌های ما وابسته به خانواده است، باز هم جوانان برای ازدواج به خانواده بر می‌گردند که همین کش و قوس‌ها سبب می‌شود فرآیند ازدواج با مشکلاتی روبه‌رو شود. پدر و مادر دوست دارند خودشان را در نظر فرزند سهیم بدارند، در حالی که فرزندان تمایل دارند به تنهایی برای آینده تصمیم بگیرند. همین است که مشاهده می‌کنیم جوانان خوب و خانواده‌دار هم در ازدواج با مشکل روبه‌رو می‌شوند. پس حتما باید جایی باشد که هم رضایت خانواده و هم کنش‌گری آنها و جوانان همزمان وجود داشته باشد.
همدم چگونه کار می‌کند؟
در این سامانه آموزش‌های لازم برای دوران مجردی، آماده شدن برای ازدواج آورده شده است. سامانه همسان‌گزینی تبیان در سال 1384 در پی همکاری وزارت ورزش و جوانان و پلیس فتا آغاز به کار کرد. این سامانه تنها برای افراد مجرد و در زمینه ازدواج دائم و تک‌همسری فعالیت می‌کند. تمام افراد در سراسر کشور می‌توانند در طرح همسان‌گزینی تبیانی شرکت کرده و افراد را به این سامانه معرفی کنند. توسعه‌دهندگان این سیستم مدعی هستند که برای معرفی افراد از هوش مصنوعی استفاده می‌شود. تمام افرادی که در این سیستم وارد می‌شوند احراز هویت شده و مشکلات اینچنینی که در پایگاه‌های همسریابی و اپلیکیشن‌های دوست‌یابی متداول است، در همدم وجود نخواهد داشت. پس از احراز هویت و شرکت در آزمون روانشناسی افراد به کمک معرف‌ها و مشاوران گزینه‌های مناسب خود برای ازدواج را جست‌وجو خواهند کرد. همچنین در راستای جلوگیری از سوءاستفاده افراد غیر مرتبط درخواست معرفی فرد به گزینه مورد نظرش تنها از طریق معرف‌ها صورت خواهد پذیرفت. در ادامه در صورتی که فرد مورد نظر تأیید کند و نتایج روانشناسی مطابقت داشته باشد، خانواده کاربران با حضور مشاوران این سامانه به یکدیگر معرفی خواهند شد. زوج‌ها در همدم هر شش ماه یک بار از جانب کارشناسان زوجین رصد و پایش می‌شوند.
مخالفان و موافقان چه می‌گویند؟
رونمایی از همدم موجی از واکنش‌های مثبت و منفی را به همراه داشت. برخی کاربران این نرم‌افزار را مثبت تلقی کردند و آن را راه‌حلی برای مشکل برخی از جوانان قلمداد کردند و برخی دیگر آن را بدافزار خواندند و از معایبش گفتند. برخی کاربران نیز دلیل اصلی ازدواج نکردن را نه پیدا کردن همسر مناسب، بلکه مشکلات معیشتی خواندند و رونمایی از چنین نرم‌افزاری را تحلیل غلط آسیب‌های اجتماعی دانستند و از مسئولان خواستند به اصل و ریشه مشکلات بپردازند. یکی از کاربران فضای مجازی می‌گوید: «سامانه همدم موجب افزایش ازدواج نخواهد شد. این روز‌ها همه بلدند یکی را پیدا کنند، اما پول و کار و خونه برای ازدواج ندارند.» کاربران بسیاری مانند اظهار نظر قبل، مشکل ازدواج نکردن را تنها نداشتن پول می‌دانستند، در حالی که کاهش ازدواج در خانواده‌های مرفه بیشتر دیده می‌شود. در جایی که وسواس‌ها زیاد می‌شوند و خانواده‌ها و فرزندان به نتیجه مناسبی نمی‌رسند. یکی از کاربران فضای مجازی می‌گوید: «مشکل همه جوانان مجرد نداشتن شرایط اقتصادی نیست و بسیاری از جوانان به دلیل محدودیت‌ها، دسترسی به گزینه‌های مناسب ندارند. مأموریت مؤسسه فرهنگی تبیان حل این مشکل است و همدم یک گام جدی در مسیر تسهیل ازدواج است.» یا کاربر دیگری هدف اصلی همدم را شرح می‌دهد و می‌گوید: «افراد بسیاری هستند که درآمد مناسب و شرایط کافی برای ازدواج را دارند، اما به خاطر ترس‌هایی که جامعه به آنها منتقل می‌کند، به سمت ازدواج نمی‌روند. به اطرافیان‌تان نگاه کنید! چندین جوان دم بخت را می‌بینید که امکان مالی برای ازدواج را دارند، اما مشکلات جانبی نمی‌گذارد. آنها همدم خود را پیدا کنند و به آن برسند. مشکل ازدواج، تنها پول و شغل و... نیست.» کاربر دیگری به تمسخرکردن این سامانه واکنش نشان می‌دهد و می‌گوید: «واقعاً نمی‌فهمم مشکل‌تون چیه؟ ... به اپلیکیشن همسریابی ایراد می‌گیرید؟ متوجه هستید با مسخره کردن این اپلیکیشن امکان ازدواج از این طریق رو هم کم می‌کنید؟»
همدم با وجود نقص‌هایی که ممکن است داشته‌باشد، یک تلاش مناسب و درخور توجه برای حل مشکل ازدواج در جامعهای است که تمام مراودات اعضایش از طریق شبکه‌های اجتماعی و بسترهای مجازی است. همدم، راهکاری برای جامعه مجازی امروز است.