بازار بازی‌های رایانه‌ای از آن قبیل بازارهایی است که سرعت گسترش و جذب مشتری در آن، به مراتب از میدان‌های دیگر بیشتر و در مواردی حیرت‌انگیزتر است. مخاطبان اصلی این بازار هم، عمدتاً نوجوانان و جوانان هستند که با ورود به دنیای بازی‌های رایانه‌ای، هم تفریح می‌کنند، هم فکر می‌کنند و هم پیام‌های جدید دریافت می‌کنند؛ پیام‌هایی که هم می‌تواند مفید و سازنده باشد و هم مخرب.
«مهدی جعفری» فعال رسانه‌ای و تهیه‌کننده بازی‌های رایانه‌ای، در گفت‌وگویی از ظرفیت‌های کم‌نظیر این عرصه برای اشتغال‌زایی، درآمدزایی و انتقال فرهنگ کشور صحبت می‌کند و البته از کم‌کاری‌های همیشگی نهادهای مسئول و دخالت‌های «آقازاده‌ها» در این حوزه هم یاد می‌کند.
این کارشناس حوزه بازی‌های رایانه‌ای، گریزی هم به نمونه‌های موفق بازی‌سازی ایرانی می‌زند و معتقد است، بازی‌های ایرانی توانایی رقابت با نمونه‌های بین‌المللی را دارند.
در حال حاضر، حوزه بازی‌های رایانه‌ای در کشور ما چه وضعیتی دارد؟
صنعت تولید بازی رایانه‌ای یک قدمت 20 ساله در ایران دارد، البته سابقه مصرف بازی چند سالی بیشتر از این است. مانند خیلی از صنایع داخلی در حالی که این صنعت می‌توانست به عنوان به یک «هنر، صنعت، رسانه» استفاده شود و هم نقش رسانه‌ای و هم نقش هنری درستی ایفا کند و هم نقش صنعتی و رونق اقتصادی را ایجاد کند، به دلیل سیاست‌های غلطی که به ویژه در دولت گذشته پیاده شد، متأسفانه این اتفاق برایش نیفتاد.
چرا این اتفاق نیفتاد؟
ما در شرایطی قرار گرفته‌ایم که بیش از 32 میلیون نفر در کشور بازی مصرف می‌کنند. به طور میانگین حدود 90 دقیقه بازی می‌کنند و چند هزار میلیارد تومان در سال گردش مالی این صنعت در کشور است که متأسفانه سهم بازار داخلی و محصولات داخلی، به نسبت بازار مصرفی که در کشور ما وجود دارد، به شدت پایین است. این موجب افزایش بیکاری، تبلیغ فرهنگ غربی در کشور به بهانه بازی رایانه‌ای و خروج مقدار قابل توجهی ارز از کشور می‌شود. در واقع می‌توان گفت، یکی از راه‌های هجمه خاموش دشمن چه در حوزه اقتصادی و چه در حوزه اشتغال‌زایی و چه در حوزه کسب‌و‌کار همین صنعت بازی است که متأسفانه مسئولان کشور برای اینکه برگردان فارسی «گِیم» عبارت «بازی» شده است، خیلی این را جدی نگرفته‌اند و تصور می‌کنند فقط بازی است.
من جایی گفتم ای کاش برگردان فارسی کلمه «گیم» می‌شد «برجام» یا «بشکه نفت» یا «چاه نفت»! شاید مسئولان ما آن را جدی می‌گرفتند! کشورهایی را داریم که از همین صنعت شش برابر درآمد نفتی ایران پول درمی‌آورند. کشورهایی داریم که از صنعت بازی اقتصاد کشورشان را اداره می‌کنند. این کشورها کم نیستند و بازی نقش پُررنگی در اقتصاد آنها دارد.
اگر در کشور ما بازار مصرف وجود نداشت، اگر کشور ما از نظر محتوای بازی تاریخ غنی نداشت، اگر استعدادهای بی‌نظیر تولید بازی در کشور نبود، ما این اعتراضات را نمی‌کردیم، اما در کشوری هستیم که تاریخ بسیار غنی داریم، از تاریخ معاصر، انقلاب، دفاع مقدس و مدافعان حرم گرفته تا تاریخ باستانی از دوره کوروش تا الان چقدر می‌توانیم سوژه داشته باشیم تا در بازی به آن توجه کنیم. خب خارجی‌ها گاهی از سوژه‌ها و محتواهای کشور ما استفاده می‌کنند، چه در تاریخ اسلام و چه در تاریخ باستانی ما.
