خیلی از ما روزهایی را به یاد می‌آوریم که شهر به خاطر دیدنِ «مردان آنجلس»، «پس از باران»، «مسافری از هند»، «حضرت یوسف» و... خلوت می‌شدند؛ زمانی که سریال‌سازی حرف اول را در میان برنامه‌های متنوع تلویزیونی می‌زد. سریال‌هایی که گاهی برخی علاوه بر جنبه سرگرمی، خانوادگی و آموزنده بودند. چیزی که مانند آن را در سال‌های اخیر و با وجود پیشرفت‌های فنی و امکاناتی، کمتر میبینیم. پس می‌توان گفت با وجود این امکانات، آنچه باعث ضعف در این حوزه شده کمبود فناوری و امکانات نیست؛ بلکه سریال‌ها از نبود فیلمنامه‌های خوب رنج می‌برند. به اذعان بسیاری از کارشناسان رسانه، امروز دنیا به سمت سریال‌سازی رفته و همه به اهمیت و تأثیر سریال اعتراف دارند. سریال‌ها گاهی سر و صدایی درجهان به پا می‌کنند که کمتر اتفاق سیاسی و فرهنگی و.. توان تکرار آن را دارند؛ از طرفی با سریال‌سازی، سرمایه‌هایی به جیب کشورهای تولیدکننده می‌رود که باورش برای سرزمین‌هایی که در این حوزه عقب هستند، سخت است. شاید برخی‌ها بگویند، وقتی دنیای مجازی و شبکه‌های اینترنتی همه جا را قلع و قمع کرده است، آیا نوبت به تلویزیون می‌رسد؟! اگر تلویزیون محصولی ارزشمند برای عرضه نداشته باشد، قطعاً زور فضای مجازی به تلویزیون می‌چربد، اما چنانچه دست تلویزیون پُر باشد، می‌توان به جرئت گفت این فضای مجازی است که تسلیم تلویزیون رسمی می‌شود، اما به شرط‌ها و شروط‌ها! مهم‌ترین این شروط هم تولید سریال‌هایی خوب، با داستان‌های جذاب و اتفاقاً بدون حاشیه‌های زائد است؛ سریالی که ارزشش را داشته باشد چندین میلیارد تومان برای تولیدش هزینه شود؛ اما متأسفانه در سال‌ها و سریال‌های اخیر، این اتفاق بسیار کم رقم خورده و به جز چند سریال، مانند «پایتخت»، «دودکش3»، «نون خ»، «گاندو» و «خانه امن»، بقیه سریال‌ها نتوانستند آن طور که باید و شاید مخاطب را پای تلویزیون بنشانند.
ترمز آقای رئیس بر سریال‌سازی مرسوم
حالا چند روزی است که بحث سریال‌های تلویزیونی داغ‌تر شده است و علت آن هم به اقدام اخیر دکتر جبلی، رئیس جدید رسانه ملی برمی‌گردد که دستور توقف فرآیند پیش‌تولید 15 سریال مناسبتی صدا و سیما را داده است. آنطور که یکی از رسانه‌ها گزارش داده، «پیمان جبلی یک شورا برای ساماندهی به سریال‌ها تشکیل داده و مأموریت اصلی را به سیمافیلم سپرده است. رئیس صدا و سیما عزم خود را جزم کرده تا حوزه سریال‌سازی تکانی اساسی بخورد. از جمله اینکه واسطه‌ها از بین برود، قدرت به طور کامل دست سیمافیلم باشد و نظارت بر تولید آثار بیشتر شود» و ظاهرا تنها سریالی که فعلاً از این شورا مجوز تولید گرفته، «زیرخاکی3» است که برای نوروز 1401 آماده می‌شود.
آنتن خالی نماند
این خبر بازتاب زیادی چه در رسانه‌ها و چه در فضای مجازی داشت. بسیاری کاربران از این تصمیم خشنود شده و آن را کاری اساسی دانسته‌اند و عده‌ای دیگر نیز هر چند مخالفت جدی و صریحی با این تصمیم ندارند، اما این سؤال برای‌شان ایجاد شده است که تکلیف این مدت آنتن چه خواهد شد؟! آیا آنتن در این مدت خالی از سریال خواهد بود یا تمهیدی برای آن اندیشیده شده است؟
از جمله واکنش‌های نقادانه در این رابطه، اظهارات جلیل سامان، کارگردان «زیرخاکی» بود. او که سریالش از این دستور مستثنی شده است؛ در صفحه شخصی‌اش در این باره نوشته است: «با نیروی انسانی باقی مانده و ساختار فعلی تلویزیون، تحول مثبتی رخ نخواهد داد؛ مگر آنکه با رفع اشکال‌های ساختاری و مدیریتی، هنرمندان با تلویزیون آشتی کنند.»
اما در این میان از همه مهم‌تر، دغدغه دو مناسبت بسیار مهم است که فرصت زیادی تا رسیدن به آنها باقی نمانده و از طرفی فاصله آن دو نیز در سال 1401 بسیار به هم نزدیک است؛ عید نوروز و ماه رمضان که باید هر چه زودتر تکلیف پروژه‌های‌شان مشخص شود، اما این مسئله منوط به بررسی مجدد شده است. به هر حال و با توجه به تجربه نه چندان دلچسب تولیدات سیما در سال‌های اخیر، هر چند در کل می‌توان به این دستور رئیس رسانه ملی و این گونه تغییرات خوش‌بین بود، اما از طرفی نیز نباید رئیس و مدیران جدید فراموش کنند که مقطع فعلی، زمان بسیار حساسی است و مردم بیش از هر زمانی به تفریح، شادی، نشاط و سرگرمی در قالب سریال‌های تلویزیونی نیاز دارند و نباید بستر ایجاد این نشاط و سرگرمی، پشت درب تصمیمات سازمانی معطل بماند؛ پس هر گونه تغییر کلی یا حتی تدریجی که به‌نظر معقول‌تر هم می‌آید، باید متناسب با وضعیت کنونی روحی و زندگی مردم سرافراز این سرزمین باشد.البته پیمان جبلی در آخرین مصاحبه خود وعده تحول در سریال سازی سیما با نگاهی ویژه به دو مناسبت پیش رو داده است که این اظهارات می‌تواند نگرانی‌ها درباره اختلال برنامه‌های مناسبتی را از بین ببرد.