از جهت دیگر، ما در کشورمان استعدادهای بی‌نظیری داریم که افراد پرتوان، با استعداد و با دانش هستند، اما متأسفانه به دلیل سیاست‌های غلطی که به ویژه در دولت گذشته اتفاق افتاد، بخش قابل توجهی از این استعدادهای ما تصمیم به مهاجرت گرفتند. مهاجرت هم دو نوع است؛ یکی مهاجرتی است که فرد به طور فیزیکی مهاجرت می‌کند و از کشور خارج می‌شود، زندگی‌اش را در کشور دیگری ادامه می‌دهد و یک زمانی هم تولیدکننده‌ها «مهاجرت شغلی» می‌کنند؛ یعنی همینجا در خانه خودشان نشسته‌اند و هیچ کاری برای داخل کشور انجام نمی‌دهند و با رایانامه و به صورت مجازی برای شرکت‌های معتبر دنیا پروژه‌های‌شان را انجام می‌دهند که متأسفانه از هر دو جنس در کشور ما استعدادهای زیادی را از دست داده‌ایم.
البته هنوز هم دیر نشده است و استعدادهای زیادی در کشور وجود دارند که می‌توانیم با اتکا به آنها حرفی برای گفتن داشته باشیم و با اتخاذ سیاست‌های درست می‌توانیم جوانان مستعد خودمان را به مهاجرت معکوس ترغیب کنیم و به کشور بازگردانیم، چرا که این صنعت از نظر مادی و معنوی سرشار از موهبت است و می‌تواند کشور را سرشار از اشتغال‌زایی و مصرف درست بازی برای جوانان کند و گردش اقتصادی بسیار مناسب هم داشته باشد. امیدواریم با نظارت دکتر اسماعیلی، وزیر جدید و با سیاست‌های جدید و تغییر رویکرد بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای شاهد این توجه و رونق باشیم؛ البته امیدواریم!
وزارت فرهنگ و ارشاد در دوره جدید چطور می‌تواند در این زمینه کمک کند؟ اساساً کیفیت کارها به جایی رسیده که بازار مصرف ترغیب شود از بازی‌های داخلی مصرف کند؟
اولین کمک این است که وزارت فرهنگ و ارشاد از انتصاب آقازاده‌ها در بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای دست بردارد! سال‌هاست که صنعت بازی‌های رایانه‌ای چوب این ماجرا را می‌خورد. اولویت انتخاب برای مدیریت در بنیاد، متأسفانه نسبت آدم‌ها بوده تا تخصص‌شان! که همین امر آسیب‌های جدی وارد کرده است.
واقعاً به سمت شایسته‌سالاری بروند و از کسانی که برنامه دارند و مو در این راه سپید کرده‌اند و از دل این صنعت هستند، استفاده کنند؛ اگر افراد از دل این صنعت باشند، اتفاقات بهتری رقم می‌خورد.
در خصوص کیفیت بازی‌های ایرانی هم با جرئت و اطمینان به شما می‌گویم، کیفیت ما به سطح بین‌المللی رسیده است. کسانی را در کشور داریم که محصولاتی برای خارج کشور می‌سازند و برای مصرف داخل کشور نیست.
الان بازی‌هایی داریم که به راحتی وارد بازار جهانی شده‌اند؛ جدیدترین بازی که دارد وارد بازار جهانی می‌شود، همین بازی «سفیر عشق» است که تهیه‌کننده‌اش من بودم و مجموعه بسیج زحمت ساخت آن را کشیده و با افتخار می‌گویم این بازی راه خودش را برای بازار جهانی پیدا کرده و به زودی شاهد عرضه این بازی در بازار جهانی هستیم.
بازی‌های موبایلی ما هم اینطور است؛ چون بازی‌های ما غالبا روایت‌محور است، بازی‌های موبایلی کشور ما نیز مشتری‌های قابل توجهی دارند. در 15 بازی پرمخاطب مردم ایران بازی‌هایی، مثل «آمیرزا»، «فندق» و... به شدت پرمخاطب شده‌اند و جای خودشان را دارند باز می‌کنند. این نشان می‌دهد به لحاظ کیفی سطح توانمندی بازی‌های ایرانی خیلی بالا رفته است؛ البته درست است که به لحاظ تکنیکی می‌توان گفت تا قبل از «سفیر عشق» یا «فرزندان مورتا» حدود 25 سال از صف اول دنیا عقب بودیم، ولی الان این فاصله کمتر شده است و ما می‌توانیم مشتری‌های خاص خودمان را هم در داخل و هم در دنیا داشته باشیم.
کشورهای هدف بازی «سفیر عشق» کدام کشورها بوده‌اند؟
کشورهای حوزه اتحادیه اروپا، شرق آسیا و قاره آمریکا هستند؛ این بازی وارد بازار می‌شود و ظرف چند ماه آینده شاهد این اتفاق خواهیم بود.
اساساً روزی که خواستیم «سفیر عشق» را برای تولید شروع کنیم، هدف این بود که ابتدا وارد بازار خارجی شویم؛ هم منطقه مقاومت یعنی کشورهای عراق، لبنان، سوریه به لحاظ نزدیکی فرهنگی و تاریخی که بین ما وجود دارد، چون موضوعی که ما دست گرفتیم تاریخ اسلام است، و بعد وارد بازار جهانی شویم که به آن مسیر هم می‌رویم. رایزنی‌ها انجام شده و توافقات شکل گرفته است و ان‌شاءالله به زودی شاهد این اتفاق هستیم.
بازی «مختار» چطور طراحی شده است؟
ببینید، بازی «سفیر عشق» یک سه‌گانه بود که قسمت اول آن به برهه‌ای اختصاص داشت که سفیر امام حسین(ع)، یعنی مسلم‌بن‌عقیل وارد کوفه می‌شود و اتفاقاتی برای او می‌افتد که نام آن «سفیر عشق» بود. نسخه دوم این بازی به یک سال بعد از شهادت امام حسین(ع) برمی‌گردد و روزی که مختار از زندان عبیدالله بن زیاد آزاد می‌شود و نفی بلد می‌شود و به سمت مکه حرکت می‌کند و در مکه مقدمات قیام را فراهم می‌کند، بعد به کوفه هجرت می‌کند و با کمک شیعیان قیام می‌کند و قیام او به پیروزی می‌رسد. این قسمتی که عرض کردم عنوان قصه بازی «فصل قیام» ماست و فصل بعدی به نام مختار، «فصل انتقام» است که مختار ثقفی حاکم کوفه است و می‌خواهد از قاتلان امام حسین(ع) انتقام بگیرد و این فصل سومی است که نوروز امسال وارد بازار می‌شود.
چند نفر در این پروژه فعالیت کرده‌اند؟
در پروژه بازی مختار 37 نفر عوامل مستقیم تولید بوده‌اند و 21 نفر دوبلور داشته است و دوبله این کار را استادان برجسته‌ای، مانند استاد صادقی، استاد قاضی‌زاده، خانم شکوفنده و دیگران انجام داده‌اند. سرپرست دوبله کار نیز آقای حسام صادقی‌نیکو بود که از دوبلورهای معروف کشور هستند و سندیکای دوبله پای کار دوبله این بازی آمدند.
از شاخصه‌های دیگری که مجموعه سه‌گانه «سفیر عشق» داشته، این بوده است که برای اولین بار در ایران و جزء معدود آثار در دنیاست که خواننده تیتراژ دارد و خواننده آن هم استاد سالار عقیلی است.
این بازی‌ها رده‌بندی سنی هم دارد؟
بله. مجوزهای لازم از بنیاد بازی‌های رایانه‌ای گرفته شده و رده سنی آن 15+ است.
فصل اول «سفیر عشق» ظاهرا سال گذشته وارد بازار شد؛ استقبال از این بازی چطور بوده است؟
واقعاً استقبالی که از بازی شد، ما را متحیر کرد؛ استقبال بسیار خوب بود.
آماری هم از این استقبال دارید؟
بله، حدود 100 هزار نسخه از بازی فروش رفت و رکورد «استریم» بازی شکسته شد؛ «استریم» در واقع شغل جدیدی است که دو سالی است وارد دنیا شده و یک سالی است که در ایران جدی شده و در آن، یک نفر بازی می‌کند و بصورت زنده ویدئو را پخش می‌کند و دیگران این بازی را می‌بینند. در یوتیوب، توئیتر و آپارات صفحه اختصاصی دارند و می‌توانید آنجا ویدئوها را مشاهده کنید. استریمرها بازی می‌کنند و دیگران بازی را می‌بینند و از آنها با پرداخت پول حمایت می‌کنند.
رکورد استریم بازی در آپارات با 795 هزار بازدیدکننده با بازی «سفیر عشق» شکسته شد و در فضای رسانه‌ای و بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بازی استقبال فوق‌العاده‌ای از این محصول شد.
درباره «مختار» پیش‌بینی می‌کنید، استقبال بهتر باشد؟
ببینید، وقتی ما در «سفیر عشق» با استقبال خوبی مواجه شدیم، تصمیم گرفتیم نسخه‌های بعدی را روانه بازار کنیم. با توجه به اینکه ما برای احترام به ذائقه مخاطب از انتقادات بچه‌هایی که «سفیر عشق» را بازی کردند، استفاده کردیم و مشکلاتی را که در آن بازی بود، برطرف کردیم، فکر می‌کنم استقبال به مراتب بهتری از «مختار» بشود.